Beste beleidsmakers,

Laat ik beginnen met jullie te bedanken. Dank jullie wel dat jullie je zo hard inzetten om de covidpandemie te bestrijden en dat jullie onze levens in zo goed mogelijke banen proberen te leiden. Jullie draaien overuren en krijgen daarvoor in de plaats vaak stank voor dank. Van complotdenkers tot doorgedraaide ouders, kritiek komt van alle kanten, dat besef ik goed.

Toch wil ook ik, mede namens vele leeftijdgenoten, laten weten dat deze pandemie ons ontzettend hard raakt. Ik ben een jonge vrouw van 23 jaar, ik zal komende maand mijn eerste ‘coronaverjaardag’ vieren. Ik studeer momenteel de master geneeskunde en de master filosofie in bio-ethiek en gezondheid in de Randstad. Als tweedejaarscoassistent en welwillend burger probeer ik mij zo goed mogelijk te houden aan de huidige maatregelen. Dat lukte aardig, maar de rek is er zo langzamerhand wel uit. Omdat de politiek vooral bedreven wordt door volwassenen van boven de 30 jaar, wil ik graag wat extra perspectief bieden vanaf de andere kant. Ik weet dat jullie met de jongere generatie rekening proberen te houden, jullie zullen je vast in ons proberen te verplaatsen, hebben zelf misschien kinderen van mijn leeftijd. Maar ons echt begrijpen is natuurlijk een ander verhaal. Deze brief is dan ook niet bedoeld als kritiek, maar als attentie. Om aandacht te vragen voor de studenten en jonge mensen die stilletjes hun mond houden, zich over het algemeen netjes gedragen en niet worden gerepresenteerd door de huidige politiek.

De aanleiding tot deze brief? Dat is het gesprek met mijn medegeneeskundestudent en tevens beste vriendinnetje ‘NN’. We zijn allebei coassistent. In de opleiding tot basisarts word je vaak in het diepe gegooid. Elke twee tot negen weken mag je weer beginnen op een nieuwe werkplek, binnen een nieuw specialisme met nieuwe mensen en moet je je weer opnieuw bewijzen. Soms in dezelfde stad, soms op twee uur reizen vanaf je huis. Er wordt van je verwacht dat je presteert, elke dag, maximaal. Je voelt je vaak incompetent en dom, loopt vooral in de weg, maar ondanks dat haal je er voldoening uit. Je maakt een ontzettende groei door, mag zorg leveren aan zieke mensen en kleine overwinningen maken je dag.

Gedurende je coschappen voel je je elke dag een stukje meer arts. Dat is iets prachtigs, maar vandaag was dat het even niet. Mijn overenthousiaste sociale slimme leuke vriendinnetje NN zat er doorheen. Beginnend aan haar laatste fase van de master geneeskunde, en nog nooit gezakt voor een tentamen of mondeling, had zij voor het eerst haar mondelinge examen klinisch niet gehaald. Nee, niet door een gebrek aan kunde of kennis, maar door stress en mentale druk. Ze had een black-out, was tijdens de zoomsessie twee keer in huilen uitgebarsten en kon niet meer nadenken. Ook al weet ik dat één op de vier à vijf coassistenten te maken krijgt met burn-outverschijnselen, dit is niet hoe ik NN ken. Deze cijfers zijn dan ook van vóór de pandemie. De prestatiedruk en ziekenhuiscultuur daargelaten: deze tijd is ‘gewoon’ zwaar voor ons mentale welzijn. Toen ik aan NN vroeg hoe het kwam dat ze erdoorheen zat, legde ze het uit. Een familielid was vorige maand overleden aan corona, haar vriend heeft een chronische ziekte, waardoor ze extra op haar hoede is en ze zich zoveel mogelijk afzijdig houdt van andere mensen. Daarnaast maakte ze ontzettend lange dagen voor haar coschap, kreeg hier veel verantwoordelijkheid, was onmisbaar en moest hier ook nog erg lang voor reizen. Een meer dan fulltime werkweek, plus drie uur per dag reizen, plus leren voor je examens, plus geen leuke dingen en sociale activiteiten om stoom te kunnen afblazen, en ook nog die avondklok. En dan zijn wij als coassistenten nog ontzettend dankbaar dat we ‘naar werk’ mogen gaan, mensen kunnen zien en met een goede reden de deur uit mogen. Dit is voor veel van onze generatiegenoten namelijk niet het geval. Die zitten, aan huis gekluisterd, de hele dag achter hun laptop, kunnen ’s avonds misschien een halfuur een vriend of vriendin zien en moeten dan de rest van de avond weer alleen doorbrengen.

