Blog Marijke - Dagelijkse dood, deel 2

De afgelopen twee weken stond ik op de Obstetrie en Gynaecologie. Ook daar sterven regelmatig patiënten. Vooral ongeboren baby’s.  Een spoedkeizersnede is hier relatief.  Abruptio? De operatieassistent eet eerst haar lunch op en bedenkt zich dat ze vergeten is de patiënt op te halen. Dan is de anesthesiemedewerker weer kwijt. Afgaande op het geluid van schelle gospel op zijn telefoon wordt hij in de koffiekamer gevonden. Drie keer spinaal prikken. Dokter gewassen en aangekleed. O, helemaal vergeten de patiënt te poetsen. Eindelijk beginnen we met opereren. De dokter maakt grapjes over een verloskundige die steeds midden in de nacht belt over bradycardieën. ’Doctor, the FH (fetal heartrate) is dropping.’ Hij maakt er een liedje over en vraagt al zingend aan de verloskundige wat de FH van deze baby is. Nul. O. Het onderwerp van de grapjes verandert nu. ‘Looks like someone is going home alone tonight’, zingt hij de moeder over het steriele kleed toe. De moeder draait haar hoofd af. Ze huilt. En ik krijg het gevoel dat ik graag uit plaatsvervangende schaamte door de grond zou willen zakken.

Een vrouw dacht dat ze hoogzwanger was.  Al snel blijkt dat haar bolle buik veroorzaakt wordt door een ovariumcarcinoom. In Nederland ontdekken we het meestal al te laat, en de tumor bij deze vrouw is echt enorm. Ze is 35, zou heel graag nog een kind willen. Hoe vertel je haar dit? Al snel blijkt dat we niets vertellen. Maandag zal ze worden geopereerd. Ik zie de vrouw nog een paar keer. Iedere keer als ze mij ziet, begint ze te stralen en zegt dingen in het Twi tegen me die heel vriendelijk klinken. Ze weet niets over de diagnose die wij in ons hoofd hebben voor haar. Trots laat ze me de baby van haar zus zien. Dit keer voel ik de tranen in mijn eigen ogen opwellen. Snel loop ik weer verder.

De afgelopen twee weken waren vooral erg verwarrend. Dood voelt in Ghana als iets heel natuurlijks, als een onderdeel van het leven, gewoon iets waar je nog weer een grapje over kunt maken. Ergens heeft dat wel iets. Als er elke dag patiënten overlijden aan ziekten waar elders in de wereld geen mensen meer aan sterven, dan moet je een manier vinden om daar mee om te gaan. Je kunt niet al die patiënten met je meedragen. Het voelt ergens fijn om een patiënt die je toch niet meer kan redden, niet te vertellen dat je haar niet kan redden. Het is zeker niet zo dat de artsen hier incapabel zijn. Ze weten me iedere dag weer te verbazen met hun kennis en vaardigheden. Ze bereiken met weinig middelen meer dan ik me ooit heb kunnen voorstellen. Ik wist dat ik hier dingen zou zien en meemaken die me boos zouden maken. Ik had me daarom ook voorgenomen om niet meteen vanaf dag één te proberen de wereld te redden. Dit is een ander land met andere regels. Dat wil niet zeggen dat die regels wetten zijn waar ik me altijd aan moet houden.  Voor nu ben ik nog zoekende. Naar het evenwicht tussen goede zorg op de Ghanese manier, zonder dat ik daarbij compleet aan mezelf als Nederlandse arts (en mens) voorbij hoef te gaan. Er is geen haast, er is veel te lachen met af en toe een traan, er is tijd. Het codewoord voor nu is zoveel mogelijk loslaten. En genieten van de mooie dingen. Zoals een tweeling die ik per sectio geboren zag worden. Ik zag ze terug op de afdeling. De moeder vraagt of ik er een wil hebben: twee is toch wel veel. Ik zeg haar dat ik ze dan allebei wil, tweelingen moet je niet uit elkaar halen. Helaas is ze het daar niet mee eens en krijg ik er geen. Dan wil ik wel graag weten hoe ze gaan heten.  Maandag natuurlijk! (In Ghana krijgen kinderen de naam van de dag waarop ze zijn geboren). Ja, dat snap ik, maar wat wordt hun andere naam? Het meisje heet Rose, het jongetje heeft nog geen naam. Als ik er dan niet een meeneem, dan moet ik op z’n minst de jongen een naam geven, aldus mama. David wordt het. De geliefde. Zowel moeder als tante is tevreden met de keuze en ik probeer niet te huppelen als ik de afdeling afloop.

Marijke

Meer blogs van Marijke