Afblaffen en terugbijten

‘Er zijn al te veel mensen op deze ok.’ Ik moet de ruimte verlaten. Wat betekent dat ik bij de ok terechtkom waar nog één plek vrij is. Bij de arts waar bewust niemand zich bij heeft ingepland. De arts waarvoor ik gewaarschuwd ben door een medeco. Ik haal diep adem, zet mijn mondmasker voor en stap die ok binnen.

‘Wat is de ok-voorgeschiedenis van deze patiënt?’ vraagt de arts. ‘Dat weet ik niet’, zeg ik. Het is alsof ik haar een rode lap heb voorgehouden. Wat volgt is vijf minuten geschreeuw, waarvan de crux is dat ik belachelijk dom ben. En ik ben het deels met haar eens, ik had het antwoord moeten weten. Aan de andere kant was het mijn eerste dag op de ok en wist ik simpelweg nog niet hoe ik die het beste kon voorbereiden. Maar zelfs als ik me verkeerd heb voorbereid, kan ze me dat ook op een andere manier vertellen. Het hoeft niet ten overstaan van al mijn collega’s.

De ok-assistenten betuigen hun medelijden. ‘Trek het je niet aan, ze moet je wel hebben vandaag. Maar zo is ze bij iedereen.’ Vervolgens schreeuwt ze ook tegen de ok-assistenten: de radio staat aan, de instrumenten zijn onhandig aangegeven, et cetera, et cetera. In de pauze moet ik apart aan een tafel gaan zitten en krijg ik nog even toegesnauwd dat ik de volgende keer écht beter voorbereid moet zijn. ‘Ze is wel een goede arts’, zeggen een paar ervaren collega’s.

Enige tijd later. ‘Zo, ik ben net uitgescholden door een beruchte arts’, zegt een vriendin. ‘De andere artsen waren heel boos, want dat doet hij blijkbaar iedere keer.’ ‘O, hij was laatst ook boos op mij’, zegt een andere vriendin. ‘Ik belde hem terwijl het druk was en kon niet in drie woorden zeggen wat ik wilde.’

Als in de supermarkt de caissière je product verkeerd aanslaat, ga je dan ook schreeuwen? Als je huisgenoot je melk heeft opgedronken, is hij dan meteen waardeloos? Ik denk het niet. Doorgaans is het niet zo zwart-wit als het in het ziekenhuis wordt afgeschilderd. Gebaseerd op één ervaring word je als goede of slechte co gezien. En daar wordt dan meteen op gereageerd. 

En kom niet aan met het argument ‘zo gaat het altijd’. Als het altijd zo gaat, dan is dat juist reden om iemand erop aan te spreken. Voor de co is dat lastig, die zit in een kwetsbare positie. Maar dat iets altijd zo gaat, betekent niet dat het oké is.

Na intussen wederom door een arts gecommandeerd te zijn, heb ik de situatie besproken met mijn werkplekbegeleider. Ze was daar blij mee, want er waren al veel klachten van andere co’s binnengekomen, maar niemand durfde een naam te noemen.

De co commanderen, kleineren of uitschelden is onacceptabel. Een leerklimaat moet veilig zijn. Gelukkig zijn natuurlijk de meeste artsen niet zoals hierboven beschreven. Mijn meeste ok’s mocht ik van alles doen en betrok de arts me erbij. Mijn vriendinnen hebben een fantastisch coschap gehad, met veel artsen die hun waardering over hen uitspraken. Bij enkele artsen is disrespectvolle communicatie echter een hardnekkig probleem, dat nog te automatisch wordt geaccepteerd. Wie leert, maakt fouten, daar hoort ruimte voor te zijn. Altijd, in alle ziekenhuizen.