'Dokter! Red mijn kind!'

Stichting MUSTANGH - Maastricht University Students Twinning a North Ghanaian Hospital - heeft een tweelingproject opgezet met het West Gonja District Hospital. Dit Ghanese missieziekenhuis wordt gesteund door Maastrichtse geneeskundestudenten. Notities uit het dagboek van Heike Heineman, die er eind 2005 tien weken stage liep.

16 september 2005
De arts-patiëntrelatie is in Ghana niet altijd zoals je zou willen. De ene keer is de arts ongelooflijk bot, de andere keer lijkt een moeder van een doodziek kind onverschillig en soms werken beiden niet mee aan een goede verstandhouding. Vandaag kwam er tijdens de ward rounds een moeder met haar kind in haar armen binnengerend, totaal in paniek. ‘Dokter! Red mijn kind!’
De conversatie verliep als volgt:
Dokter: ‘Zeg tegen haar dat ze moet kalmeren. Paniek zal haar kind niet redden.’ En dan in het algemeen: ‘Wat is er gebeurd?’
Er wordt een slap kind op de brancard gelegd. Helemaal uitgedroogd, ondervoed en met de ogen star open, starend naar het plafond. Het kind is overleden.
Dokter: ‘Wat denkt ze dat we kunnen doen? Het is dood.’
Enkele seconden later vraagt hij mij wat de waarschijnlijke reden van overlijden is. Ik antwoord dat dehydratie en malnutritie waarschijnlijk is. Tegelijkertijd ben ik nog te geshockeerd door het tafereel dat zich daarnet heeft afgespeeld. Ook vraag ik mezelf af waarom ik na vier weken al zo rustig op deze zaken reageer en de dokter gewoon antwoord. Ben ik zo onmenselijk geworden? Doet deze setting dat? Of is het maar hoe je het bekijkt en is dit niet onmenselijk?
In dezelfde ronde, ook op de kinderafdeling, zie ik een jongetje met ernstige malaria. Hij heeft zo snel mogelijk een bloedtransfusie nodig. De enige manier om bloed te krijgen, is zelf een donor vinden. Zaak dus - voor de moeder - om dit zo snel mogelijk te doen. Zij moet haar eigen bloed laten checken, of anders snel een andere donor vinden. Moeder zit echter passief voor zich uit te staren. Als ze nogmaals krijgt uitgelegd dat er haast bij is, blijft ze op die manier op haar stoel zitten. En als ze nog een keer dringend wordt verzocht naar het laboratorium te gaan, sloft ze daar met een zucht naartoe. Houd deze vrouw niet van haar kind? Gaat in Ghana alles langzaam en dit dus ook? Is de educatie zo slecht dat deze vrouw het belang niet begrijpt?

22 september 2005
Op de Spoedeisende Hulp (SEH) kwam een man binnen met een ongelooflijke grote jaap in zijn voorhoofd; wederom een motorongeluk. Gelukkig was het bloeden al min of meer gestelpt, maar de wond moest zeker gehecht worden. Met zwetende handen heb ik dit op de OK gedaan, gecoacht door OK-verpleegkundigen. Heel gaaf, maar nog leuker was de reactie van de man daarna: ‘Oh, wat heb ik een geluk dat ik jou ben tegengekomen! Een obroni (= witte) kwam speciaal om mijn wond te hechten! Lucky me!’

28 oktober 2005
Deze weken waren fantastisch. Ik heb ongelooflijk veel geleerd. Er waren vele ‘eerste keren’: de eerste keer een bevalling ‘doen’, hechten, assisteren, infusen en injecties, drainage van wonden, leven en dood. En nog een hele waslijst. Buiten het ziekenhuis heb ik ervaren wat echte gastvrijheid betekent en echt armoede inhoudt. Ik heb gezien dat culturele verschillen een verrijking, maar ook een barrière kunnen vormen. En beleefd dat eenvoudige dingen me echt ongelooflijk ongecompliceerd gelukkig hebben gemaakt. 

Heike Heineman

Meer informatie over MUSTANGH Foundation vind je op www.mustangh.nl