Kritiek op eerste privékliniek in Nederland die migrainepatiënten opereert

Twee kno-artsen openen een privékliniek in Bilthoven om patiënten met migraine chirurgisch te behandelen. Zij stellen dat ruim 90 procent van de patiënten die geschikt zijn voor de operatie, hierna pijnvrij is. Een kritisch tegengeluid klinkt onder meer vanuit de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging (NHV) en emeritus hoogleraar neurologie Michel Ferrari.

Wilbert Boek en Hubert Faber, kno-artsen en tevens aangezichtschirurgen, zijn de initiatiefnemers van de hoofdpijnkliniek. Zij raakten geïnteresseerd in de chirurgische behandeling op een internationaal congres. De ingreep wordt al jaren gedaan in de Verenigde Staten, maar niet eerder in Nederland. Wilbert Boek licht desgevraagd telefonisch toe: ‘Wij leggen de nervus trigeminus vrij van de musculus corrugator, de fronsspier. Door de irritatie tussen de zenuw en spier op te heffen, voorkomen wij toekomstige migraineaanvallen.’ De operatie kost 5000 euro en wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar.   

Boek is zeer optimistisch over de effecten van de operatie: ‘Alle twintig patiënten die wij hebben geopereerd zijn pijnvrij of hebben veel minder hoofdpijn.’ Hij benadrukt dat zij streng selecteren op welke patiënten geschikt zijn voor de operatie. Zo krijgen de patiënten eerst een behandeling met botox in het voorhoofd. Boek: ‘Alleen de patiënten die goed effect hebben van botoxinjecties komen mogelijk in aanmerking voor de operatie.’ De kno-arts vermoedt dat ongeveer 30 procent van de patiënten met migraine baat heeft bij de chirurgische ingreep.   

Emeritus hoogleraar neurologie Michel Ferrari maakt zich ernstig zorgen over deze ingreep. Hij legt in een telefonisch gesprek uit: ‘Er is geen enkel gecontroleerd wetenschappelijk bewijs dat deze ingreep zou kunnen werken bij migraine. Alleen casuïstiek bij patiënten met waarschijnlijk iets anders dan migraine. Ook vanuit pathofysiologisch oogpunt lijkt het uiterst onwaarschijnlijk dat de ingreep zou kunnen werken.’ In antwoord op de reactie van Ferrari verwijst Boek vervolgens naar de website met literatuur waarop de ingreep is gebaseerd.  

Verder waarschuwt Ferrari: ‘Migraine is zoveel meer dan alleen hoofdpijn; je kunt het niet enkel behandelen door het vrij leggen van een zenuw in het voorhoofd. Het effect van botox als voorspeller van chirurgisch succes is mechanistisch ook volstrekt onlogisch. Wellicht werkt de ingreep bij heel zeldzame drukneuralgieën, maar dat is totaal wat anders dan migraine. Er wordt valse hoop gewekt bij patiënten met migraine. Dat is jammer en eigenlijk onverantwoord.’