Nieuws
Nieuws

‘Stop medicalisering lagerugklachten’

5 reacties

Lagerugklachten zijn een symptoom, geen ziekte. De exacte oorzaak is meestal onbekend; in 95 procent van de gevallen is er geen verklaring voor de klachten. MRI- en CT-scans zijn nutteloos; de afwijkingen die gezien worden, komen net zo vaak voor bij mensen met als zonder lagerugklachten.

Dat zijn slechts een paar van de statements die een groep internationale experts, waaronder ook Nederlandse, te berde brengt in een drietal artikelen gepubliceerd in The Lancet.

Medicaliseer vooral niet, is kort gezegd de boodschap, zeker nu ook in lage- en middeninkomenslanden de grote ziektelast die dankzij deze klachten al in de rijkere delen van de wereld heerst groeiende is. Pijnstillers en operatieve ingrepen zorgen meestal niet voor verbetering en kunnen zelfs schadelijk zijn. Dat veel patiënten met chronische lagerugklachten een morfineachtige pijnstiller slikken, vindt Rob Smeets, hoogleraar revalidatiegeneeskunde aan de Universiteit Maastricht en een van de betrokken experts, dan ook een vreemde zaak, want ‘er is geen bewijs dat morfine voor chronische rugpijn op de lange termijn iets doet’.

Volgens een van de andere Nederlandse coauteurs, hoogleraar neurochirurgie Wilco Peul (LUMC), is er slechts een zeer kleine groep patiënten bij wie lagerugpijn een specifieke oorzaak heeft, zoals een wervelafschuiving of een ontsteking aan de wervelkolom. ‘Het opereren van lagerugpijn zonder anatomisch substraat noem ik daarom low value care.’ Niet dat er geen consensus is over de aanpak, zoals in de betreffende richtlijnen, maar de dagelijkse praktijk blijkt weerbarstig, aldus de neurochirurg. ‘Een bepaalde groep neurochirurgen en orthopedisch chirurgen ziet positieve resultaten van hun operaties. Maar dat geldt alleen voor de patiënten die ze terugzien. Daardoor kijken ze met een gekleurde bril; mensen bij wie het niet goed gaat, komen niet meer op consult. Realiseer je goed dat het enige syndroom dat door chirurgie zelf wordt veroorzaakt failed back surgery syndrome heet.’

Han Anema, hoogleraar verzekerings- en bedrijfsgeneeskunde (VUmc), ook coauteur, kwalificeert lagerugklachten als ‘een sociaal-maatschappelijk systeemprobleem, terwijl curatieve artsen zich nu vooral focussen op de patiënt’. ‘Patiënten met chronische, ernstige rugklachten functioneren niet meer goed of verliezen zelfs hun werk, en krijgen vaak te maken met psychische en financiële problemen. Vaak ondergaan ze onnodig veel onderzoeken en behandelingen, wat maakt dat ze in de ziekenrol schieten. Aandacht voor systeemoplossingen bij curatieve artsen en beleidsmakers is daarom hard nodig. Kijk naar effectieve werkaanpassingen of naar het toepassen van graded activity. Op die gebieden is veel wetenschappelijke evidence beschikbaar. Helaas staan er bij ons echter schotten tussen het zorgssysteem en het socialeverzekeringssysteem, waardoor de financiering van dergelijke effectieve maatregelen gericht op participatie spaak loopt. Met een multidisciplinaire aanpak – bedrijfsarts, medisch specialist, fysiotherapeut, ergotherapeut – kun je ook mensen die al langer dan zes maanden buiten het arbeidsproces staan vanwege lagerugklachten weer duurzaam aan het werk krijgen. In trialverband hebben we aangetoond hoe (kosten)effectief dat is, maar buiten een wetenschappelijke studie om stuit je bij implementatie op barrières, omdat de zorgverzekering dergelijke interventies niet vergoedt.’

En dat terwijl bijna 90 procent van de kosten van lagerugklachten productiviteitsverliezen zijn, weet Anema. ‘Een goed zorgprogramma levert daarom patiënt én maatschappij veel op.’ Dat zou volgens hem moeten uitgaan van het nieuwe gezondheidsbegrip van Machteld Huber: gezondheid is het vermogen je aan te passen, in dit geval aan rugklachten. ‘We moeten zelfmanagement bevorderen.’

