Nieuws
loopbaan

Artsen met een nieuwe missie: coach

Drie artsen over hun ervaringen nadat ze het roer omgooiden

2 reacties

Sommige artsen nemen een andere afslag tijdens hun loopbaan; ze verlaten de kliniek, laten hun BIG-registratie verlopen en… worden coach. Drie coaches met medische achtergrond vertellen over hun motieven.

Gerritjan Huinink
Gerritjan Huinink
Tineke Plat

Voorheen huisarts in opleiding, houdt sinds eind 2020 onlinesessies en retreats voor artsen die overwegen te stoppen. Ook maakt ze de podcastserie Roer om – best beluisterde aflevering: Ontslag nemen. ‘Dat zegt wel wat’.

Tineke Plat (35) was huisarts in opleiding, maar werd geen huisarts. Ze is stellig: ‘Ik was 18 jaar toen ik koos voor geneeskunde, wat weet je dan helemaal? Het was geen match. Op de helft van de specialisatie ben ik gestopt.’

Waar ging het mis? ‘In de opleiding speelde de hiërarchie op. Ik ben opgevoed om mijn mening eerlijk te geven, maar kennelijk vonden ze mij als coassistent lastig. Ik kreeg het gevoel dat ik me anders moest voordoen dan ik ben voor een goede beoordeling. Daardoor ging ik aan mezelf twijfelen.’

Door mijn zwangerschap werd ik lang ziek. Tijdens mijn revalidatie kwam ik erachter dat ik moeite had met het artsenvak. Met name de grote, grote verantwoordelijkheid in de patiëntenzorg viel me zwaar. Het beslissen over leven en dood.’

Plat dacht de oplossing te hebben gevonden door te switchen binnen de zorg. Ze werkte een halfjaar als doktersassistent en was een poosje teamleider van een hap. Toch ging ook dat wringen. ‘Het werd me duidelijk dat ik niet voor een baas wilde werken. In 2020 ben ik gestopt en een coachingpraktijk voor artsen begonnen.’

Toen ze stopte, daalde haar inkomen. De bestedingsruimte voor haar gezin was enige tijd ‘wel minder, al hoefden we niet te verhuizen’. Nu is haar inkomen weer op het oude niveau.

Het is een kunst om alles goed neer te zetten, zegt ze. ‘Wat ik doe, bestond hiervoor nog niet. Natuurlijk zijn er coaches die zich richten op artsen, maar die proberen dokters voor het vak te behouden. Dan gaat het over thema’s als beter omgaan met stress, met fusies, time­management. Maar voor de dokters die bij mij komen, is dat eigenlijk een gepasseerd station.’

En, laat dat duidelijk zijn, dat ligt niet aan het vak. ‘Werken als dokter is prachtig, maar niet voor mij. Jammer dat er zoveel artsen zijn die iets anders zouden willen, maar niet weten waar te beginnen. Het is een taboe om dat toe te geven. Dokters denken dat ze niet anders kunnen, dat ze minder zijn als ze willen stoppen. Soms schamen ze zich voor collega’s, de samenleving, ouders. Er zijn immers kosten gemaakt voor de opleiding – dat speelt zeker mee als ouders óók in het vak hebben gezeten. Bedenk hoeveel tijd mensen hebben gestoken in de hele opleiding; artsen geven hun hele léven – daar neem je niet lichtzinnig afscheid van.’

En zijzelf? ‘Met mij gaat het goed. Voor het eerst in mijn leven werk ik met plezier. Dat voelt als een bevrijding.’

De podcasts van Tineke Plat zijn ook te beluisteren via de MedFeed-app.

Gerritjan Huinink

Gerritjan Huinink
Gerritjan Huinink
Nancy van Ooteghem

Voorheen mdl-arts, sinds 2021 coördinator professioneel gedrag aan Amsterdam UMC, locatie VUmc, waarbij ze coassistenten coacht. Daarnaast heeft ze een eigen praktijk als coach voor artsen.

Het werk van een dokter en een coach lijkt een beetje op elkaar, zegt Nancy van Ooteghem (55). ‘Je bekommert je om de ander. Maar verschillen zijn er ook. Als arts ben je meer directief, je luistert en bent meteen oplossingsgericht: zo gaan we het doen. Een belangrijk verschil is dat ik nu meer determineer. Ik probeer de coachee zelf tot een oplossing te laten komen: zo zou je het ook kunnen doen.’

Van Ooteghem werkte acht jaar als mdl-arts in het voormalige Lucas Andreas Ziekenhuis en zes jaar als mdl-arts in Ziekenhuis Amstelland. ‘Dat ik iets anders ben gaan doen, komt vooral doordat zich in mijn persoonlijke leven een aantal gebeurtenissen voordeden waardoor ik het niet meer volhield als arts.’ Ze vertelt het snel, bijna gehaast, want ze wil ‘absoluut niet dat het een zielig verhaal wordt’.

Toen ze zwanger was van haar tweelingzoons ontwikkelde ze het Hellp-syndroom. Ze belandde op de ic, maar ze redde het, zij het dat ze er een nierinsufficiëntie aan overhield. Ze bleef als arts werken.

