Zo loopt mijn hele poli in de soep!

‘Je zult wel hebben gemerkt dat ik niet naar de tijd kijk tijdens mijn poli. Sommige mensen hebben net dat beetje meer tijd nodig. Op de lange termijn scheelt het enorm veel tijd, omdat wij uiteindelijk minder vervolgafspraken en doorverwijzingen hoeven te maken.’ De supervisor heeft net de patiënt uitgelaten, en ik zie dat wij iets van twintig minuten uitlopen. Hij heeft een onveranderlijk vriendelijke uitdrukking, ik heb hem nooit zonder glimlach gezien. ‘We drukken de kosten en de patiënten zijn tevredener.’ Ik beaam het.

De volgende dag zie ik een patiënt, een arbeidsmigrant, met vage duizeligheidsklachten op de coassistentenpoli. Zijn klachten werden niet begrepen door een eerdere neuroloog in Nederland, en hij was al voor een second opinion door een neuroloog en cardioloog in het buitenland beoordeeld. Uit wanhoop nog maar eens verwezen naar ons. Ik hoor het verhaal aan en doe het lichamelijk onderzoek. Geen afwijkingen. Tijdens het handen wassen denk ik nog eens goed na.

Ik ga tegenover hem zitten en kijk hem indringend aan. Vrij gestandaardiseerd had ik hem eerder gevraagd of hij stress ervaart, met zijn werk of in de thuissituatie, of hij goed slaapt, of hij piekert. Geen klachten. ‘Heeft u depressieve klachten?’ vraag ik hem, nu veel directer, zodat hij zich niet kan verweren. Een moment aarzelt hij, zijn armen in elkaar gevouwen. Zijn blik houdt hij strak op het plafond gericht, zijn ogen worden vochtig. Het volgende moment huilt hij tranen met tuiten.

Hij vertelt mij over de uitzichtloze situatie die hij heeft als arbeidsmigrant. Tien uur per dag fysiek werken. ’s Avonds doodmoe zijn avondeten naar binnen schuiven, en alleen wat televisie kijken. Niet kunnen genieten van zijn weekenden door zijn duizeligheidsklachten. Amper geld aan het einde van de maand. Geen familie verder in Nederland. Dit zo al vier jaar lang.

Zodra hij uitgehuild is vouwt hij zijn armen weer in elkaar, oogcontact vermijdend. Ik breng hem wat tissues. ‘U mag huilen hoor, meneer. Ik vind het alleen maar goed. Lucht het op?’ Het lucht inderdaad op. Hij vertelt mij verder over de paniekaanvallen die hij heeft als hij achter het stuur zit. Over dat hij lang niet heeft gehuild, en dat hij niet weet bij wie hij zou kunnen uithuilen. ‘Laatste test nog, u moet voor mij hyperventileren.’ Binnen twintig seconden komen al zijn klachten opzetten. Diagnose rond.

Trots stap ik de kamer van de supervisor binnen, een andere arts dan de dag ervoor. De woorden van de andere arts galmen na in mijn achterhoofd. Ik excuseer mijzelf voor dat ik er lang over heb gedaan, en leg uit dat het een psychosociaal verhaal is waarbij ik uiteindelijk wel de diagnose bij deze patiënt heb kunnen stellen. Zij draait zich om in haar bureaustoel en kijkt mij aan. ‘Volgende keer sneller, probeer ook zo’n psychosociaal verhaal kort te houden. Zo loopt mijn hele poli in de soep!’