Met coschap ‘in de wijk’ leer je andere leefwerelden kennen
Plaats een reactie
Elke dokter moet een beetje sociaal geneeskundige zijn, is het uitgangspunt van het Erasmus MC. Om studenten bewust te maken van sociale ongelijkheid bestaat sinds twee jaar het coschap ‘in de wijk’.
‘De geneeskundeopleiding is nog altijd erg biomedisch georiënteerd. De sociale geneeskunde is niet populair onder aankomende artsen, de meesten willen klinisch specialist of huisarts worden. Daarom zeggen veel studenten vooraf dat ze geen zin hebben in dit coschap’, vertelt docent en sociaal geneeskundige Ed van Beeck, die coördinator is van de coschappen in de wijk. ‘Maar wij vinden dat élke dokter een beetje sociaal geneeskundige moet zijn. Er zijn zoveel maatschappelijke issues die invloed hebben op de gezondheid, zoals armoede, taalachterstand, verslavingen, dak- of thuisloosheid. Zeker in een grote stad als Rotterdam bestaat veel sociale ongelijkheid. Het is belangrijk in te zetten op preventie en toekomstige artsen daar bewust van te maken.’
De afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg is, volgens Van Beeck, een grote afdeling binnen het Erasmus MC, die veel maatschappijgericht onderzoek doet in Rotterdam. Van Beeck: ‘We vonden samen met de gemeente Rotterdam dat we de samenwerking met het onderwijs moesten versterken, zodat toekomstige artsen niet volledig losgezongen van de maatschappij in hun spreekkamer hun werk doen. Door studenten tijdens de opleiding in contact te laten komen met allerlei disciplines, situaties en contexten laat je zíén hoe belangrijk het is. En uiteindelijk zijn de meeste studenten achteraf toch enthousiast over het coschap.’
‘Door dit coschap voel ik hoe mooi het is als je dichter bij de leefwereld van de patiënt staat’
Coschap sociale geneeskunde
Bij het verplichte coschap sociale geneeskunde wordt een derde van de coassistenten ingedeeld voor het coschap ‘in de wijk’. Een uitbreiding van het aantal plaatsen werd on hold gezet als gevolg van de coronacrisis. De coassistenten draaien drie weken mee bij maatschappelijke projecten van de gemeente Rotterdam. De andere helft doet het coschap bijvoorbeeld bij de bedrijfsgeneeskundige zorg of de jeugdgezondheidszorg; de meer ‘klassieke’ sociaalgeneeskundige coschappen. Bij alle faculteiten in Nederland is het klassieke sociaalgeneeskundige coschap onderdeel van het curriculum, waarbij studenten soms ook bij maatschappelijke organisaties worden ingedeeld. Alleen in Utrecht doen álle coassistenten een vergelijkbaar, korter, coschap ‘in de wijk’, waarbij coassistenten meekijken binnen maatschappelijke organisaties. Volgens Van Beeck wordt in Rotterdam ook overwogen alle coassistenten het coschap ‘in de wijk’ te laten doen. Van Beeck: ‘Maar de consequentie is dan dat het coschap korter wordt. In zo’n korte tijd wordt het meer meekijken dan meedraaien. Anderzijds is dat beter dan niets.’
‘Ik zag dat mensen een soort levensdoel verliezen als ze niet werken’
‘Vooraf had ik geen goed beeld van wat dit coschap precies inhield, vertelt Rens Varkevisser (30), die in juli drie weken coschappen deed op de afdeling Arbeidshulp-verlening van de gemeente Rotterdam. Op die afdeling wordt onderzocht of bewoners met een bijstandsuitkering en mentale klachten in staat zijn om te werken. Varkevisser liep mee met een psycholoog die deze beoordelingen doet. Varkevisser: ‘Ik had geen ervaring met deze specifieke doelgroep en wist niet wat ik kon verwachten. Het viel me op dat de wil om te werken of andere dagbesteding te zoeken erg hoog was onder deze groep uitkeringsgerechtigden. Ik zag heel duidelijk dat werk íéts is, een belangrijk deel van het leven. En dat mensen een soort levensdoel verliezen als ze niet werken. Je kunt denken: wat heb ik aan zo’n coschap? Maar ik denk dat het voor iedere (afstuderende) arts belangrijk is om te begrijpen hoe de leefwereld van deze groep mensen eruitziet. Daar heb je in de toekomst ook iets aan in de klinische praktijk. Ook heb ik ontdekt dat de hulpverlening vanuit de gemeente veel kan bijdragen. Ik vond het een leerzaam en interessant coschap. En het is goed om iets voor de maatschappij te doen.’
‘Veel dak- en thuislozen gaan niet uit zichzelf naar het spreekuur’
‘Ik keek van tevoren erg uit naar dit coschap. Ik kom zelf uit een dorpje in Brabant en zag dit als een kans om de rauwe, verborgen kant van de grote stad te zien’, vertelt Michiel van Riel (26), die zijn coschap deed bij de Straatdokters in Rotterdam. Deze organisatie levert medische zorg en verpleging aan dak- en thuislozen en ongedocumenteerde mensen, zowel op straat als in opvanglocaties. ‘Ik vond het coschap heel indrukwekkend, confronterend en rauw. Heel anders dan alle andere coschappen. Vooraf verwachtte ik dat het coschap zou lijken op een coschap bij de huisarts, maar dan met een bijzondere doelgroep. Ik verwachtte een spreekkamer, consulten van tien minuten en een medische aanpak: klacht, behandeling, klaar. Zoals ik van mijn coschappen in de kliniek gewend ben. Maar ik heb het straatdokteren in alle facetten meegemaakt. Er kwamen inderdaad mensen naar het spreekuur en ik draaide mee in avonddiensten. Op straat hielp ik mee met veldwerkers van het Leger des Heils bij hun “Soepbus”. Dan praat je met dak- en thuislozen over allerlei dingen en soms vertellen ze dan en passant ook over klachten. Het is dan de kunst ze ertoe te bewegen naar een spreekuur te komen. Veel dak- en thuislozen zijn zorgmijders en gaan niet uit zichzelf naar het spreekuur. Ik twijfel nog of ik in de toekomst in het ziekenhuis wil werken; voor mijn gevoel heb je daar een grotere afstand tot de patiënt. Mede door dit coschap voel ik hoe mooi het is als je dichter bij de leefwereld van de patiënt staat. Mijn interesse gaat nu uit naar huisartsgeneeskunde of psychiatrie.’
- Er zijn nog geen reacties
