‘De eerste week stond ik in de overlevingsmodus’
Plaats een reactieFrederique Verbeek maakte in een dubbelrol het schietincident mee op de Rotterdamse geneeskundefaculteit. Als preses van de medische faculteitsvereniging moest de vierdejaars geneeskundestudent haar studiegenoten helpen opvangen.
Verbeek was donderdag 28 september aan het werk in ’t Vat, een kleine faculteitsbar voor de medisch studenten in een hoek van het onderwijscentrum in het Erasmus MC. Daar waar Rotterdamse geneeskundestudenten normaal komen om uit te puffen bij een tosti voor een euro, bevindt zich ook de bestuurskamer van de geneeskundestudentenvereniging MFVR (Medische Faculteits Vereniging Rotterdam). Verbeek, met haar bachelor op zak en in de wachttijd voor haar coschappen, was net zes dagen ervoor geïnstalleerd als MFVR-preses.
Opeens kregen zij en haar kersverse medebestuursleden appjes binnen. ‘Er is heel veel politie bij het GK-gebouw (een onderwijspand direct naast het Erasmus-hoofdgebouw, red.).’ In eerste instantie dachten ze dat er weer eens iets speelde bij het nabijgelegen metrostation Dijkzigt, zoals wel vaker. Maar via het grote WhatsApp-netwerk dat de MFVR onderhoudt met haar drieduizend leden, stroomden al snel andere berichten binnen. ‘Er wordt geschoten.’ ‘Er loopt een schutter rond in het GK-gebouw.’
Molotovcocktail
Verbeek en de andere bestuursleden probeerden in de eerste hectiek studenten op te vangen in de ‘veilige huiskamer’ die ’t Vat volgens Verbeek voor veel studenten vormt. Maar opeens ‘ging het allemaal heel snel’, blikt ze terug. ‘Er was een harde klap, ik hoorde gegil en iedereen begon te rennen.’ Het was het moment, bleek achteraf, dat de verdachte, Fouad L., een molotovcocktail in het onderwijscentrum gooide. Verbeek vloog met enkele anderen in een kast achter de MFVR-bar, in de overtuiging dat de schutter naderde. ‘Deur dicht, licht uit’, dacht ze.
Nadat ze weer veilig uit die kast wist te vluchten, werd al snel een beroep op haar gedaan als MFVR-preses. Verbeek moest haar weg zien te vinden in die nieuwe rol op een manier die ze ‘nooit had kunnen voorzien’. ‘Je denkt aan het leukste jaar van je leven te beginnen.’ Maar haar eerste presesdagen werden gevuld met het inlassen van een week van rouw. En met bedenken hoe de vereniging er in zulke dagen kon zijn voor de studenten. Zo koos het bestuur bijvoorbeeld bewust om in officieel MFVR-ornaat aanwezig te zijn bij een eerste grote bijeenkomst voor alle medewerkers en studenten. ‘Mensen willen op zo’n moment iets herkenbaars zien, willen zich thuis voelen. Dat is de MFVR voor studenten.’
Zakdoekjes
Het studentenbestuur werd door de opleidingsdirectie van Erasmus MC intensief betrokken bij keuzes over het tijdelijk stilleggen van het onderwijs of uitstellen van tentamens. En bij het snel verspreiden van informatie via de vele studentenappgroepen. Ook werden Verbeek en haar bestuurscollega’s betrokken bij het verlenen van steun aan studenten. Het nazorgteam dat Erasmus MC op poten zette, vreesde dat studenten in de eerste periode verloren zouden raken, door het tijdelijk moeten sluiten van het beschadigde onderwijscentrum. Voor studenten werd een ruimte in het Sophia Kinderziekenhuis ingericht die dagelijks was opengesteld. ‘Om bij elkaar te komen, om het erover te hebben. Er stond koffie en thee klaar en zakdoekjes, heel veel zakdoekjes. Het was een heel veilige ruimte om het gesprek aan te gaan: hoe is het nu?’
‘Er stond koffie en thee klaar en zakdoekjes, heel veel zakdoekjes’
De eerste keer dat Verbeek de kast waar ze die dag invluchtte weer inging ‘moest ze wel even goed doorademen’. ‘Nu ga ik er weer gewoon naar binnen.’ Zelf heeft ze de gebeurtenissen verwerkt. ‘De eerste week stond ik in de overlevingsmodus. Ik heb mijn gevoelens uitgezet. Na die eerste week ben ik in het weekend volledig ingestort. Ik heb veel gepraat met mijn vriend, familie, vriendinnen, andere bestuursleden. Als ik veel praat gaat het met mij beter. Zo verwerk ik de dingen.’
Aanval op thuis
Haar dubbelrol vond ze zwaar, maar het ‘ergste’ vond Verbeek ‘de impact die het op anderen heeft gehad’. ‘Ik wilde niet dat anderen dit overkwam.’ Ze hoorde terug dat veel studenten het schietincident hebben ervaren als een ‘aanval op hun thuis’. ‘Zeker tweede- en ouderejaars weten: dit is mijn tweede thuis, ik ben hier meer uren dan thuis.’ Maar ook voor eerstejaars, die in hun eerste onderwijsmaand zaten, had het incident impact. ‘Hoe zou ik me voelen als zoiets in mijn eerste jaar gebeurde?’
De MFVR-bestuursleden moesten zich buigen over de vraag of, en zo ja welke verenigingsactiviteiten konden doorgaan. ‘Wij hebben ingespeeld op wat we van de leden hoorden, en het overgrote deel gaf aan: we willen weer door, we willen niet dat dit ons het hele jaar nog tegenhoudt. Juist door activiteiten te organiseren, probeerden wij dat te doen.’ Verbeek zag hoe ook het hervatten van colleges weer structuur gaf en ‘maakte dat mensen zich weer thuis begonnen te voelen’.
EMDR-therapie
Het heeft volgens haar in de maanden erna ‘heel erg per persoon’ verschild ‘hoe aanwezig die dag nog is in het dagelijks leven’. Sommige studenten volgden nog langere tijd EMDR-therapie, andere hebben het volgens haar een plek kunnen geven, sommige zijn het volgens haar vrijwel vergeten. ‘Er is geen gemiddelde.’
Op drie plekken in het ziekenhuis staan tijdelijk bomen als herdenkingsplek, in afwachting van een permanent herdenkingsmonument. De boom in het onderwijscentrum staat buiten de looproutes. Verbeek: ‘Als je het niet wilt zien, word je er niet mee geconfronteerd. Als je ernaartoe wil, kan het.’ Zelf kan ze zich erg vinden in de woorden van Erasmus MC-voorzitter Stefan Sleijfer: ‘Het is een litteken op het hart.’ Verbeek: ‘Dat vind ik mooi. Het hoeft niet het héle jaar te tekenen. We kijken allemaal vooruit. Maar het heeft wel ons jaar getekend en daar kunnen we niet meer omheen.’
Richtlijn
In de richtlijn Psychosociale ondersteuning zorgverleners staat beschreven hoe er psychosociale steun kan worden gegeven aan zorgverleners na een ingrijpende gebeurtenis op de werkvloer. Dergelijke traumazorg kan ook van toepassing zijn na bijvoorbeeld een tuchtklacht of een incident met grensoverschrijdend gedrag.
- Er zijn nog geen reacties