Patiënt schuwt doodsbedreiging aan arts niet

Een deel van de artsen die worden bedreigd of geïntimideerd, krijgt weleens doodsbedreigingen of bedreigingen aan het adres van hun gezin. Dat is één van de uitkomsten van een KNMG-onderzoek. Een derde van alle artsen voelt zich angstig doordat bedreiging en intimidatie voorkomt onder de beroepsgroep.

De KNMG ondervroeg artsen naar de mate en vorm waarin zij met agressie te maken hebben en de impact die dit op hen heeft. Ruim een derde van de 562 respondenten in het onderzoek had weleens met bedreiging of intimidatie te maken gehad. Van die ruim tweehonderd artsen speelde dit in bijna 80 procent van de gevallen afgelopen jaar. De meesten van hen kregen er in dat jaar één tot twee keer mee te maken, maar sommigen ook meerdere keren, en een handvol artsen zelfs wekelijks.

Doodsbedreiging

De bedreigde of geïntimideerde artsen noemden verbale agressie als meestvoorkomende vorm. Ook ontvingen zij vaak juridische bedreigingen of merkten ze dat er valse informatie over hen werd verspreid. Fysieke agressie en discriminatie kwamen ook regelmatig voor. Hoewel genoemd door een minderheid, schroomden de agressors daarnaast niet om artsen te chanteren, te stalken of privé-informatie over hen te openbaren. En 11 procent van die ruim tweehonderd artsen kreeg doodsbedreigingen, en van 8 procent werden gezinsleden bedreigd. Veruit de meeste bedreigingen waren aan de dokter persoonlijk gericht, soms aan de organisatie waar een arts voor werkt, of aan de hele beroepsgroep.

Vooral patiënten

Artsen noemden patiënten en hun naasten als degenen die het vaakst bedreigende uitingen doen, namelijk in ruim de helft van de recente incidenten. Maar ook ‘gewone burgers’ zien zij dat relatief vaak doen. In veel minder mate komen de bedreigingen en intimidaties van actie- of protestgroepen, of aanhangers van een politieke partij. Maar ook collega-artsen worden soms als bron genoemd.

De meeste gevallen van intimidatie en agressie gebeurden face to face. Daarnaast werden social media, telefoon, mail en brief het vaakst genoemd als gebruikte route. Een tiende werd door werk- of opdrachtgever of door politie op de hoogte gebracht dat iets dergelijks aan hun adres speelde.

Aangifte

Een minderheid van de bedreigde dokters kiest in zo’n situatie voor melding (10%) of aangifte (6%) bij de politie. Een groot deel ziet daar vanaf omdat ze een incident niet ernstig genoeg vinden of het als onderdeel van hun werk beschouwen, maar dokters geven ook vaak aan dat ze denken dat melden of aangifte doen geen zin heeft. Meestal kozen ze ervoor het te bespreken met collega’s of werkgever. Sommigen artsen stopten met social media of blokkeerden daar een dreiger. Voor een paar artsen was het aanleiding het huis of de praktijk te beveiligen met camera’s.

Onmacht en angst

Ruim de helft van alle aan het onderzoek deelnemende artsen ervaart stress en onmacht door bedreiging of intimidatie, een derde voelt zich angstig. Bijna de helft voelt zich er minder vrij door in het werk, voor ruim een derde leidt het tot minder werkplezier en een kwart kan er soms niet van slapen. Een derde uit zich inmiddels voorzichtiger op social media; 10 procent is gestopt met social media om deze reden.

Steunpunt

De KNMG heeft verschillende initiatieven om bedreigde artsen bij te staan gebundeld, maar is ook van plan zelf een steun- en meldpunt op te zetten om dokters ‘met raad en daad bij te staan’, aldus een KNMG-woordvoerder. KNMG-voorzitter René Héman, die deze vormen van agressie ‘stuitend’ noemt, roept artsen op toch aangifte te doen. Niet alleen om goed in beeld te krijgen hoe vaak dergelijke agressie voorkomt, maar ook om grenzen te stellen aan wat artsen te verduren krijgen in hun werk.

Héman noemt het ‘een kwalijke zaak’ dat artsen zich moeten terugtrekken van social media. ‘Het is en blijft van belang voor de volksgezondheid om desinformatie met medische kennis te bestrijden.’