Schuldgevoel

Hoewel ik mijzelf voor het nieuwe jaar nog wel zó had voorgenomen om minder schuldgevoelens te hebben, faal ik wederom grandioos. Wat heeft dit met het ziekenhuis te maken, zul je denken? Alles. Schuldgevoelens zijn haarfijn verweven met de opleiding tot dokter, of laat ik het zo zeggen: in ieder geval met míjn opleiding tot dokter!

Het zit hem in de kleinste dingen. Ben ik een dag ziek? Dan probeer ik koste wat kost tóch te gaan. Liever hang ik boven een ziekenhuis-wc dan dat ik veilig in mijn eigen bedje lig met een deken van schuldgevoel over mij heen. ‘Neem je toch lekker een dagje vrij?' zullen sommigen zeggen. Lekker? LEKKER?! Ik pieker me suf, als een spijbelende tiener die iets vreselijk fouts doet. Wat als ze denken dat ik geen motivatie heb! Wat als ze me niet goed genoeg vinden. Wat als, wat als?!

Nog zo’n situatie waarin mijn schuldnekharen overeind gingen staan: het was Bevrijdingsdag, en wij zeer onbetaalde co’s kregen een vrije dag. ‘Jullie wel’, beet een arts ons toe. Met de staart tussen de benen ben ik die dag naar huis gefietst. Kon ik het nog wel maken om te feesten terwijl anderen deze dag naar hun werk gingen? Hoofd sloeg op hol. Evenals al die keren dat ik een keertje eerder weg moest voor een tandartsafspraak, dat ik per ongeluk te lang koffiepauze nam, dat ik iets te laat binnenkwam bij de ochtendoverdracht, dat ik mijn moeder een keer naar het ziekenhuis moest brengen. Shame on me!

Waar al deze schuld toch vandaan komt? In mijn hoofd is het ziekenhuis een plek waar je het zweet uit je lichaam moet werken, waar je niet opkijkt van je computer tot alles piekfijn klaar is. Omdat de rest dit ook doet. Continu ben ik mijzelf aan het vergelijken met die ‘rest’. Eigenlijk heel vermoeiend. En als ik er in mijn optiek slechter van afkom, dan voel ik mij schuldig! Tegenover mijzelf, tegenover ‘de rest’, tegenover de hele wereld. Om gek van te worden. Wellicht is het ook iets vrouweneigens om deze gevoelens te hebben over de kleinste ditjes en datjes. Aangezien tegenwoordig acht van de tien geneeskundestudenten vrouwelijk zijn, hangen er nogal wat schuldgevoelens in de lucht.

De enige groep tegenover wie ik gek genoeg deze gevoelens niet heb? De patiënt! Ik luister naar ze, sta ze bij, help ze overeind komen, maak een praatje met ze, lach, of voel met ze mee. Ik doe mijn best voor ze en dat is genoeg om voldoening te geven. En terwijl ik deze studie toch echt ben gaan doen voor deze patiënt, maak ik ondertussen mijn hoofd gek in de vergelijking met anderen. Het goede voornemen voor komend jaar? Minder schuld! Per slot van rekening doen we het niet voor ‘de rest’. Nee: we doen het als het goed is voor onszelf en voor de patiëntenzorg. En dat is genoeg!