Een zorgkloof bedekt met een dun laagje vernis
7 reactiesOp mijn bureau ligt een 164 bladzijden dik boekwerk: de Nederlandse Osteoporoserichtlijn. De zoon van mijn collega wilde geneeskunde studeren en moest daarom deze richtlijn uit zijn hoofd kennen voor de decentrale selectie. In Nederland selecteren wij namelijk dokters door ze vlak voor hun schoolexamens richtlijnen uit hun hoofd te laten leren. Zo pikken we de besten eruit. Dachten we…
Maar nu onze opleidingen bevolkt zijn geraakt met kwetsbare high achievers en de burn-outcijfers door het dak gaan dringt de vraag wat ‘het beste’ nu eigenlijk betekent, zich steeds meer aan ons op. Het uit je hoofd leren van een richtlijn selecteert mogelijk op cognitie maar helaas niet op weerbaarheid, relativeringsvermogen, teamgedrag en frustratietolerantie, de eigenschappen die vandaag nodig zijn om te overleven in ons zorgsysteem.
Welk probleem wilden we destijds überhaupt met dit bedenksel oplossen? Waren de kandidaat-dokters na het vwo niet goed genoeg of was er gebrek aan ambitie? Klaagden de patiënten over de kwaliteit? Volgens mij niet. Kennelijk vonden we dat de schaarse opleidingsplekken ‘eerlijk’ verdeeld moeten worden en dan alleen onder ‘de beste studenten’. Maar wat ‘het beste’ eigenlijk inhoudt wist niemand. En dat we voor de selectie de verkeerde kam gebruikt hebben blijkt nu wel op confronterende wijze. Recentelijk toonden Groningse onderzoekers aan dat inmiddels 90 procent van alle studenten geneeskunde, farmacie en tandheelkunde hoogopgeleide ouders hebben die bovengemiddeld verdienen en vaak ook in de gezondheidszorg werken. De patiënt krijgt straks dus een gestreste dokter uit de absolute bovenlaag. Nepotisme gefinancierd uit publieke middelen.
Vorige maand werd ik uitgenodigd bij KoffieCo om te spreken over de decentrale selectie. Ik sprak met twee studenten die zelf ook ‘decentraal geselecteerd’ waren. We spraken over de uitwassen: de twijfelaars – en dus de relativerende capaciteiten – worden uitgebannen en bij voorkeur moet je vanaf je geboorte de artsenroeping hebben. Zelf had ik destijds de decentrale selectie om die reden zeker aan mij voorbij laten gaan; eerst maar eens mijn examen halen, een feestje vieren en een jaar iets anders. En geneeskunde? Ach, ik vond het wel boeiend maar zeker wist ik het allerminst. Ik had het dus anno 2023 nooit gered.
We spraken verder over een andere uitwas van dit systeem. De extra hulp die de hoogopgeleide ouders leveren zodat kindlief de droom kan waarmaken. Even helpen met de brief en een tikkie van 5000 euro voor een ‘prepbureautje’ waar je wordt getraind voor de selectie. De decentrale selectiemethoden dragen actief bij aan een diepe zorgkloof vanuit de zorgverlenerskant.
Het misverstand is dat ‘de besten’ uit een groep selecteren zonder te bedenken wie de beste dokters zijn voor patiënt en maatschappij niet zinvol blijkt. Want de maatschappij kent ook een grote kloof , die onlangs werd blootgelegd door het publiceren van de Nederlandse Kankeratlas. We zien grote uitkomstverschillen van ziekten in dezelfde steden, soms alleen gescheiden door een spoorlijn die de grens vormt tussen de goede en de minder goede wijken. Nu hebben we straks een hoogopgeleide dokter aan de ene kant van het spoor en een patiënt aan de andere kant. Hoe gaan die elkaar begrijpen?
Het lijkt erop dat we dezelfde kant op gaan als Amerika maar dan gecamoufleerd met een laagje sociaal vernis.
Stoppen met (decentraal) selecteren dus en starten met loten.
Morgen?
Meer van Schelto Kruijff
M.M. Konstantinovski
arts-microbioloog
Laten we alsjeblieft stoppen met die decentrale selectie! De gewogen loting in combinatie met een aantal plaatsen voor decentrale selectie lijkt me de ideale oplossing. Soms heb je gewoon bijzondere jonge studenten die je echt een plekje gunt. Het sc...hijnt dat de gewogen loting met toelating vanaf 8 gemiddeld ook deels zijn oorsprong vindt in een briljante student met een eind examen resultaat van 10. Maar de meeste mensen zijn niet briljant of uitmuntend en als we loten hebben we van allerlei goede eigenschappen aanbod. Uiteindelijk is de mix belangrijk.
