‘Toename euthanasie door acceptatie en vergrijzing’

Toegenomen acceptatie van euthanasie, toegenomen bereidheid en mogelijkheden om te verwijzen van artsen, en vergrijzing. Die factoren wijst het Nivel na literatuuronderzoek aan als mogelijke verklaring voor de jarenlange stijging van het aantal euthanasiegevallen in Nederland.

De euthanasiewet werd in 2002 ingevoerd. Sindsdien steeg het aantal gevallen van bijna tweeduizend in 2002 tot ruim 6500 gemelde gevallen in 2017. In 2018 vlakte dit af naar 6126 meldingen. ‘Dit roept vragen op naar de achterliggende redenen, zowel voor de stijging als voor de afvlakking’ stelt het Nivel. Dat is de reden waarom het onderzoeksinstituut in opdracht van het ministerie van VWS in kaart bracht wat er vanaf 2002 bekend is over de ontwikkelingen in het aantal euthanasiegevallen.

Het is ‘een samenspel’, concludeert het Nivel. In 2002 was nog 12 procent van de bevolking tegen euthanasie; in 2016 was dit nog maar 5 procent. Daarnaast zijn huisartsen meer betrokken bij de stervensfase en zijn ze meer bereid om te verwijzen als ze zelf geen euthanasie willen uitvoeren – de Levenseindekliniek en groepen artsen die afspraken hebben gemaakt over verwijzen, zijn daarvoor alternatieven die er eerst niet waren.

Kanker is een relatief veel voorkomende aanleiding voor een verzoek, dat bovendien vaak wordt ingewilligd. De afgelopen jaren steeg het aantal mensen dat aan kanker sterft van circa 40.000 in 2003 tot ruim 45.000 in 2017. Door vergrijzing zijn er meer ouderen die euthanasie vragen.

Of de afvlakking van de groei een schommeling is of het einde van een trend weten de Nivel-onderzoekers niet. Ze stellen dat dit te maken kan hebben met de griepepidemie van begin 2018. ‘Ook worden de strafrechtelijke onderzoeken genoemd die het Openbaar Ministerie heeft uitgevoerd naar meldingen van euthanasie, hoewel er geen directe aanwijzingen zijn dat deze hierop van invloed zijn’, aldus de onderzoekers.