Vanaf 1 november kunnen huisartsen patiënten aanmelden bij postcovidklinieken

‘De eerste maanden hopen we gezamenlijk zo’n vijfhonderd tot duizend patiënten met postcovid op consult te zien’, vertelt longarts Leon van den Toorn (Erasmus MC) namens de NFU (Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra). Per 1 november openen de postcovidexpertisecentra van het Erasmus MC, Maastricht UMC+ en Amsterdam UMC daadwerkelijk de deuren.

Vanaf die datum kunnen alle huisartsen in Nederland volwassenen met postcovid aanmelden voor een consult in een van de drie postcovidklinieken. Kinderen kunnen te zijner tijd, waarschijnlijk volgend jaar, in het UMC Utrecht, Amsterdam UMC of Maastricht UMC+ terecht. In eerste instantie komen alleen patiënten in aanmerking die minimaal een jaar postcovidklachten hebben met een bepaalde ernst. Van den Toorn: ‘Alhoewel de opzet nog niet helemaal rond is, is de bedoeling dat huisartsen via een centraal aanmeldsysteem hun patiënten eenvoudig kunnen aanmelden. De drie centra selecteren vervolgens, aan de hand van bepaalde criteria en door middel van een steekproef, wie er opgeroepen worden. De huisartsen van die patiënten vragen wij vervolgens om een officiële verwijzing.’ Patiënten woonachtig in de omgeving van het Erasmus MC, Maastricht UMC+ en Amsterdam UMC zijn als eerste aan de beurt. Van den Toorn: ‘Maar patiënten uit andere delen van het land kunnen wel al aangemeld worden per 1 november. Zij komen op een wachtlijst te staan en worden opgeroepen zodra er in hun regio een kliniek opent.’ Volgens van den Toorn is er de komende weken nog veel werk aan de winkel, om, onder meer met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), tot een ‘efficiënt en eerlijk verwijzingsproces’ te komen.

Reguliere medicatie, offlabel

Op de poli krijgen de patiënten een consult van een longarts of internist. Van den Toorn: ‘We hebben met een expertgroep van de Federatie Medisch Specialisten en het NHG een zorgpad geschreven over de diagnostiek en behandeling die we gaan bieden. Na een uitgebreide anamnese en aanvullende onderzoeken zoals bloedonderzoek en testen naar de fysiologische veranderingen bij verandering van houding, kan ook offlabelmedicatie waar mogelijk voorgeschreven worden. Vaak gaat het om medicatie die tot nog toe alleen in kleinschalig studieverband is getest, en mogelijk effectief bleek. Denk onder meer aan bètablokkers bij symptomen van het posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) of naltrexon, dat mogelijk bij postexertionele malaise effect kan hebben. Maar ook SSRI’s zouden kunnen worden voorgeschreven. Een groot deel van het onderzoek wordt gecoördineerd door het Post-Covid Netwerk Nederland (PCNN).’

Over paar maanden meer klinieken

Van den Toorn vertelt dat het verder beloop een soort ‘drietrapsraket’ is. ‘De bedoeling is dat we in die tijd veel van die patiënten leren, bijvoorbeeld over wat aanslaat aan medicatie, zodat de andere academische centra een paar maanden later bij het openen van de poli’s hier meteen op kunnen voortborduren. En weer een paar maanden later hopen we regelmatig een update van de postcovidrichtlijn te kunnen leveren waarmee ook alle andere ziekenhuizen en ook de huisartsen zorg kunnen leveren aan postcovidpatiënten. Hiermee hopen we perspectief te bieden voor de grote groep patiënten die al lange tijd wanhopig wachten op een lichtpuntje.’