Open praten over mentale problemen moet normaal zijn

De Nijmeegse student geneeskunde Coen Vulders (26) signaleert ook toenemende psychische klachten onder zijn studie- en leeftijdgenoten, maar ­volgens hem zijn ze wel degelijk ‘echt’ en heerst er bovendien nog steeds een taboe rondom mentale problemen. Om daar verandering in te brengen, startte hij in november 2020 de stichting Open Boek ­Nijmegen, met als doel psychische problemen onder ­jongeren bespreekbaar te maken. Coen ziet het initiatief als aanvulling op bijvoorbeeld de studentenpsycholoog of het onlineplatform Frisse Gedachtes, waar studenten met psychologiestudenten of ervaringsdeskundigen kunnen chatten. ‘Deze organisaties’, zegt hij, ‘zijn gericht op het bieden van hulp. Ik wil echter dat ­jongeren vooral leren beseffen dat ze niet alleen zijn met hun problemen. Open en vrij praten over je mentale gezondheid moet een normale zaak zijn.’ De ­stichting is bedoeld voor alle jongeren, dus niet uitsluitend voor studenten en is te ­vinden via de sociale media, vooral Instagram, Facebook en LinkedIn; aan de vooralsnog vrij rudimentaire website wordt gewerkt.

‘Ik wil dat jongeren ­beseffen dat ze niet alleen zijn met hun problemen’

Hoe komt het volgens jou dat het aantal jongeren met mentale problemen zo groot is?

Coen: ‘Ik denk niet dat het om iets nieuws gaat: die ­problemen waren er altijd al, maar in het verborgene. In ­de decennia voor mijn generatie moest je daar niet mee aankomen, dan dreigde immers sociale uitsluiting. Maar er is ook wel wat veranderd: de wereld waarin wij nu opgroeien vraagt wel erg veel van ons. De prestatiedruk is hoog. En de financiële druk niet minder, vooral door het leenstelsel (dat zoals bekend gaat verdwijnen, HM). Ik heb daar nachtmerries over gehad. En dat je in de nabije toekomst eigenaar zou kunnen zijn van een huis of een appartement klinkt ons welhaast utopisch in de oren. Van supervisors hoor je wel dat wij als geneeskundestudenten en jonge artsen het zo makkelijk ­hebben. Wij zouden niet meer weten wat werken is. Nee, dan vroeger: zij moesten nog diensten van 72 uur draaien. Dat ging toch ook goed? Ik zeg: dit zijn andere tijden. Vroeger stond dokter-zijn op nummer een, je persoonlijke leven kwam op de tweede plaats. Ik merk dat studenten, aiossen en aniossen dat nu omkeren. Het is een prachtig vak dat passie ­vereist, maar het moet niet je hele bestaan opeisen.’

Je hebt Open Boek opgericht nadat jezelf enige jaren had gekampt met depressieve klachten.

‘Dat klopt. Ik kreeg in die periode allerlei e-learnings mee naar huis waarin mensen vertelden over hun eigen ervaringen met zulke klachten. Dat vond ik fijn, omdat het me het gevoel gaf dat ik niet alleen stond met mijn depressie. Ik ­voelde erkenning en herkenning. Probleem was wel dat de mensen in die video’s allemaal 50-plussers waren, met een heel ander leven dan ik. Ik was 20; ik had geen auto, geen hypotheek, geen gezin en geen baan. Ik wilde graag weten hoe andere jongeren met hun depressie omgingen, welke gevolgen dat bijvoorbeeld had voor hun studie en hun studieschuld, maar video’s met leeftijdgenoten waarin ze daarover vertelden, die waren er niet.’

Toen Coen erbovenop was, besloot hij zelf in die leemte te voorzien. Een bestuursfunctie bij Taskforce QRS, een organisatie voor het leren van reanimatie, had hem geleerd hoe je zoiets zou kunnen aanpakken. Hij richtte de stichting Open Boek op en formeerde een bestuur. ‘We organiseren nu lezingen – ik vertel ook zelf over mijn ervaringen – en we maken video’s die we beschikbaar stellen. We streven daarbij naar diversiteit, door bijvoorbeeld jongeren met verschillende ­culturele of sociaal-economische achtergronden aan het woord te laten over hun mentale problemen. Want het is onze bedoeling dat zoveel mogelijk jongeren aansluiting ­vinden bij onze producties. Het gros van de mentale klachten waarmee ze te maken hebben bestaat uit depressies, burn-out en angststoornissen. Die vind je dus ook terug in onze video’s. Maar we willen ook meer aandacht gaan geven aan andere problemen zoals eet- en autismespectrumstoornissen. Einddoel is dat onze video’s van dusdanige kwaliteit zullen zijn dat we ze gratis kunnen aanbieden aan iedereen die met deze doelgroepen werkt.’

Heb je bij het maken van video’s voordeel van je geneeskundestudie?

‘Ja, dat helpt zeker. Uiteraard dankzij de theoretische kennis over de verschillende stoornissen en psychische klachten. Maar minstens zo belangrijk zijn de gesprekstechnieken die we leren in onze studie. Zo kun je mensen een veilig gevoel geven, waarna ze open op video vertellen over hun problemen en hoe ze daarmee omgaan.’

‘Het gros van de klachten bestaat uit depressies, angst­stoornissen en burn-out’

Behalve activiteiten in Nederland, gaan jullie ook de grens over.

‘Ja, als iemand, waar dan ook, een identieke organisatie – zonder winstoogmerk! – wil opzetten, dan delen we met ­liefde onze ervaringen en geven we adviezen. In Hongarije hebben we zo al een groepje jongeren geholpen, en ook in Slovenië hebben we tips kunnen geven.’

Open Boek is een succes en blijkt gezien de talrijke positieve reacties in een behoefte te voorzien. Met een start­subsidie van de ­Radboud ­Universiteit houdt Coen met zijn bestuur de stichting financieel overeind, maar donaties zijn welkom. Over anderhalf jaar is hij basisarts, maar hij vermoedt Open Boek maar moeilijk te kunnen loslaten. ‘Ik wil er wel graag bij betrokken blijven, bijvoorbeeld als adviseur. Het moet echter wel een project van en voor jongeren blijven.’

Nieuwe bestuursleden zijn welkom; er zijn momenteel ­vacatures voor een secretaris en een penningmeester.
Coen: ‘Wie belangstelling heeft kan reageren. Graag voor 18 juni.’ 

Zie voor meer info en video’s: instagram.com/openboeknijmegen of mail naar: voorzitter@openboeknijmegen.nl