Haar man, ook mdl-arts, werd evenwel in 2015 ziek: alvleesklierkanker. ‘Dat heeft een matige prognose, maar we waren er snel bij en hij is geopereerd. De tweeling was toen acht, ik ben gestopt met werken. Na tweeënhalf jaar is hij overleden.’

Daarna heb ik overwogen: wat ga ik doen? Ik kon parttime in een zbc gaan werken, maar dat vond ik te eenzijdig. Ik kon ook iets anders gaan doen, waarbij ik flexibel kon zijn voor thuis.’

‘Ik hoefde mijn levensstandaard niet aan te passen’

Ze besloot een hbo-coachopleiding te volgen en nu werkt Van Ooteghem als coach. ‘De meeste tijd besteed ik aan het begeleiden van co’s die een onvoldoende hebben gehaald voor professioneel gedrag. Het coachen van medici doe ik daarnaast. Het is erg leuk om te doen. Mensen komen met van alles: het kan iets specifieks zijn als “hoe overleef ik de fusie”. Soms wil iemand trainen om te solliciteren, een ander heeft last van zijn collega’s, of zit tegen een burn-out aan. Sommige jonge artsen kampen met somberheid nadat ze patiënten hebben zien doodgaan. Ik heb dat soort situaties meegemaakt, en ben niet bang om erover te praten – dat helpt. Financieel ben ik er wel wat op achteruitgegaan, maar ik hoefde mijn levensstandaard niet aan te passen.’

Wat brengt het werk als coach haar? ‘Ik voel me nog arts, maar het werk als coach geeft me voldoening, het heeft diepgang. Ik heb het gevoel dat ik kan bijdragen aan het welzijn van anderen en het heeft bovendien mijn wereld verruimd. Als mijn ziekte en het overlijden van mijn man niet op mijn pad waren gekomen, zou ik waarschijnlijk nog arts zijn. Ik vond mijn werk fijn. Maar dit is hoe het nu is – met mij gaat het goed en met mijn zonen ook.’ Haar BIG-
registratie heeft ze laten gaan. ‘Dat voelde niet als een probleem, kennelijk ben ik niet zo statusgevoelig.’

Gerritjan Huinink
Gerritjan Huinink
Jettie Muris

Voorheen patholoog, geeft trainingen bij Amsterdam UMC en UMCU aan specialisten en arts-assistenten. Daarnaast is ze actief als coach voor arts-assistenten en coassistenten bij Amsterdam UMC en Erasmus MC, en in de muziekindustrie.

In de familie van Jettie Muris (51) zaten heel wat medici; haar eigen vader was tandarts. ‘Ik kom uit een nest waar je studéért.’ Geneeskunde ging haar goed af. Maar omdat eigenlijk alles haar makkelijk afging, vond ze het moeilijk om te kiezen wat ze nou écht wilde, waar haar hart lag. Ze kwam uit bij pathologie. ‘Het was breed, daar had ik behoefte aan. Ik houd ervan kennis te verzamelen en dan daarmee te puzzelen.’

Tijdens haar artsenloopbaan klom ze verder. Ze promoveerde, kwam in het Antoni van Leeuwenhoek terecht. Maar gaandeweg brak het werken haar op. ‘Dat had meerdere oorzaken. Je maakte heel lange intensieve dagen, maar het werk was eigenlijk nooit af. Dat mijn zus ziek werd, en het type kanker kreeg waar ik door mijn promotieonderzoek zeer mee bekend was, trok een wissel.’

‘Op een dag, in mijn auto bij het stoplicht, bedacht ik: wat ben ik aan het dóén? Hoelang gaat dit nog zo door? En vooral: waar ben ík nou in het hele verhaal?’

Misschien wilde ze te veel, denkt ze nu. ‘Ik wilde goed werk, maar ook ten volle leven, het thuis fijn hebben. Natuurlijk werken andere artsen onder vergelijkbare omstandigheden hard door, maar vaak maken ze dan privé andere keuzes.’

‘Op een dag bedacht ik: wat ben ik aan het dóén?’

Ze besloot, 40 jaar oud: ik ga. ‘Ik moest hergroeperen.’ Nadat Muris ontslag had genomen, nam ze de tijd ‘om goed uit te zoeken wat ik wilde doen’. Intussen werkte ze vier jaar af en aan als waarnemer.

‘Het vonkje om een coachopleiding te gaan doen, kwam toen ik mijn enkel brak en letterlijk stil moest zitten. Die opleiding heeft me veel goed gedaan. Mijn eerste klant was iemand uit de muziekindustrie, via het werk van mijn man. En toen ik na een jaar genoeg afstand had van de medische wereld, ben ik ook daar als coach aan de slag gegaan.’

De eerste jaren heb ik vooral geïnvesteerd en nu verdien ik, mede omdat ik verschillende tarieven hanteer, vergelijkbaar met wat ik als medisch specialist verdiende. Overall niet, omdat ik de vrijheid heb minder te werken.’