Revalidatiearts Rob Smeets hoopt daarom dat de Lancet-serie een flinke impuls geeft aan publieksvoorlichting over rugpijn via de media. ‘Het moet duidelijk worden dat lagerugklachten bij het leven horen.’ Veelzeggend in dit verband is, aldus Smeets, dat bij Australische aboriginals rugpijn geen probleem was, totdat ze bekend werden met de westerse geneeskunde.

Er zijn volgens hem en de andere auteurs van de Lancet-reeks nog veel lacunes in de kennis over lagerugpijn. ‘We weten nog te weinig over preventie, hoe dat zelfmanagement van de grond te krijgen, en over de precieze invloed van ziekmakende prikkels in het bestaande zorg- en socialezekerheidssysteem.’

Smeets’ eerste advies aan artsen is: neem iets meer tijd voor de patiënt met rugklachten. ‘Niet zelden is zijn of haar voornaamste zorg niet: hoe kom ik van de pijn af? Maar: moet ik mij zorgen maken over mijn werk en hoe moet ik weer actief worden?’ En zorg ervoor dat de zorg is ingericht als een keten: ‘Alleen zo voorkom je onnodig onderzoek en onnodige behandelingen. Nu doet iedereen nog te veel zijn eigen ding.’

The Lancet, 22 maart (referentie nog niet beschikbaar)

Lees ook:

Nieuws Wetenschap bedrijfsgeneeskunde revalidatie huisartsen
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Piet van Loon

    Orthopeed/ houdingsdeskundige, Oosterbeek

    Een buitengemeen pijnlijke uiting van de beroerde stand van de huidige medische wetenschap rond rugpijn, deze brei van uitspraken door "experts" en "wetenschappers"!
    Het in de jaren zestig overstappen naar het Engels als voertaal in de Geneeskunde ,... het loslaten van de, inmiddels ook aan zelfdestructie ondergegane Duitstalige Orthopedie en Biomechanische kennis ( in het "Oostblok" nog steeds tot in common sense aanwezig) met haar goede verklaringen, laat nu wel een heel bonte kijk door wetenschappers op de inmiddels grootste volksziekte ( The Lancet: Global Burden of Diseases 2017) zien. Ze desavoueren in een klap miljarden mensen, die wel degelijk een wetenschappelijk te onderbouwen oorzaak gevolg verhaal in zich dragen (verstoorde houding en verstoorde neuro-ossale verhoudingen) , maar daar al vele decennia in de AngloAmerikaanse Geneeskunde geen begrijpelijke uitleg meer over krijgen. Maar ook de tienduizenden artsen en honderdduizenden paramedici die zoekende zijn, willen helpen, worden weggezet. De uitspraken van de neurochirurg Peul zijn de medische wetenschap, zelfs de aan het faillissement rakende EBM, onwaardig en een belediging aan twee beroepsgroepen. Als er geen consensus ( meer) is over de etiologie, dan kan er ook geen consensus over behandelingsmogelijkheden zijn. Het lezen van de Richtlijnen "Aspecifieke lage rugklachten"; "Wervelkolomgerelateerde Lage Rugklachten en die over "Geïnstrumenteerde wervelkolomingrepen" zijn weinig bemoedigende geschriften als het gaat om duiding geven aan deze zeer lifestyle gebonden en aan alle Vorm volgt Functie- kennis volgende aandoening van het steun-en bewegingsapparaat. De beroemde Nederlandse neurochirurg Prof. Verbiest heeft rond het naar hem vernoemde syndroom ook immer het Form volgt Functie axioma en de gevolge van verkeerde houdingsontwikkeling benoemd. Maar over richting geven aan de individuele maar ook maatschappelijke oplossing ( Preventie) zijn deze uitspraken in Lance pijnlijk contraproductief.

  • Roel Melchers

    bedrijfsarts, Houten

    Geen ziekte...

    Wat sta je als keuringsarts vaak op zo'n statemant uit de behandelende sector te wachten.

    Als bedrijfsarts moet ik me bij verzuim in eerste instantie uitspreken of er voor het verzuim een medische oorzaak is. NIET of iemand ziek ...is... NIET of iemand zijn werk kan doen... Maar alleen of er een ziekte is die het verzuim verklaart.

