Nieuws
Wetenschap

Te weinig zout is ook niet goed

4 reacties

Wie te veel zout eet loopt een grote kans op hypertensie en cardiovasculaire ziekten, maar te weinig zout is mogelijk ook niet gezond. Drie studies – twee observationele onderzoeken onder ruim 100.000 volwassenen en een meta-analyse van 107 trials – alsmede een commentaar in de nieuwste editie van NEJM leiden – onder meer –  tot die conclusie.

Vorig jaar kwam een gezelschap van Amerikaanse experts nog tot de slotsom dat een hoge natriumconsumptie weliswaar is gerelateerd aan een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, maar dat een heel lage natriumconsumptie (minder dan 1,5 g per dag) niet is geassocieerd met een verlaagd of verhoogd risico op cardiovasculaire ziekten. Maar uit één van de studies (Martin O’Donnell e.a.) in NEJM blijkt dat consumptie van 3 tot 6 g zout per dag optimaal is: mensen met een hogere maar ook met een lagere inname lopen een verhoogd risico op een hartaanval of een beroerte. Kalium, zo blijkt, onderhoudt een omgekeerd verband met systolische bloeddruk. Reden waarom de onderzoekers adviseren het dagelijks voedsel daarmee te verrijken.

In een commentaar spreekt Suzanne Oparil (Universiteit Alabama) van ‘provocerende resultaten’ die schreeuwen om een RCT, waarin verminderd zoutgebruik wordt  vergeleken met een normaal dieet. Tot die tijd, zegt ze, is het niet raadzaam uitsluitend te focussen op reductie van natrium in het voedsel. 

Een tweede studie (Andrew Mente e.a.) wijst erop dat het verband tussen natriumconsumptie en systolische bloeddruk non-lineair is. Dat betekent dat de systolische bloeddruk het sterkst toeneemt  (dat wil zeggen: dat de grafiek steiler is) bij mensen die zeer veel zout gebruiken,  gemeten naar de mate van natriumexcretie in hun urine (meer dan 5 g per dag). De bloeddruk stijgt dan met 2,58 mm Hg per gram natriumexcretie. Bij wat meer gematigd gebruik bedraagt die stijging 1,74 mm Hg per gram. De grafiek van de bloeddruktoename is bovendien steiler bij oudere personen en bij mensen die al bekend zijn met hypertensie.

De in NEJM gepubliceerde meta-analyse laat echter  wel een sterk lineair verband zien tussen zoutconsumptie en cardiovasculaire ‘events’. De auteurs (Darius Mozaffarian e.a.) concluderen dat jaarlijks 1,65 miljoen mensen overlijden ten gevolge van overmatig zoutgebruik.

Henk Maassen

Lees ook:

© iStock
© iStock
Wetenschap
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • E. Dorhout Mees

    internist, Vorden

    Terwijl de genoemde drie studies bevestigen dat zoutgebruik de oorzaak is van hoge bloeddruk en geweldige sterfte aan cardiovasculaire (CV) aandoeningen, voegt alleen de derde daaraan toe, dat ook laag zoutgebruik sterfte zou verhogen. Diverse medisc...he organisaties hebben scherpe kritiek geuit op dit onderzoek.
    Wat de onderzoekers vonden was een 'associatie', geen causaal verband, tussen laag zoutgebruik en CV sterfte. Het is zeer wel mogelijk, dat de laag-zout gebruikers niet gezond waren, temeer omdat 60% van de onderzochte personen uit laaginkomen landen als India en China kwamen. De onderzoekers geven toe, dat een 'reversed causation' niet kan worden uitgesloten.
    In het Editorial benadrukt Oparil het 'gevaar' van laag zoutgebruik. De resultaten van het eerste onderzoek moeten 'voorzichtig worden geïnterpreteerd' wegens het ontbreken van 'high quality data' (d.w.z. Randomised Controlled Trials (RCT). Zolang die niet zijn verricht, is volgens haar vermindering van zoutgebruik als een 'algemene gezondheidsmaatregel' niet wenselijk.

    In een RCT moet een groep bij loting aangewezen personen hun 'life style' veranderen. Dit is onmogelijk en is daarom ook nooit verricht. Tenslotte wijs ik er op, dat er geen enkele fysiologische reden is, waarom laag zoutgebruik schadelijk zou zijn. Ik heb daar ook nooit een voorbeeld van gezien.

    Oparil ontving financiële steun van farmaceutische firma's die antihypertensiva produceren, alsmede van het Salt Institute, waar zij ook een betaalde functie had. Dit Instituut bestrijdt al jaren de pogingen om het zoutgebruik te verminderen. Onbegrijpelijk, dat de New England Journal of Medicine, dat niet alleen hoge wetenschappelijke eisen stelt aan haar publicaties, maar ook maatschappelijke en morele principes hoog hield, een 'Editorial' van een auteur met dergelijk 'conflict of interest' kon accepteren.

  • Joris Rotmans

    Internist-nefroloog LUMC ,

    Op pagina 1632 in Medisch Contact van 28 augustus wordt een serie artikelen uit de NEJM besproken over zoutgebruik.
    Halverwege deze bespreking wordt gesteld dat '….in NEJM blijkt dat consumptie van 3 tot 6 g zout per dag optimaal is'.
    In het artikel ...waar naar gerefereerd wordt (O'Donnell et al) blijft echter dan een consumptie (geschat aan de hand van de excretie) van ongeveer 4 gram natrium het laagste risico op cardiovasculaire events en sterfte geeft. 1 gram zout (natriumchloride) is 400 mg natrium. Een consumptie van 4 gram natrium is dus ongeveer gelijk met 10 gram zout.
    Dat is dus aanzienlijk meer dan 3 tot 6 gram zout. Dit aanzienlijke hogere optimum is mijns inziens de reden dat in het commentaar van Suzanne Oparil wordt gesproken van 'provocerende resultaten'. In alle richtlijnen wordt namelijk geadviseerd om niet meer dan 6 gram zout te gebruiken.

  • C.M. Chan-van der Vorm

    Kaderarts HVZ, POORTUGAAL Nederland

    Hoeveel mensen in de algemene bevolking gebruiken minder dan 1,5 g zout per dag in hun dieet?????

  • W. van den Berg

    huisarts, RIJSWIJK ZH Nederland

    Ik ben héél benieuwd of er een relatie is tussen de onderzoekers, mw. Oparil en de voedingsindustrie: wie heeft de onderzoeken gefinancierd?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.