‘Nieuwe asielzoekers binnen 24 uur medisch screenen’

Asielzoekers moeten binnen 24 uur na aankomst medisch gescreend worden, zodat de toegang tot medische zorg verzekerd is. Ook als zij zich nog niet hebben kunnen registreren in een aanmeldcentrum.

Daarvoor pleiten de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP), het Nederlands Instituut van Psychologen, de Johannes Wier Stichting en de KNMG in een gezamenlijke brief aan de ministeries en vaste Kamercommissies van VWS en JenV. Ze stellen dat Nederland zich moet houden aan de internationale verdragen om verder psychisch en somatisch lijden van asielzoekers te voorkomen.

De vier organisaties maken zich grote zorgen over de medische zorg van mensen die momenteel in Nederland asiel willen aanvragen. In de brief stellen ze dat de toegang tot medische zorg, inclusief psychische zorg, op dit moment niet toereikend is. Ook pleiten ze voor voldoende vaste opvangplekken met adequate toegang tot medische zorg en capaciteit om eventuele verhoogde instroom op te vangen.

‘Wij ontvangen veel signalen van leden dat asielzoekers echt in de knel komen’, licht Imma van Galen, psychiater en waarnemend voorzitter van de NVvP-afdeling Transculturele Psychiatrie toe. ‘Er is op dit moment een grote groep patiënten met lichamelijke of psychische klachten die niet gehoord of gezien wordt. Over hoeveel mensen dat gaat, is giswerk. Dat is nou juist het probleem: er is niet of nauwelijks zicht op. Dat komt doordat er geen medische screening plaatsvindt vóórdat ze zich officieel hebben aangemeld. Maar het kan momenteel soms maanden duren voordat ze zich kúnnen aanmelden. Bovendien is het heel wisselend of en hoe er medische zorg geregeld is op de diverse noodopvanglocaties en worden mensen vaak na korte tijd weer verplaatst. Daardoor hebben veel asielzoekers nauwelijks toegang tot zorg en is er weinig continuïteit. Zelf ben ik als psychiater betrokken bij ongedocumenteerden. We zien veel ongedocumenteerden, van wie bekend is dat ze psychische problemen hebben, van de radar verdwijnen zodra ze een nieuwe asielaanvraag willen doen in Ter Apel. Eigenlijk geldt voor alle asielzoekers met lichamelijke of psychische klachten: hoe langer het duurt voor ze adequate hulp krijgen, hoe groter de problemen worden.’

Medische screening zou wat Van Galen betreft kunnen bestaan uit een kort gesprek, zodat in ieder geval de medicatie snel op orde kan worden gebracht. ‘Ook kun je dan de mensen eruit pikken die op korte termijn gezien moeten worden door een arts. Ik denk dat alle partijen bereid zijn om mee te denken over hoe dit het best kan worden aangepakt. Maar uiteindelijk is het de politiek die beslissingen zal moeten nemen.’

Eerder uitten onder anderen de initiatiefnemers van SOSMoria al hun zorgen over de basiszorg op noodlocaties. Ook Artsen zonder Grenzen en Dokters van de Wereld noemden in een brief aan het ministerie van VWS de medische situatie in de noodopvang voor asielzoekers onhoudbaar en onverantwoord.