Het voordeel van haar doktersachtergrond, zegt Muris, is dat ze niet alleen de termen kent, maar ook weet wat er speelt. ‘Een specialist hoeft mij niet eerst uit te leggen hoe de hazen lopen.’

Ze spreekt ook artsen en arts-assistenten die willen stoppen. ‘Jazeker, dat komt voor. Ik schrik daar niet van. Het is ook véél wat van dokters wordt gevraagd. Maar ik stel dan altijd voor om te onderzoeken waar dat gevoel vandaan komt. Ik ben nieuwsgierig en onbevangen – van mij hoeven ze niet iets. Dat is, denk ik, het verschil tussen een dokter en een coach. Als dokter probeer je het te fiksen, als coach kun je het probleem erkennen en er ruimte aan geven.’ En dat werkt, zo merkt ze aan de feedback, ‘blijkbaar voelen ze vertrouwen’.

Arts als coach van (ex-)vakgenoten

Het beroep van coach is – anders dan arts – een vrij beroep. Er zijn in Nederland naar schatting zestigduizend coaches actief. Bij de Nederlandse Orde van Beroepscoaches (NOBCO) zijn 4500 professionele coaches aangesloten. Hoeveel daarvan een artsenachtergrond hebben, is niet met zekerheid vast te stellen. In het laatste onderzoek onder aangesloten coaches gaven zeven van de 3500 ondervraagden aan dat ze arts zijn. Hoewel meerdere beroepscoaches zich richten op ‘zorg’ in den brede, heeft slechts één coach in het NOBCO-bestand aangegeven ‘medici te coachen’.

Wat is de meerwaarde van een dokter die een coach wordt, die zich richt op (ex-)vakgenoten? Volgens NOBCO-woordvoerder David Brode ‘kan het helpen om ervaring te hebben met het vakgebied, maar dat is geenszins een voorwaarde om als coach effectief te zijn. Je kunt net zo goed zeggen dat iemand met “te veel” ervaring “overdracht” in de hand werkt. Met andere woorden, een arts die “denkt te weten” waar bepaald gedrag of een bepaald probleem vandaan komt, omdat hij of zij daarmee ervaring heeft in het eigen werkverleden. Dat kan een open houding in de weg staan.’

Dat laatste beaamt Myra van den Goor, voormalig huisarts, tegenwoordig algemeen directeur-onderzoeker bij Q3. Deze organisatie richt zich op de ontwikkeling en opleiding van dokters en heeft de afgelopen jaren ‘duizenden’ artsen begeleid. Vorig jaar publiceerde Van den Goor het boek Vanuit het doktershart, met inzichten over wat dokters drijft. Op de vraag of een arts een goede coach kan zijn, zegt ze: ‘We nodigen dokters vooral uit om zelf te reflecteren. Een medische achtergrond voor een coach heeft zeker voordelen, want een dokter denkt: jij snapt mijn wereld. Toch kan het ook nadelen hebben. Enige afstand is nodig om goed te observeren. Daarom bestaat ons team uit een mix van mensen met en zonder artsen­achtergrond.’

Lees ook

werk Portret arbeidsmarkt carrière
  • Marieke van Twillert

    Marieke van Twillert werkt als journalist voor Medisch Contact. Arbeidsmarkt, levenseinde en e-health hebben haar speciale aandacht.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • D.N.M. van van Reems - Mul

    AIOS verzekeringsgeneeskunde UWV Breda, Rotterdam

    Wat me opvalt is dat ik met name lees dat men klaar is met hiërarchie, klaar met verantwoordelijkheden over leven en dood, klaar met onregelmatige diensten en overmatig lange werktijden en vooral klaar met het 'leven om te werken' in plaats van 'werk...en om te kunnen leven'. Dit wordt vervolgens vertaald als "klaar met het dokter-zijn". Mijns inziens een verkeerde vertaling. Er zijn buiten de behandelende sector nog veel meer andere specialismen waarbij dergelijke issues geen rol spelen. Hierbij een uitnodiging om eens een dagje mee te kijken bij het mooie vak van de verzekeringsgeneeskunde.

  • O.T.M. Schouten

    huisarts, supervisor/coach, Dordrecht

    Met veel belangstelling heb ik dit artikel gelezen. Ondanks de wat minder leuke aandacht die Arjen Lubach vorige week over 'coaches' verkondigde in zijn televisieprogramma, kan ik alleen maar onderschrijven hoe waardevol het is, om een coach ter hand... te nemen als het even wat minder loopt dan je had gehoopt. Dat dokters stoppen met het vak en coach worden, laat zien hoe zwaar ons vak soms is. Dat je het werk als arts kan combineren met ook nog coach zijn zie ik als een meerwaarde.
    Bij "Coaches voor Medici" is een hele grote groep professionals beschikbaar, die begeleiding biedt op het gebied van communicatie of samenwerking met je collega’s, van leiding geven tot omgaan met je werkbelasting en de balans tussen je werk en privéleven. Juist de combinatie van deskundigheid en specifieke werkervaring is een groot voordeel. Ruim 180 coaches, geaccrediteerde nascholing en begeleiding.
    https://coachesvoormedici.nl/

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.