Waar is de ‘genees’ in geneeskunde gebleven?

Soms ben ik het even kwijt. Dan denk ik: wat zijn we nou eigenlijk allemaal aan het doen? Híervoor wilde ik geen dokter worden? Ik wilde mensen beter maken, patiënten naar huis kunnen sturen met een glimlach, de opluchting kunnen horen van de eerste contactpersoon als ze worden gebeld na een geslaagde operatie, de last van ouders hun schouders zien afglijden als het beter gaat met hun kind. Hoe rooskleurig ik had bedacht dat het artsenbestaan eruit zou zien in 5 vwo, de werkelijkheid laat zien dat we met pijn, verdriet, moeilijke keuzes, onmacht en rouw te maken hebben. Het is dagelijkse kost.

Tijdens mijn coschap psychiatrie kwam ik in aanraking met de separeercel. Vier stenen dikke muren met een geblindeerd raam, een matras met deken op de grond, een grote digitale klok en een kartonnen doos voor je ontlasting. Voor wie kan dit goed zijn? Zeker niet voor de psychotische, agressieve patiënt. Ik hoop maar dat ze er weinig van meekrijgen, want wat schuurt dit met mijn ethische principe van ‘goed doen’.

Bij de neurologie een man, ver in de 80, verward door zijn hersentumor, maar altijd netjes opgedoft, zat aan de koffie toen we binnenkwamen. Door zijn tumor was hij afatisch, maar hij wilde zo graag praten aangezien zijn begrip wel intact was. Met handen en voeten probeerden we hem te begrijpen. Nooit was hij ongeduldig als we het verkeerd raadden. Door zijn grote glimlach leek hij helemaal niet ziek. Ik was gehecht geraakt en keek altijd even naar binnen als we over de gang liepen. Uitgezaaide longkanker met hersenmetastasen, geen behandeling meer mogelijk.

Op de kinderafdeling lag een patiënte met een ernstige eetstoornis. Het ging niet goed met haar, maar ze weigerde te eten. Daarbij was er sprake van mutisme, suïcidaliteit en automutilatie. Alles geprobeerd, uren van mdo’s, maar weinig effect. We zaten met onze handen in het haar, zoveel onmacht, maar tegelijkertijd die diepe zorgkracht om haar te willen helpen. Mijn coschap eindigde voordat zij naar huis ging, als ze al naar huis is gegaan.

22 jaar, ernstig meervoudig gehandicapt, kwaliteit van leven beperkt maar tevreden met het leven dat ze leidde. Sinds een halve dag was ze ziek en veel aan het hoesten. Pneumonie, zuurstof op 15 L, maar alsnog een saturatie van 85%. Kippenvel kreeg ik toen ik naar haar keek en de angst en tranen in haar ogen zag. Zij wist al dat ze doodging, maar wilde helemaal nog niet gaan. Ik liet een traan op de wc toen ik hoorde dat ze drie dagen later was overleden.

We geven ons hart voor de zorg. Ondanks al onze pogingen lukt het niet om iedereen beter te maken. Dan zakt de moed ons even in de schoenen. Maar de realiteit is dat de volgende patiënt die onze hulp nodig heeft al staat te wachten. Dus toch gaan we door. Niet omdat we altijd kunnen genezen, maar omdat we altijd kunnen zorgen. En soms is dat genoeg.