Als toekomstig arts, maar tegelijkertijd ook jonge vrouw die de wereld wil ontdekken en avonturen wil beleven, bevind ik me in een lastige positie. Ik wil mijn collega’s ontzien, ik wil een gezondheidsbevorderaar zijn en corona de kop in drukken, ik wil niet dat er mensen sterven door mijn onverschilligheid, maar ik wil óók leven. Ik wil nieuwe mensen ontmoeten, ik wil feesten, ik wil mannen daten, ik wil reizen, ik wil sporten, ik wil lachen, ik wil huilen, ik wil fouten maken, maar alles voelt als een zonde. Ik ga komende maand verhuizen van een studiootje naar een studentenhuis, omdat ik de eenzaamheid ’s avonds niet meer aankan. Ik ben momenteel bezig met het werken aan een positiever lichaamsbeeld met een therapeut, ook al heb ik geen overgewicht en zie ik er ‘normaal’ uit. Het niet kunnen volgen van een sportles en minder makkelijk met mensen samen kunnen eten, bemoeilijkt dit. Ik werkte in een bar als bijbaantje, waar ik ontzettend veel leuke collega’s en vrienden had, maar door corona konden ze mijn contract niet verlengen. Mijn broer is in juli afgestudeerd als steward, maar werkt nu bij een supermarkt, om maar iets te doen. Mijn zus is een tijd geleden begonnen aan een nieuwe baan, maar heeft haar collega’s enkel online ontmoet. Oud en nieuw brachten we met ons drieën door in Amsterdam. Geen feestjes, gewoon alleen elkaar, netjes volgens de regels. Onze levens zijn drastisch veranderd, nu al bijna een jaar. Mijn sociale leven maakt mij gelukkig. Ik heb genoeg vrienden en ik zie genoeg mensen op de werkvloer om mezelf staande te houden, maar makkelijk is het niet. Mijn huidige sociale leven valt in het niet bij dat van voor corona. Iedereen betuigt zich ontzettend creatief en er worden prachtige initiatieven opgezet om maar met elkaar verbonden te blijven en om activiteiten te kunnen blijven ondernemen, maar dit weegt niet op tegen wat we aan sociale vrijheid inleveren.

Ik wil mij/ons niet afschilderen als zielig, want wij als Nederlanders mogen in onze handjes knijpen dat we ons überhaupt een lockdown kunnen veroorloven. We hebben een goed zorgsysteem en we hebben genoeg geld om te kunnen vaccineren. Hiermee mogen we ons gelukkig prijzen. Maar, beste beleidsmakers, denk alsjeblieft ook aan de volgende generatie. Besef dat elke coronamaatregel en elke verlenging daarvan een beperking is van onze sociale vrijheid. Als jong mens leef je voor die sociale vrijheid, dat is wat ons gelukkig maakt. Hoe veerkrachtig we allemaal ook zijn, op een gegeven moment zijn we ‘metaalmoe’ en ik merk aan mezelf, en zie het aan de mensen om me heen, dat we daar flink naartoe aan het werken zijn. Laten we dat alsjeblieft voorkomen. Herbeoordeel zo nu en dan de proportionaliteit van de maatregelen en zoek oplossingen voor de jonge mensen, wier draagkracht op begint te raken. Ik neem mijn verantwoordelijkheid als toekomstig arts, ik zal me morgen weer behulpzaam tonen en artsentaken op me nemen in het verpleeghuis voor mijn coschap ouderengeneeskunde, waar ouderen, onder meer van covid, revalideren en ik zeg nee tegen die knuffel van een vriendin of uitnodiging van een vriend in een andere stad, om de ouderen en mensen om me heen te helpen en te beschermen, maar wie beschermt ons? Ik wil júllie vragen om óns te beschermen, want ook wíj hebben bescherming nodig om jullie te kunnen blijven beschermen.

Met vriendelijke groet,
een toekomstig arts en medisch ethicus