Wateroverlast leidt tot meer gezondheidsklachten

Er is een verband tussen directe blootstelling aan overstromingswater en acute gastro-enteritis en acute luchtweginfecties.

Dit blijkt uit een studie uitgevoerd door het RIVM. Promovenda Annemieke Mulder leidde het onderzoek.

Door klimaatverandering zullen we vaker te maken krijgen met intensievere regenval, wat leidt tot overstromingen als het riool het water niet kwijt kan. Onderzoekster Mulder: ‘In een eerder, kleiner onderzoek is al aangetoond dat bij mensen die in contact komen met overstromingswater meer gastro-intestinale en respiratoire klachten voorkomen. Wij hebben het onderzoek nu op grotere schaal herhaald.’

In de zomer van 2015 stuurden de onderzoekers twee weken na de overstroming een vragenlijst uit naar 3382 huishoudens in een gebied waar een overstroming plaatsvond. ‘Wij vroegen specifiek naar maag-, darm- en luchtwegklachten, omdat uit eerdere onderzoeken al bekend was dat rioolwater verschillende organismen bevat, zoals de Campylobacter-bacterie en het norovirus. Ook enterovirussen, die juist in de zomer luchtwegklachten geven, kunnen in dit water voorkomen’, verklaart de onderzoekster.

‘We hielden 112-meldingen over wateroverlast in de gaten en hebben de vragenlijsten naar alle huishoudens in dat postcodegebied verstuurd. Hierdoor werden ook mensen die niet direct contact hadden gehad met overstromingswater in het onderzoek meegenomen. Bij 75 van de 608 deelnemers die contact hadden gehad met het water traden maag-darmklachten op. Bij de mensen die niet in contact waren geweest met overstromingswater, waren dit maar 12 van de 512 deelnemers. Dit is dus wel beduidend minder. Het risico om ziek te worden blijkt 3,5 tot 5 keer hoger na contact met overstromingswater.’

Mulder vervolgt: ‘Vanwege de hoge kosten en het feit dat het logistiek lastig is, zijn er helaas geen watermonsters genomen. Dit is het grootste manco van onze studie. In een vervolgstudie zouden we bijvoorbeeld mensen over een langere tijd kunnen volgen en een dagboek kunnen laten bijhouden. Indien er wateroverlast is, kunnen we dan watermonsters nemen en zodra de deelnemers klachten krijgen, zouden we feceskweken kunnen afnemen.’

Mensen kunnen dus daadwerkelijk ziek worden van overstromingswater. ‘Dit proberen we aan de hand van dit artikel en de samenwerking met Sanitas Water (bedrijf dat gemeenten en waterschappen ondersteunt bij het realiseren van veilig recreatiewater, red.) bij mensen onder de aandacht te brengen. Via Sanitas Water proberen we in contact te komen met belanghebbenden om dit te bespreken. Daarnaast proberen we door een persbericht en publicaties in vakbladen van bijvoorbeeld rioleurs deze resultaten onder de aandacht te brengen. Veel Nederlanders weten niet dat je van overstromingswater ziek kunt worden, dus communicatie hierover is erg belangrijk. Gemeenten denken al na over hoe ze de steden klimaatbestendig kunnen maken. Volgens Mulder is het belangrijk dat de rol van hevige regenbuien niet wordt onderschat. Het RIVM heeft al een waterkwaliteitscheck gedaan, waarbij is gekeken naar welke waterbergingsmogelijkheden in steden mogelijk zijn en wat het beste is voor de gezondheid voor mensen. Groene daken, ondergrondse infiltreringssystemen en het vervangen van tegels door planten zijn hier voorbeelden van. ‘In de nabije toekomst’, zegt Mulder, ‘zal het RIVM onderzoek gaan doen naar het verband tussen een grote hoeveelheid neerslag (meer dan 60 mm/uur) en de hoeveelheid meldingen die hierna binnenkomen bij huisartsen. ‘Met deze studie hebben we laten zien dat er risico’s zijn, maar hoe groot deze risico’s daadwerkelijk zijn, zal nog onderzocht moeten worden. Dit is onder andere afhankelijk van de locatie van de bui en bijvoorbeeld de temperatuur.’

BMC Infectious Diseases: “Sickenin’ in the rain” – increased risk of gastrointestinal and respiratory infections after urban pluvial flooding in a population-based cross-sectional study in the Netherlands