Werk genoeg, maar de markt beweegt nog niet

Uit de Arbeidsmarktmonitor, op basis van gegevens die het Capaciteits­orgaan (CO) heeft verzameld, blijkt dat het laatste kwartaal van 2020 niet zo heel gek veel verschilde van hetzelfde kwartaal een coronavrij jaar ervoor.

Dat laatste kwartaal van 2020 laat wel ­enige groei zien van het aantal vacatures: 3282 ten opzichte van het derde (2946) en vooral tweede kwartaal (2230) van vorig jaar. Dat is ook een toename ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2019, toen nog 2730 vacatures openstonden.

Duiding

Deze beweging kan te maken hebben met de inhaalslag van de reguliere zorg die in de tweede helft van het jaar werd gemaakt, na het begin van de corona­pandemie (maart 2020). Een andere mogelijke verklaring voor een groei in het aantal vacatures, is dat het alternatieve circuit (congressen) stilligt, zodat de informele invulling van vacatures niet plaatsvindt.

Het Capaciteitsorgaan is voorzichtig in haar duiding. ‘Misschien kun je zeggen dat de trend wat oploopt in sommige gebieden.’ Met andere woorden: bij ­sommige specialisaties stonden eind vorig jaar iets meer vacatures open voor medisch specialisten. ‘Dat zou kunnen komen doordat de reguliere zorg in zieken­huizen bezig is met een inhaalslag.’ Niettemin is het lastig om een duidelijk patroon te bespeuren in de ontwikke­lingen van artsenvacatures. ‘Er is nog veel grilligheid te zien in de lijntjes’, zegt programmasecretaris Tineke Zijlstra van het CO in reactie op de data.

‘Er is nog veel grilligheid te zien in de lijntjes’

Vacaturestop

Dat er weinig – of: minder – beweging op de vacaturemarkt voor artsen te zien is, heeft redenen die zowel binnen als buiten ‘corona’ liggen. Zo hanteren veel ziekenhuizen of msb’s een vacaturestop. ‘Zij zien geen mogelijkheden om uit te breiden vanwege de geldende hoofdlijnakkoorden, waarin nauwelijks ruimte is voor groei van de zorg’, merkt Olivia Butterman, ook programmasecretaris, op. ‘De financiële plafonds zijn onveranderd.’

Daarnaast focussen werkgevers in de zorg nog altijd op de actuele crisis, en ­wellicht minder op personeelsbeleid voor de lange termijn. Ze maken pas op de plaats, gezien de financiële onzekerheid. Taakherschikking kan een rol spelen, stipt Butterman aan: ‘Als iemand met pensioen gaat, wordt een afweging gemaakt: nemen we een nieuwe, dure kracht, of kunnen we het werk misschien aan met bijvoorbeeld een goedkopere physician assistant?’

Onvervulde vraag

In een aantal beroepen staan vacatures drie maanden of langer open. Deze langdurige vacatures wijzen op een onver­vulde vraag. Vanaf 2020 let het CO apart op dit fenomeen en wordt op de data van langdurige vacatures een nieuwe ­controle en bewerking losgelaten, die meer inzicht biedt.

In het laatste kwartaal van 2020 ging het om 2329 langdurige vacatures, iets minder dan de kwartalen ervoor. Zijlstra: ‘We zien dat het aantal langdurige vacatures rond de 2500 schommelt. Dat dit aan het eind van het jaar is afgenomen, toont mogelijk iets van het herstel van de ­reguliere zorg na de eerste coronagolf. Het verschil lijkt te worden veroorzaakt door minder langdurige vacatures voor basisartsen.’

Wie kijkt naar de ‘grote specialismen’ – artsenberoepen met meer dan 1500 ­mensen – ziet dat psychiaters opnieuw de getalsmatige ranglijst aanvoeren met 332 vacatures per 1 januari 2021. Dat zijn vaak langdurige vacatures: 48 procent van de vacatures staat lang open. Ook is er een tekort aan specialisten ouderengeneeskunde: 144 vacatures. En ook daarvoor geldt dat 44 procent langdurig openstaat.

Bij de middelgrote beroepsgroepen (met tussen de 500 en 1500 mensen werkzaam), ­vallen onvervulde vacatures op voor gynaecologen (47), SEH-artsen (38) en jeugdartsen. Voor de heel kleine beroepsgroepen is dat lastiger aan te geven van­wege de omvang. Niettemin valt op dat sommige vacatures voor ver­slavingsartsen, plastisch chirurgen en artsen voor verstandelijk gehandicapten (AVG’s) lang openstaan.

Het Capaciteitsorgaan benadrukt dat het de aantallen als indicaties beschouwt. Zijlstra: ‘Er zitten altijd nog fouten – ­dubbele vacatures en dergelijke in de vacature­bestanden – die het precieze beeld vervuilen. En het betreft alleen op internet gepubliceerde vacatures. Vacatures die bijvoorbeeld via social media worden gedeeld, zitten niet in deze verzameling.’ Liever kijkt het CO naar ontwikkelingen door de maanden en jaren heen, en de daaruit op te maken trends. 

Zie ook onze vacaturepagina: medischcontactbanen.nl.