‘Limiteer de uitgaven aan add-ons’

De uitgaven aan add-on geneesmiddelen – geneesmiddelen die naast een dbc in rekening kunnen worden gebracht – stegen in 2020 binnen de medisch-specialistische zorg met bijna 8 procent. Dat blijkt uit de jaarlijkse medisch-specialistische monitor van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De toezichthouder oppert om een plafond te stellen aan het bedrag dat binnen de uitgaven aan medisch-specialistische zorg aan deze medicijnen mag worden besteed.

De NZa wijst erop dat de uitgaven aan add-on geneesmiddelen in 2020 met 7,7 procent stegen ten opzicht van 2019, naar 2,5 miljard euro. En voor 2021 verwacht de NZa een vergelijkbare toename rond de 8 procent. Vanwege de beperkte groeiruimte die het nu lopende hoofdlijnenakkoord voor medisch-specialistische zorg biedt, betekent dit dat dure geneesmiddelen andere medisch-specialistische zorg verdringen, aldus de NZa. De toezichthouder vindt dat de politiek en maatschappij zich dringend moeten uitspreken over welke prijs voor add-ons nog redelijk en maatschappelijk verantwoord wordt geacht, en dat de overheid deze prijs dan moet afdwingen bij farmaceuten.

Uitgaven

Volgens de NZa zijn de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg in 2020 met 4,9 procent gestegen naar 25,1 miljard euro. In die nog voorlopige cijfers zijn ook de uitgaven inclusief meerkosten en uitgekeerde continuïteitsbijdragen vanwege de covidpandemie meegenomen. Voor 2021 lijkt de stijging door te zetten naar 26,2 miljard euro, verwacht de NZa. Zonder die covidposten lagen de uitgaven in 2020 wel lager dan in 2019, op 22,8 miljard euro (-4,7%). De helft van de uitgaven wordt besteed aan de behandeling van nieuwvormingen, en aan aandoeningen aan hart- en vaatstelsel, aan het bewegingsapparaat en aan zenuwstelsel en zintuigen.

Contractering

De beweging naar passende zorg heeft geleden onder de coronaperiode, aldus de NZa: contracteringsafspraken waren vooral gericht op het beperken van financiële risico’s van ziekenhuizen. Dat heeft ook doorgewerkt in de contractering voor dit jaar: voor 2022 werden geen nieuwe meerjarencontracten gesloten, en relatief veel 1-jarige omzetplafonds. Ziekenhuizen en zorgverzekeraars vinden meerjarige contracten nu lastiger door onzekerheden en afwijkende productiecijfers als gevolg van corona.

Verder merkt de toezichthouder op dat transformatiegeld dat beschikbaar was gedurende de looptijd van het hoofdlijnenakkoord om tot meer passende zorgafspraken te komen ’onvoldoende is benut’. Dat is niet alleen een gevolg van de coronapandemie; volgens de NZa moet in een nog te sluiten integraal zorgakkoord (dat de hoofdlijnenakkoorden opvolgt) erop worden gelet dat zorgverzekeraars hier ‘congruent handelen’.