    Rugklachten is zo'n moeilijk symptoom.
    Vaak goed voorstelbaar dat iemand zijn werk daar niet mee kan doen... Je hebt geen arts nodig om dat vast te stellen. Maar ik moet... móét... bepalen of er een ziekte is als oorzaak van het verzuim. De werkgever heeft die informatie nodig. Onder andere om te bepalen of ik bij het verzuim betrokken moet blijven (alleen als er een ziekte is die het verzuim verklaart). Maar ook om een besluit te nemen over de loondoorbetaling; alleen als er een medische verklaring bestaat voor het verzuim, is er een wettelijke loondoorbetalingsplicht.

    Dit artikel steunt me dus in mijn conclusie dat er bij verzuim omwege rugpijn GEEN ziete is die het verzuim verklaart.
    Natuurlijk is dit NIET de oplossing van het verzuimprobleem; het is nu aan werknemer en werkgever om dat op te lossen. Ik kan daar als arts niets meer aan bijdragen.

    Trouwens... meestal is er GEEN ziekte die het verzuim verklaart.
    De NVAB, de vereniging van bedrijfsartsen, is van mening dat misschien wel 80% van het verzuim GEEN medische oorzaak heeft. Lees Trouw 12 maart 2016: Helft zieke werknemers mankeert medisch niets.

  • Anil van der Zee

    Voormalig professioneel balletdanser, Amsterdam

    Nee ME is niet gelijk aan chronische vermoeidheid en nee een ijzergebreksanemie is ook niet gelijk aan ME. Uiteindelijk gaat men toch eerst uit van een uitsluitingsdiagnose.

    Het kernsymptoom van ME is Post-Exertional Malaise (PEM). De Amerikaanse ...gezondheidsraad probeerde de naam van de ziekte immers ook te veranderen naar Systemic Exertion Intolerance Disease. Het zieker worden, niet alleen uitgeput, na (geringe) inspanningen. Het Nederlandse rapport is op het IOM rapport 2015 gebaseerd.

    PEM is ook objectiveerbaar met een 2 daagse fietstest. Vanwege de PEM is dit uiteraard geen goede test maar het is dus geen louter subjectieve ervaring. In 2016 zijn er verschillende studies gepubliceerd die verstoringen in de energiestofwisseling (metabolieten) vonden in vergelijking tot de gezonde controlegroep. In 2018 zijn deze bevindingen van één van de studies al gevalideerd in een vervolgonderzoek (nog niet gepubliceerd). Dit is natuurlijk allemaal preliminair maar toch al een mooi begin.

    Ik snap heel goed dat artsen niet van elke ziekte van alles op de hoogte kunnen zijn, echter ben ik wel van mening dat we moeten uitkijken dat we deze ziekte niet benaderen zoals we dat rond 1950 in tenenkrommende studies/ artikelen bij tuberculose deden. Of bij MS. Als ik dit zo lees denk geen foei maar eerder oei!!


  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Frank Dekker: Foei, toch... De alwetende gezondheidsraad heeft ons, domme en kritische dokters, net op de vingers getikt. Wij moeten met zijn allen de diagnose Myalgische Encefalitis hèèl erg serieus nemen...

    Hoe we het dan vervolgens moeten dia...gnosticeren, en belangrijker, wat we er dan mee moeten doen, daarover zegt de gezondheidsraad niets...

    Afgelopen week nog een meisje gezien die "erg moe" was, vooral na het zwemmen. Ze sportte 8 uur in de week, had een ijzergebreksanemie op basis van hevige menstruaties, deed de eindexamenklas van de HAVO en kwam eigenlijk niet toe aan haar vriendinnen... Druk, druk, druk...

    Myalgische encefalitis dan maar? Mag het een onsje medicalisering meer zijn?

    Ik zou er bijna moe van worden... Erg moe... Vooral na het lezen van dergelijke rapporten. Valt dat ook onder (mental) postexertional malaise?

  • Frank Dekker

    Verzekeringsarts, Utrecht

    Zou dit ook mutatis mutandis gelden voor vermoeidheidsklachten?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.