Het venijn van een sein

Vrijwel alle artsen dragen een sein, maar als coassistent is het vaak een privilege. Meestal is er geen beschikbaar of mag alleen de ‘oudste co’ deze bij zich dragen. Het dragen van een sein doet je daarom iets meer ‘dokter’ voelen.

Maar het dragen van een sein is niet altijd zo fijn…
Het begint al bij het opnemen ervan. Het op tijd vinden van een telefoon is namelijk een grote uitdaging. Met name wanneer je je op een plek in het ziekenhuis bevindt waar je eigenlijk nooit komt. Na een tijdje weet je in ieder geval alle telefoons te vinden die op de route tussen je afdeling, de spoedeisende hulp en de personeelskantine zijn.

Gelukkig hebben steeds meer ziekenhuizen draagbare telefoons in plaats van een pieper, waardoor het speurwerk naar een vaste telefoon je bespaard blijft.

Verder gaat het sein op de meest onhandige momenten af. Terwijl je je op de rustige momenten afvraagt of die nog wel werkt, aangezien niemand je belt wanneer je wél tijd hebt. En je kan je (lunch)geld erop zetten, dat net wanneer jij je eerste hap van je boterham neemt, je helaas weer weggepiept wordt, en je lunchpauze alweer vroegtijdig wordt beëindigd.

Dat een sein niet alleen bij jou op de verkeerde momenten afgaat, blijkt ook uit het feit dat jij als coassistent vaak de seinen van artsen op moet nemen, wanneer zij niet in staat zijn deze zelf te beantwoorden. Dit is meestal geen probleem, totdat je de naam van de arts vergeten bent. Dit kan soms wat ongemakkelijke momenten opleveren, maar gelukkig heeft een co vrijwel altijd pen en papier op zak om dan in ieder geval de boodschap netjes op te schrijven.

En wist je dat je een coassistent gemakkelijk tussen de artsen kan herkennen door de manier waarop hij/zij een pieper opneemt? Een coassistent laat namelijk alles uit zijn handen vallen zodra het sein afgaat, terwijl een arts nog even rustig zijn dingen afmaakt voordat hij opneemt. Op een gegeven moment leer je ook om wat meer tijd te nemen, zodat je niet direct naar een telefoon rent en met een hartslag van 150 je sein opneemt.

Maar een groot voordeel van het dragen van een pieper is dat je niet meer de arts-assistent hoeft te schaduwen, wanneer je op een spoed-ok op een belangrijke uitslag of bijvoorbeeld een bevalling zit te wachten. Je kunt je rustig in het co-hok terugtrekken voor wat naslagwerk, en toch bereikbaar blijven. Bovendien leer je ondanks de mindere kanten van een sein, wel om te multitasken en prioriteiten te stellen.

Dus eigenlijk mag je niet piepen wanneer je een sein bij je mag dragen. Het is een manier om vast te wennen aan het leven van een dokter. Want als arts-assistent zal je sein nog zeer frequent afgaan, en in de nachtdiensten zelfs je wekker zijn.

Het belangrijkste is dat je leert accepteren dat een sein nooit afgaat op de momenten die wél gelegen komen.

Lichamelijk onderzoek verrichten en interpreteren heb je als geneeskundestudent niet meteen onder de knie. Tijdens je opleiding krijg je vaardigheidstrainingen. Met je medestudenten oefen je het lichamelijk onderzoek op elkaar. Dat is een vrij saaie onderzoekspopulatie aangezien er maar weinig variatie te vinden is, omdat de meesten jong en gezond zijn. En als iemand al een ontstoken oor heeft of een gescheurde kruisband, dan mag hij of zij pas weg nadat iedereen hem of haar heeft onderzocht. Een ongeschreven regel onder medestudenten, want iedere student wil graag een afwijkende bevinding vinden – resulterend in nog meer oorpijn en wat vocht in de knie na dit oefenuurtje. Ook het keelspiegelen, met als resultaat de wurgreflex, en infuusprikken zijn niet de meest leuke vaardigheden om op elkaar te oefenen. Maar je moet natuurlijk wat overhebben voor je collega’s in spe.

 In de week voor de vaardigheidstoets is niemand in je omgeving meer veilig. Je gezinsleden en ook vrienden zijn de proefpersonen op wie je alles nog even wilt doornemen. En bij het oefenen voor de zoveelste vaardigheidstoets lijken je vrienden zelf ook al wat kennis te hebben opgedaan. Ze geven je commentaar als je niet diep genoeg palpeert of als je te hardhandig bent. Door al die oefensessies zijn ook zij een beetje expert geworden.

Oefening baart dus kunst. Door het systematisch oefenen op gezonde proefpersonen leer je iets afwijkends te herkennen. Maar in de praktijk moet je toch ook even wennen aan de verschillende soorten en maten patiënten. Zo moet je nooit aan een nukkige tweejarige vragen of je naar z’n hart mag luisteren. Want als hij met een nors gezicht nee zegt, zit je met een probleem (en zul je door het geschreeuw als je het tóch probeert, het hart niet goed kunnen ausculteren). Door de peuter gewoon te melden dat je naar zijn hart gaat luisteren, kun je dit omzeilen en krijg je hopelijk een patiëntje dat wat beter meewerkt.

Ook het herhalen van je onderzoekstechnieken voor de start van je coschap kan handig zijn. Soms voer je bepaalde handelingen maanden niet uit. Door weer even met je reflexhamertje bij iedere persoon die je huis binnenstapt de reflexen te slaan – uiteraard met als beloning een kleine lekkernij – begin je al veel zekerder aan het coschap neurologie. En mocht je een keer moeten wachten op overleg met een arts, dan kun je altijd nog je eigen kniepeesreflex en radiusreflex proberen te slaan.

Naast het oefenen kun je ook nog leuke variaties doen op het lichamelijk onderzoek. Zoals het hartje van een baby proberen te horen bij een zwangere vriendin. Of het ausculteren van het hart van je hond, kat, cavia of elk ander huisdier. Leuk, maar mogelijk niet met veel toegevoegde waarde, al zou je wel kunnen oefenen met het bepalen van de hartfrequentie, of je roeping tot dierengeneeskunde kunnen vinden.

En uiteraard bedank je je proefpersonen vriendelijk na afloop voor het beschikbaar stellen van hun lichaam aan de wetenschap. Voor het inhouden van hun adem als je de leverrand probeerde te percuteren en daar toch wat lang over doet, en de blauwe plek die ontstond doordat je iets te enthousiast met je reflexhamertje sloeg. Dus bij deze: bedankt dat je patiënt wilde spelen om mijn vaardigheden te verbeteren!

Lisanne