Een compleet andere golflengte
2 reacties‘Een paar pakjes per week’, antwoordt de man als ik hem de ‘Rookt u?’-vraag stel. ‘En jullie krijgen mij daar echt niet vanaf! Ik vind het heerlijk. Dan leef ik maar een paar jaar korter. Maakt mij niet uit. Die laatste jaren zijn toch al kut.’ Ik heb het idee dat die redenatie niet helemaal klopt, maar weet ook niet gelijk hoe ik hier nou op moet reageren. En dus besluit ik het verder maar aan de arts over te laten.
De patiënt in kwestie is een man van middelbare leeftijd die last heeft van chronisch hoesten. De longarts kon niks vinden, dus is de man doorverwezen naar kno, waar hij eerst is gezien door mij en nu tegenover de arts zit.
Kno-arts: ‘Gezien uw klachten denk ik dat het verstandig is om te stoppen met roken.’
Patiënt: ‘Dat gaat niet gebeuren.’
Kno-arts: ‘Hoe bedoelt u dat?’
Patiënt: ‘Gewoon. Ik ga niet stoppen.’
Kno-arts: ‘Het is natuurlijk uw eigen keuze, maar ik denk echt dat het roken de oorzaak is van het hoesten.’
Patiënt: ‘Dat valt vast wel mee.’
Ook de arts lijkt niet goed te weten hoe hij moet omgaan met deze patiënt, die op een compleet andere golflengte zit. Het is een botsing van twee werelden: in de ene wereld is roken zo ongeveer het slechtste wat je voor je lichaam kunt doen, in de andere wereld is het de normaalste zaak van de -tja- wereld. En in een gesprek van tien minuten kun je iemand nou eenmaal niet zo makkelijk overtuigen dat een andere wereld misschien toch beter is.
Als de patiënt uiteindelijk de spreekkamer verlaat, zijn we dan ook weinig opgeschoten. ‘Soms is het niet anders’, zegt de arts tegen me. Ik weet niet of ik het daar helemaal mee eens ben, maar het is wel duidelijk dat dit type patiënt een andere benadering vereist. Ik zou alleen niet weten welke (heb ik een college gemist?) en dat is eigenlijk best jammer, want de cijfers spreken toch duidelijk in het voordeel van de niet-roken-wereld.
Later heb ik nog even opgezocht wat de cijfers precies zijn: zware rokers leven niet alleen gemiddeld dertien jaar korter, ook hun gezonde levensverwachting ligt een stuk lager. Om in de woorden van de patiënt te spreken: ook de laatste jaren van rokers zijn kut. Zoiets had ik dus achteraf gezien tegen hem kunnen inbrengen – al betwijfel ik of dat ook maar iets had uitgemaakt.
Leonieke Breunis
Arts-onderzoeker, Rotterdam
Geen college gemist, er is helaas weinig aandacht voor tijdens de opleiding. Toch is er wel degelijk een manier waarop je met dit soort patiënten het beste kan praten. Probeer een patiënt niet te overtuigen met een welles/nietes spelletje, maar luist...er naar de patiënt middels motivational interviewing. Als arts-onderzoeker binnen de stoppen-met-roken-zorg voor zwangeren ging er een wereld voor mij open en de gesprekken die ik nu heb zijn altijd een stuk plezieriger dan de welles/nietes spelletjes die ik vroeger had, zelfs als de patiënt uiteindelijk toch niet besluit om te stoppen met roken.
Foske
Psychiater i.o., Groningen
Bij dit soort patiënten kom je dan, in mijn opinie, toch uit op eigen verantwoordelijkheid van de patiënt. Je kan voorlichten en aangeven hoe je er beroepsmatig over denkt (dus hoe het roken samenhangt met de aanmeldklacht/hulpvraag), maar als hij da...t niet aanneemt of kiest om er niets mee te doen, dan houden jouw verantwoordelijkheid en ook je mogelijkheden om iets te doen op.