De tien typen arts

Op basis van mijn ervaringen in de geneeskundeopleidingen, de vrienden die ik in het geneeskundige vak heb leren kennen en de boeken die ik over medici gelezen heb, ben ik tot de conclusie gekomen dat er tien typen dokters zijn, en dat alle artsen in één van deze categorieën vallen, of in sommige gevallen wellicht een hybride vorm zijn. Ook is het zo dat bepaalde specialismen in meer of mindere mate samenvallen met één van de tien typen.

Mocht ik een type collega over het hoofd gezien hebben, dan hoor ik het graag! Ik wil wat dit betreft een zo compleet en uitputtend mogelijke beschrijving over het voetlicht brengen.

Welnu, de tien typen. En ik nodig iedereen uit eerlijk te zijn: welk type is het meest op jou van toepassing?

1. De diender

De diender is het soort dokter dat het vooral heel belangrijk vindt dat de richtlijn precies gevolgd wordt, en dat het werk nauwgezet gedaan wordt. Er mag geen labaanvraag over het hoofd gezien worden, en iedere keer, bij elke nieuwe patiënt, dienen alle protocollaire stappen binnen het daarvoor aangewezen timeframe exact doorlopen te zijn. In feite is voor dit type dokter de richtlijn belangrijker dan de patiënt. Ik wil hiermee niet het belang van de vigerende voorschriften in ons vak bagatelliseren, maar deze dokters ademen de richtlijn. Ze staan ermee op en gaan ermee naar bed.

Internisten vallen hier vaak onder; ook jonge vrouwelijke dokters, die het vooral heel erg goed willen doen, willen nog weleens tot deze soort behoren.

2. De redder

Dit is de arts die je het meest op televisie ziet. De dokter die niet kan slapen als het met een patiënt van hem of haar niet goed gaat – als een patiënt op sterven ligt, en dat dat misschien wel voorkomen had kunnen worden. De dokter die het niet droog kan houden als een prognose tegenvalt. De dokter die ook weleens voor het karretje van de patiënt gespannen wordt, omdat sommigen het feilloos doorhebben als ze dit type arts voor zich hebben. In de psychiatrie kan dit tot zeer penibele situaties leiden – reddersgedrag is immer niet altijd geneeskrachtig.

Dit type valt het meest samen met de kinderarts. Die hun vak vaak echt vanuit het idealisme om die kleintjes te redden doen.

3. De observator

Observatoren zijn de dokters die het vak – gechargeerd gezegd – eigenlijk helemaal niet voor de patiënt uitoefenen, maar veel meer voor het ziektebeeld. Ze kunnen gefascineerd zijn door hoe iets pathofysiologisch in elkaar zit. Ook de wetenschappers vallen meestal onder deze categorie. Het is de soort die de patiënt weleens vergeet, of de patiënt eigenlijk zelfs ziet als een bijkomstigheid in de geneeskunde. Tot dit type behoren psychiaters vaak. Opvallend bijvoorbeeld in presentaties van psychotherapeuten is dat het de eerste negentien slides gaat over hoe een persoonlijkheidsstoornis in elkaar zit, om aan het eind één slide te tonen met een paar behandelopties, die meestal, gezien het verstrijken van de voor de lezing beschikbare tijd, afgeraffeld wordt.

4. De sadist

Ik begin met hier een misverstand weg te nemen. Het gaat er bij de sadist pertinent niet om de patiënt pijn te doen, neen. Het gaat er echter wel om, om op een bepaalde manier macht over een patiënt te ervaren. Hier kun je bijvoorbeeld denken aan chirurgen die het hebben over ‘wanneer komt die patiënt op mijn tafel?’ Het gaat er bij dit type arts om dat de patiënt echt aan de arts overgeleverd is, dat zijn lot in diens handen verkeert, dat hij het zonder de arts niet zou redden.

5. De geldwolf

Hier gaat het om (veel) geld verdienen. Dit zijn dokters die in staat zijn hun beroep zeer efficiënt uit te voeren, en op die manier een grote omzet te behalen. Snelle jongens. Het gaat dit type om het verdienmodel, het commercieel-innovatieve. Deze dokters dromen van het behalen van een MBA, en van het draaien van hun eigen toko. Dit zijn vaak oogartsen, kno-artsen, cosmetici, of mensen die een zelfstandig behandelcentrum oprichten waar op een zo efficiënt mogelijke wijze zoveel mogelijk consulten achter elkaar gepland worden.

6. De pragmaticus

Dit zijn de handige dokters, die het heerlijk vinden om dokter te zijn. Vaak ontzettend goed in hun vak, vaak niet zo belust op goed verdienen. Ze doen het gewoon. Dit zijn de types achter wie je je zou willen scharen als het oorlog is, en dit zijn de zeer adequate tropenartsen. Dit zijn de dokters die, als er in het vliegtuig een vrouw begint te bevallen, daar wel even op afsnellen, en dat klusje wel even klaren.

7. De gemakzuchtige

Deze collega’s zien hun baan als pure broodwinning. Mensen die met zo min mogelijk moeite, goed willen verdienen – er niet bijzonder veel inhoudelijke voldoening uithalen, er ook niet bijzonder veel in willen investeren om echt expert te worden. Ook specialisatie wordt niet altijd als nood ervaren. Het is voor dit type gewoon een baan die een goede boterham veiligstelt, terwijl er dan ook nog een lekker chill leven geleid kan worden.

8. Het sociale dier

De dorpsdokters. Zij vinden het gewoon ontzettend leuk om met hun patiënten te kletsen. Hun spreekuur is – naast de medische dimensie – een soort theekrans. Ze weten alles over het sociale leven van de patiënt, ze kennen zijn gehele familie en familiegeschiedenis, wat dat betreft echte encyclopedieën. Huisartsen vallen vaak onder dit type.

9. De cowboy

Dit zijn dokters die graag hun eigen gang te gaan. Constant kijken hoever ze daarin kunnen gaan. De richtlijn zien ze als een wat belerend document. Ze weten het zelf wel beter. Ze laten wonderlijke medicatiecocktails op hun patiënten los, vaak zonder dat daar overtuigend bewijs voor bestaat. Psychiaters willen nog weleens onder dit type vallen.

10. De rockster

Dit is een type dat in Nederland relatief zeldzaam is maar in de Verenigde Staten des te meer voorkomt. Het zijn de artsen die een hele volgersschare hebben, die superhot op insta zijn, en die hun eigen tv-programma’s hebben. Ze worden als een soort god gezien. Alles wat zij zeggen wordt voor waar aangenomen – en er bestaat ook een sfeer dat wanneer je naar zo’n dokter gaat, bij wie een consult wel twintig keer zoveel kost als bij een reguliere arts, de behandeling ook wel twintig keer zo goed zal zijn.

Het is van belang nog even te benoemen dat alles in deze observatie gechargeerd is. Het is niet bedoeld individuen voor het hoofd te stoten, nee veeleer is het bedoeld als een informeel self assessment, dat je eventueel ook op je collega’s en doktersvrienden kunt toepassen. Zie het als stof tot nadenken en als inspiratie voor een leuke conversatie, bij de vrijmibo wellicht!

contact

j.f.m.strous@umcg.nl

cc: redactie@medischcontact.nl