Het komt wel goed

'Het komt wel goed' is een gedachte die je als Nederlands coassistent in het ziekenhuis hebt. Er lopen allemaal wonderdokters en superverpleegkundigen rond, dus die bleke, klamme, benauwde baby, die redt het wel. In Malawi is dat heel anders, dat werd op mijn eerste dag al wel duidelijk. De pasgeborene heeft het niet overleefd en zonder diagnose is het kleine lichaampje in een doekje gewikkeld. Wonderdokters heb je hier niet. Naast de twee Nederlandse tropenartsen zijn wij, de coassistenten degenen met de meeste kennis. De Malawische staf doet echt wel zijn best hoor, maar met onvoldoende kennis komen ze niet verder dan antibiotica, antimalaria, glucose of NaCl geven en als het écht slecht gaat wat zuurstof. Bij het nabespreken van deze casus blijft een diagnose dan ook uit. Goed lichamelijk onderzoek is niet gedaan, dus of het kindje nou gezond geboren was is sowieso een raadsel. Dus hier kwam het helemáál niet goed...

Ik word met m'n neus op de feiten gedrukt. In het documentatieboek is de kolom 'moeder in leven' bepaald niet overbodig, zwangerschap is hier misschien wel de gevaarlijkste aandoening. Ik zie in een week alles waar ze in Nederland voor waarschuwen maar je nooit zult zien; uterusrupturen, uitgezakte navelstrengen, endometritis, eclampsie, malariaconvulsies, doodgeborenen, (incomplete) miskramen en allemaal op het randje van de dood... Onze taak is het om ze van dat randje vandaan te trekken en ik moet eerlijk zeggen: dat kunnen ze hier wel. Voor een doodbloedende zwangere wordt er gerend met zakjes bloed en infuusnaalden, voor de gescheurde baarmoeder vliegt men naar de operatiekamer en aan de eclampsiepatiënte geeft de verpleegkundige direct diazepam. Is de acute fase voorbij, dan kunnen we weer even rustig zitten, praten, slapen of, als het dan toch echt moet, visite lopen. De eerste visite komen we geïnfecteerde wonden tegen, gedehydreerde patiënten en vrouwen die hun antibiotica niet hebben gekregen. Tientallen boeken en verhalen heb ik van tropenartsen gelezen en het blijkt allemaal waar: temperatuur niet gemeten, katheters niet verwijderd, antibiotica niet gegeven, wonden niet gecontroleerd. Ik verbaas me er niet eens over, maar op dag twee heb ik besloten niet nogmaals toe te kijken hoe een patiënt sterft. Dus als ik een pussende wond zie, dring ik erop aan verder te kijken. We maken de buik open en de pus komt van heel diep, én uit de vagina. Bij mij gaan de alarmbellen rinkelen. Ik spit haar status door en kom erachter dat de antibiotica gister en vandaag niet gegeven is. Het antwoord van de verpleegkundige is weinig verrassend: 'vergeten'. Ik opper voorzichtig dat de buik helemaal open moet, op ok, hier is het niet steriel genoeg en bovendien te pijnlijk zonder verdoving. Er wordt wat gemompeld in Chichewa. Dat kan nu even niet, er is geen stroom en de diesel voor de generator is bijna op, alleen te gebruiken voor spoedgevallen. De volgende dag is er gelukkig weer diesel gevonden. Als de vrouw half gesedeerd op tafel ligt, gaat de buik open en blijkt haar baarmoeder gescheurd te zijn. We staan drie uur op ok, terwijl af en toe het licht uitvalt. Toch hebben de clinical officers een baarmoeder en daarmee het leven van deze vrouw gered. Het komt wel goed.