Denk even na voor je wat zegt

Punctuation saves lives. Dat heb ik al geleerd in de eerste klas bij het vak Engels, en laat dat nou heel toepasselijk zijn op ons vak: de geneeskunde. Binnen dit vak willen wij mensen helpen, mensen genezen en mensen in leven houden, en soms bij spoed: levens redden! Dus dan moeten we maar goed opletten op wat we zeggen en schrijven, want het kan zomaar misgaan, kijk maar: ‘Let’s eat, Grandma!’ is toch veel minder fataal dan ‘Let’s eat Grandma!’

Zo zijn er veel meer keuzes in ons taalgebruik die vreemde indrukken op de patiënt kunnen achterlaten. Denk bijvoorbeeld aan de zin: ‘Dankzij haar CVA valt ze nu buiten de risicotabel.’ Tijdens een werkgroep waarbij we voor meerdere patiënten het cardiovasculair risico op moesten stellen, zei een zeer zelfverzekerde medestudent deze zin. Dankzij? Zou je het echt zo zeggen? Spreken we nu uit dat we dankbaar zijn dat zij een herseninfarct heeft gehad, omdat wij daardoor nu een extra moeilijke casus hebben? Mmm, laten we het niet doen!

Een ander woord dat een totaal verkeerde indruk kan geven over ons begrip van het menselijk lichaam is: het akkefietje. De statistiekdocent die ons probeerde uit te leggen dat binnen een onderzoek het effect van een medicijn apart getoetst moet worden op vrouwen en mannen, noemde de reden daarvoor: het maandelijkse akkefietje. Akkefietje? Zou je het echt zo noemen? Schrijf jij nu het grote verschil tussen mannen en vrouwen dat door verschillende hormonen, hersenstructuren en socialisatie komt, puur en alleen toe aan het maandelijks ‘onaangename gevalletje’ bij vrouwen? Mmm, laten we het niet doen! Nee, laten we dit negatief geladen, vrouwvernederend verkleinwoord niet gebruiken voor zo’n groot verschil, waar we nog niet eens alles over weten.

Daarna gebruikte diezelfde statistiekdocent de zin: ‘Het werkt als een tiet!’, toen hij de goede werking van een bepaald regressiemodel wilde benadrukken. Als een tiet? Zou je het echt zo uitdrukken? Spreken we nu echt over een vrouwenborst als een platte, oversekste geilaard? Mmm, laten we het niet doen. Gelukkig deed de docent dat ook; hij nam zijn woorden terug en verbeterde zichzelf, waar ik erg blij mee was.

Want dit soort ongelukkige verwoordingen, zijn natuurlijk niet altijd zo bedoeld, maar geven wel de verkeerde indruk aan een patiënt. Dus zing met carnaval gerust mee met ‘Bier en tieten, jalalala’ in de kroeg, maar denk iets langer na over je woorden in de spreekkamer!

Op het evenement De dokter en de taal kun je verschillende workshops volgen over de rol van taal in ons vak.

> meer over dit evenement