B.D. Verhoog
Chirurg niet praktiserend , Enschede
Goed artikel van Schelto,
Maar elk systeem is falend in de selectie. Motivatie onderzoek zou een oplossing kunnen zijn. Onze dochter zeer gemotiveerd en zeker capabel om een zeer goede dokter te kunnen worden werd drie maal uitgeloot. Terwijl ik v...an nabij meemaakte dat geluksloters zonder motivatie en early dropouts de eerste keer ingeloot werden. Loten is alleen een systeem om het aantal aseletief te reduceren. Voorbeeld dat selectie op hoge schoolresultaten werd in het VK gebruikt en wat bleek na vele jaren dat deze studenten wanneer ze afgestudeerd waren allemaal heel ambitieus waren en niet naar het platteland wilden zodat daar een groot tekort aan GP’s ontstond.
J.P. Krol
AIOS Radiologie, Ede
Erg jammer dat alle vormen van decentrale selectie voor de zoveelste keer over één kam worden geschoren. Misschien goed om eens te kijken naar de vormen van decentrale selectie die wél werken en waar een 'prepbureautje' geen zin heeft.
Manager externe zaken SBOH, Utrecht
Helemaal eens! Dit is precies waarom wij onvoldoende jonge artsen in de medische vervolgopleidingen buiten het ziekenhuis krijgen.
We selecteren verkeerd bij de universiteiten/ medische faculteiten. Durven we het aan om dit systeem te veranderen zod...at we ook in de toekomst voldoende artsen buiten het ziekenhuis hebben?
Laten we inderdaad morgen starten met loten ipv selectie!
Joas Duister,
SBOH - voor artsen in opleiding
[Reactie gewijzigd door op 19-05-2023 06:30]
T.C. Lebbink
Arts indicatie en advies KNMG, Velp
Ik denk niet dat ik door de decentrale selectie gekomen was
Ik heb me bij de invoer (toen ik coschappen liep) al afgevraagd hoe je ooit kon denken dat de hoogste theorie cijfers tot de beste dokters zou leiden, communicatie en inlevingsvermogen zijn ...zo'n groot onderdeel van het vak in elk specialisme.
[Reactie gewijzigd door Lebbink, Thirza op 17-05-2023 18:52]
B. Bos
Specialist ouderengeneeskunde , Leiden
Wat een gemiste kans om nou juist via het prachtige beroep arts, een verschil te kunnen maken in deze samenleving. Als gezondheidszorg hadden we het verschil kunnen maken, namelijk door ervoor te zorgen dat de verbinding en cohesie in de samenleving ...gestut werden door getalenteerden uit alle lagen van de bevolking de kans te geven om arts te worden.
Kan iemand mij uitleggen hoe het kan dat het gedachtengoed wat toen gemeengoed was, in 1992 toen ik startte als student, zomaar verdwenen is in 30 jaar? Het gedachtengoed dat je juist wil dat artsen van allerlei achtergronden de opleiding inrolden? Dat was de hele point achter de gewogen loting. Dat juist juist iemand met een gemiddelde van een 7, wel degelijk een briljant dokter kon worden. Omdat het toen evident was dat er meer nodig was dan richtlijnen stampen, om een goede dokter te worden. En dat het meerwaarde had dat er artsen kwamen die NIET uit een doktersgezin kwamen? Die eigenschappen zijn altijd dezelfde gebleven.
Ik vind het teleurstellend dat een beroepsgroep die vind dat ze recht hebben op de ‘beste studenten’ zelf zo dom kan zijn.
Als opleider moet ik nu niet enkel het doktersvak gaan leren maar daarbij ook nog een docent maatschappijleer zijn.
Selecteer eens op interesse in de samenleving en interesse in andere mensen, mensen die niet op je lijken en niet jouw sociale status hebben, wat verfrissend zou dat zijn. Een goede dokter onderscheidt zich niet door richtlijngeneeskunde te beheersen, een goede dokter onderscheidt zich door na te denken, samen met de patiënt.
Hoog tijd dat er met ‘echte intelligentie’ weer gekeken wordt: terug naar de loting. Vandaag graag.
S.J.F. Gerbrandy
Oogarts, Amsterdam
Wow Schelto wat een briljant betoog. Ik ben het helemaal met je eens.
Ik heb er ook menig discussie over gevoerd maar de argumenten over high achievers en weerbaarheid had ik nog niet bedacht. Dank daarvoor.