Een stukje mens

Zwijgend zitten we naast het bed en kijken toe. Op de achtergrond klinkt zachtjes jazzmuziek vanuit de gammele radio die in de ziekenhuiskamer was achtergelaten. Naakt en badend in het zweet woelt hij onrustig in zijn bed. De handdoek die over zijn kruis was gelegd aan de kant geslagen, zijn hand vastgeklemd om de katheter.

Op de laatste dag van ons coschap hadden mijn medecoassistent en ik besloten nog een laatste keer bij de doodzieke 83-jarige man langs te gaan. Hij schrikt van mijn stem als ik vraag of hij pijn heeft. Lege, angstige ogen kijken me vragend aan en schieten vervolgens alle kanten op, zoekend naar een punt van herkenning. Ik probeer hem te kalmeren, maar zonder resultaat. Het virus dat zich in zijn hersenweefsel heeft gewrongen blokkeert ons contact.

Ik realiseer me dat ik nog nooit zo direct geconfronteerd ben met het genadeloos verwoestende karakter van ziekte. Waar was de man gebleven die drie dagen eerder vol passie vertelde over zijn studententijd, zijn hond en zijn kleinkinderen? Het was alsof de ziekte als ongedierte zijn ziel had aangevreten en alleen nog zijn uitgemergelde lichaam had achtergelaten. Een vreselijk beeld.

Na enige tijd besluiten we hem voorzichtig wat hoger in bed te schuiven. Hij knikt zachtjes als we hem vragen of hij comfortabel ligt. En dan zien we het: in zijn ogen verschijnt weer een stukje mens. Hij is er nog.

Dit soort situaties kunnen zo machteloos voelen. Als artsen in opleiding leren we alles over sedativa, anti-emetica en een scala aan andere pillen om patiënten te hulp te schieten. Maar soms zit het hem in het voorzien van de basale behoeften om een patiënt weer een beetje meer mens te maken. En dat begint met het nemen van tijd, tijd om te kijken. Daar hoef je geen afgestudeerd arts voor te zijn.