‘We gaan live’

Eerder deze week las ik een interview met een bekende Nederlander die beschreef welk gevoel het maken van live-tv bij haar teweegbracht. Je kunt repeteren wat je wilt (en dat doe je ook zeker wel), maar op het moment van ‘live gaan’ is het alsof je een lange tunnel wordt ingezogen die vacuüm trekt. De wereld om je heen vervaagt tot er slechts een schim van over is. De dagelijkse dingetjes die je eerder nog bezighielden – ‘wat gaan we vanavond eten’, ‘ik moet nog even naar de wc’, ‘ik lust ook wel een kop koffie’ – zijn niet meer aan de orde. Voor deze vorm van presteren is alle aandacht en sensitiviteit nodig. Onder de televisielampen die fel in je gezicht schijnen, telt niets anders dan dat wat op dat moment gebeurt.

Bij mij bracht deze beschrijving exact het gevoel naar boven wat een grote trauma-opvang bij mij teweegbrengt, alleen sta je dan niet in de televisiespotlights, maar onder een kille ziekenhuis-tl-buis in een traumakamer. Hoewel je met scenariotraining en teamtrainingen natuurlijk een heleboel kunt oefenen, kun je nooit van te voren bepalen hoe het zal gaan. Je bent afhankelijk van zoveel kleine en subtiele factoren die de uitkomst van je opvang bepalen; de patiënt, maar ook de teamdynamiek speelt een grote rol. Je kan niet zomaar zeggen: ‘ik wil even niet meer’, je bent immers ook afhankelijk van elkaar om samen een goede uitkomst te realiseren.

Als je het onheilspellende gezoem van de traumahelikopter die op het dak landt boven je hoort, de ambulancesirene in de verte klinkt en je net de briefing achter de rug hebt, is er vaak even een moment van stilte. Het is een verwarrend gevoel van deels niet weten wat te verwachten (en daar spanning voor voelen), maar tegelijkertijd vastberaden zijn (er is immers nu ook geen weg meer terug). Een momentopname waarop het resultaat van je training en studeren samenkomen – en vaak ook zo weer voorbij zijn – want de opvang gaat vliegensvlug. Tijd om nog langer te piekeren is er dan ook niet; als de patiënt arriveert gaat het op ruggenmergniveau. Ergeren aan je eigen kleine fouten of versprekingen is op dat moment contraproductief, het gaat om het grotere geheel, het teamverband, en het team moet door. Onthoud je eigen aandeel daarin voor de debriefing na afloop.

Het zijn deze momenten van adrenaline en ‘live gaan’ (zowel in het interview als bij mij, hoewel beide in verschillende situaties) die het uiterste van je concentratie & energie vragen, en die maken dat je hele dag weer op scherp gezet is.

Maar er is één verschil tussen de twee situaties: waar de bekende Nederlander in het interview tot slot ook luchtig grapt: ‘Hé, blijven ademen hoor, het is ook maar tv’, zeggen wij vooral tegen onze collega’s ‘Hé, blijven ademen hoor, we kunnen het er nu niet bij gebruiken dat er nóg iemand op de grond valt waar we voor moeten zorgen’ – we zijn tenslotte ‘live’.

Dit is de laatste blog van Loes voor Arts in Spe. Ze is inmiddels anios. De redactie bedankt Loes voor het delen van haar ervaringen en wenst haar veel succes met haar verdere carrière.