Schippers bij Ontbijt met de minister: ‘Wachtlijst ggz is van God los’

De ggz-sector moet leiderschap tonen en zich beter verenigen. Dat vindt demissionair VWS-minister Edith Schippers. Volgens haar lijdt de sector onder de verdeeldheid en worden daardoor afspraken niet nagekomen.

Schippers uitte haar kritiek tijdens het jaarlijkse ‘Ontbijt met de minister’, een bijeenkomst van Medisch Contact in het Mauritshuis, waar de minister de ochtend na Prinsjesdag aan zorgprofessionals toelichting geeft over het beleid. De bijna als minister afzwaaiende Schippers liet daar weten dat ze na zeven jaar ministerschap ontevreden is over wat er bereikt is binnen de ggz. Daarmee doelt ze op het feit dat wachtlijsten bestaan voor hulp terwijl er een onderschrijding was van het ggz-budget van 288 miljoen euro. ‘Het kan toch niet zo zijn dat er dan ernstig zieke patiënten op een wachtlijst staan? Dat is van God los.’ Schippers stelde dat de ggz-sector lijdt aan versnippering. ‘In de ggz is denk ik leiderschap nodig. De sector is nu enorm verdeeld. Partijen moeten bij elkaar gaan zitten en afspreken: die kant gaan we op.’

In juli maakte Schippers met vertegenwoordigers uit de ggz afspraken over het aanpakken van de wachttijden. De minister toonde zich vanochtend geërgerd over het nieuws van de afgelopen weken dat er ggz-instellingen zijn die patiëntenstops hebben ingevoerd of overwegen in te voeren, omdat er niet genoeg zorg zou zijn ingekocht door zorgverzekeraars. ‘Terwijl ik van de zomer had afgesproken dat we die stops niet zouden invoeren’, aldus Schippers. Volgens haar heeft VWS-staatssecretaris Martin van Rijn ‘hetzelfde onbevredigde gevoel’.

Afspraken

De verdeeldheid binnen de ggz draagt er volgens haar aan bij dat afspraken niet worden nagekomen. Ze noemde de discussie die afgelopen jaar binnen de sector ontstond over het gebruik van het ROM(routine outcome monitoring)-systeem als voorbeeld. ‘Dat ROM-men is ook een afspraak. Die heb ik niet bedacht, dat stond in de agenda van het veld. Nu is de andere helft van de sector ertegen.’ Een opvolger op haar post geeft ze dan ook het advies afspraken te maken met de ggz ‘over welke kant het op moet’.

Schippers pleitte er verder voor om niet het stelsel te wijzigen voor de jeugd-ggz, ondanks de kritiek die er volgde na de overheveling van de verantwoordelijkheid naar gemeenten. ‘Dat is niet geboren uit luxe, maar in het regeerakkoord gekomen omdat het al niet goed liep. Mijn advies zou zijn om als sector te proberen er een succes van te maken.’

Krokodillentranen

Ook toonde Schippers zich geïrriteerd over de berichten dat de Tweede Kamer zich overrompeld zou voelen door het feit dat de instemming met het kwaliteitskader voor verpleeghuiszorg automatisch een financieel commitment van 2 miljard euro voor de overheid betekent. Ze verwijt de Tweede Kamer ‘krokodillentranen’. ‘Dit had je op een sigarendoosje uit kunnen rekenen. De Kamer wilde meer en meer van de staatssecretaris, er kwam motie na motie. Alle partijen, ook de VVD, hesen Hugo Borst op een podium. En dan wordt nu het beeld geschetst dat de staatssecretaris dit er oneerlijk doorheen heeft gesjoemeld. Daar verzet ik me heftig tegen.’

De normen voor meer handen aan het bed, zoals in het kwaliteitskader vastgelegd, noemde Schippers overigens ‘niet slim’. ‘Dat sluit innovatieve oplossingen uit.’

Versterking patiëntrechten

Schippers noemde desgevraagd enkele zaken waar ze zelf tevreden op terugkijkt na zeven jaar ministerschap. Ondanks het ‘stempel van kostenbeheersing’ dat ze zegt te hebben gekregen in de media, is ze zelf erg blij met ‘de versterking van patiëntrechten’ tijdens haar bewindsperiode . Volgens haar is de positie van patiënten flink verbeterd door het invoeren van geschillenregelingen, het begrijpelijker opstellen van zorgnota’s en het samenbeslissen-traject dat met de FMS is ingezet.

Ook toonde Schippers zich ingenomen met het feit dat zorgverzekeraars bij de inkoop van zorg er steeds meer op letten dat complexe zorg centraal plaatsvindt, en minder complexe zorg dichtbij kan blijven. ‘Selectief inkopen komt van de grond; langzaam, maar het gebeurt wel. Dat is toch een belangrijke omslag: hoe kunnen we het anders doen en beteugelen we de zorgkosten?’ Een opvolger zou zich wat haar betreft kunnen richten op de inzet van technologie om zorgprocessen slimmer te organiseren, en op mededingingswetgeving.

De medisch-ethische standpunten van de VVD waren voor Schippers ooit reden om voor deze partij te kiezen, vertelde ze. Een discussie over voltooid leven moet wat haar betreft niet beginnen met een Haagse wet, maar met een gesprek met ‘artsen en verpleegkundigen: hoe zorgen we dat we iets kunnen doen aan de nood van deze mensen?’. Bij medisch-ethische kwesties moet je rustig aan doen, je kan niet even iets door het parlement jassen.’