Nieuws
Merel Mol
4 minuten leestijd
ingezonden reactie

Tussen evidencebased en kwakzalverij: Er is nog zoveel meer

Plaats een reactie

De integrale geneeskunde stelt de relatie tussen de hulpverlener en patiënt centraal en kijkt naar de patiënt als integraal wezen. De kennismaking hiermee bood mij een perspectief dat ik niet aangereikt kreeg op de universiteit.

Precies een jaar geleden was ik aanwezig op een symposium over de ziekte van Alzheimer, dat in de weken daaraan voorafgaand nogal wat kritiek had gekregen. Naast gerenommeerde alzheimerdeskundigen en neurowetenschappers stond namelijk ook Deepak Chopra prominent op de sprekerslijst. Chopra is opgeleid tot arts, maar staat vooral bekend als goeroe en alternatieve geneesheer. Op het symposium zou hij gaan spreken over een andere benadering van de ziekte van Alzheimer dan de strikt wetenschappelijk aangetoonde. Om critici te citeren: ‘Wat heeft de organisatie bezield om in het nuchtere Holland een bijeenkomst te organiseren waarop alternatieve geneeswijzen een plaats krijgen naast de gevestigde medische wetenschap?’ Het symposium draaide, naast de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen, om nieuwsgierigheid en het verkennen van grenzen. Met als doel de beste patiëntenzorg centraal te stellen. Het verkennen van die grenzen schoot bij velen in het verkeerde keelgat, bijvoorbeeld bij de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). Het was mijn eerste kennismaking met deze nogal fanatieke groepering. Het aanbod om zelf op het symposium te komen debatteren, sloegen ze af. Het riep bij mij als arts in spe veel vragen op.

Ik ben opgeleid met het dogma nieuwsgierig, onderzoekend en ook kritisch te zijn. Ik stel mij graag open voor ideeën van anderen, zeker als het het welzijn van de patiënt betreft. Wij leren dat dit altijd voorop hoort te staan. Ook leer ik in de collegebanken dat de wetenschap zeer hoog staat, er altijd moet worden gestreefd naar de hoogste mate van evidence. Maar wat wil dit precies zeggen? En wat houdt dan kwakzalverij in? Wie bepaalt de grens? Het voelt voor mij aan als een precaire balans tussen een open houding en een kritische blik. Het evalueren van alternatieve geneeswijzen, zoals de VtdK beoogt te doen, lijkt me essentieel. Maar schuilt daarin niet ook het gevaar van je openheid verliezen?

Integrale geneeskunde
Het lot wilde dat ik op hetzelfde symposium in aanraking kwam met een geheel nieuwe instantie, de Academy for Integrative Medicine (AIM). De organisatoren sluiten zich aan bij de wereldwijd groeiende beweging van de integrale geneeskunde (IM), waarin de relatie tussen de hulpverlener en patiënt centraal staat en waarbij naar de gehele mens wordt gekeken om tot optimale gezondheid te komen. IM streeft daarbij naar een duurzame gezondheidszorg, met een openheid naar alle vormen van geneeskunde waar bewijs voor bestaat, ook de niet-reguliere behandelwijzen. De opleiding van de AIM gaf mij de gelegenheid om zelf op een kritische ontdekkingstocht te gaan naar de exacte waarde van de evidencebased geneeskunde en de voor mij nog onbekende wereld daar ver voorbij.

In het afgelopen jaar heb ik mij vijf keer een weekend teruggetrokken in de wereld van de integrale geneeskunde. Letterlijk teruggetrokken. Gezeteld in de kapel van een prachtig klooster in het oosten van het land, kregen we lezingen van vele verschillende vakdocenten en sprekers. Opgedeeld in themablokken (maagdarmklachten, het bewegingsapparaat, immunologie, enz.) heb ik daar de kernpunten geleerd van onder andere de homeopathische, antroposofische en de traditionele Chinese geneeskunde. En daarbij literatuur aangereikt gekregen over wat wel en niet bewezen is middels onderzoek. Maar dit is slechts een greep uit vele nieuwe ontmoetingen. We zijn onderwezen in de complexe wetenschappelijke grondbeginselen van de biofysica en de systeembiologie. We hebben kennisgemaakt met acupunctuur en neuraaltherapie. We hebben veel geleerd en gesproken over voeding, leefstijl, mindfulness en natuurgeneeskunde. En om de ervaring compleet te maken begonnen we de ochtend met een sportieve dan wel meditatieve activiteit. Een voor mij persoonlijk heel bijzondere nieuwe ervaring was Zhineng Qigong, een Chinese bewegingsleer, te beschouwen als meditatie in beweging. Een manier om de geest te ontspannen, voorafgaand aan een dag vol bevlogen colleges.

Naast de colleges en de georganiseerde activiteiten, heb ik vele persoonlijke ontmoetingen gehad die me hebben geïnspireerd en gestimuleerd. Allen artsen op hun eigen zoektocht naar verdieping en verbreding, maar bovenal naar gelijkgestemden. Iedereen is het erover eens dat er dingen moeten en kunnen veranderen in de gezondheidszorg. Dat er ruimte moet zijn voor een holistische denkwijze, waarbij de patiënt als integraal wezen wordt beschouwd en zijn zelfherstellende vermogen wordt gestimuleerd. En waarbij een open houding niet alleen geoorloofd maar absoluut noodzakelijk is, zolang je kritisch blijft kijken en het welzijn van de patiënt als hoofdzaak voorop hebt staan.

Nieuwsgierig blijven
Heeft het mij alle antwoorden gegeven? Dat durf ik niet te beweren. Maar het heeft me wel geleerd dat tussen evidencebased en kwakzalverij een enorm groot gebied ligt. Een gebied dat veel bijzondere, waardevolle en eeuwenoude stromingen en denkwijzen omvat. Waar patiënten, met name de chronische patiënten, die vastlopen in de reguliere zorg, veel kunnen vinden. En waar de nadruk meer ligt op preventie. Want voorkomen blijft ten slotte beter (en goedkoper) dan genezen. Ik realiseerde mij met toenemende verbazing, na vijf jaar gestudeerd te hebben, dat wij geen enkele les over voeding, laat staan leefstijlgeneeskunde, hebben gekregen. Hoe willen wij met elkaar streven naar een gezonde samenleving, zonder echt goed de basis te kennen van een gezond leven?

Kortom, het heeft mij de ogen geopend en ook nieuwe vragen opgeleverd. Het heeft mij veranderd als arts in spe door me een perspectief te bieden dat ik niet aangereikt kreeg op de universiteit. Het heeft me bovenal geleerd hoe cruciaal het is om nieuwsgierig te blijven en oprecht geïnteresseerd in de mens achter de patiënt. En hoe belangrijk en vruchtbaar het is met elkaar in discussie te gaan. Want, zoals gezegd, zorgvuldigheid en kritisch denken blijven essentieel. Ik keur daarom een vereniging als de VtdK niet direct af. Ik blijf benieuwd naar hun optiek en argumenten. Het stelt me teleur wanneer het aangaan van het debat wordt vermeden. Dat geeft stagnatie naar mijn idee, terwijl we toch moeten samenwerken, vooruitkomen. Soms voelt het een beetje alsof ons studenten op de eerste dag oogkleppen worden opgezet. Die ons verhinderen over de grens te kijken. We worden opgevoed met het idee dat er maar één manier bestaat. Ik zou iedereen willen zeggen: doe die kleppen af en wees nieuwsgierig, er is nog zoveel meer.

Merel Mol, vijfdejaars

ingezonden reactie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.