Blog Dirk - Dokteren in de tropen

In juni volgend jaar vertrek ik naar een ziekenhuisje diep in donker Afrika. Mijn dagen zullen gevuld zijn met heldhaftige daden en als een ware wonderdokter zal ik de arme mensen een beter leven schenken. Mijn ouders zullen trots zijn en mijn vrienden jaloers, wanneer ik – met mijn enorme mensenliefde – de wereld weer een stukje beter heb gemaakt.

Dat is althans het beeld dat basisarts Ludi Koning schetst in een opinieartikel in Medisch Contact (MC 43/2012: 2423). Zij denkt dat veel coassistenten in het buitenland stage gaan lopen om handelingen uit te voeren die hun hier verboden worden en om hun eigen ego te strelen. Ze noemt hierbij enkele voorbeelden van coassistenten die duidelijk te veel verantwoordelijkheid namen tijdens hun stage in Afrika. Koning stelt: ‘Deze coassistenten waren niet naar het buitenland gegaan om extra kennis op te doen, maar om doktertje te kunnen spelen op weerloze, onwetende patiënten. Dergelijke stages hebben niks meer te maken met een goede arts worden, maar alles met sensatiezucht en zelfverheerlijking.’

Koning heeft een punt wanneer ze haar onvrede uit over een groepje coassistenten dat zonder adequate supervisie een nachtdienst overneemt, waarin vervolgens een patiënt overlijdt. Dit is echter geen dagelijkse praktijk. Veel coassistenten worden in het begin van hun tropenstage juist ouderwets geparkeerd op de welbekende kruk voordat ze überhaupt mogen deelnemen aan patiëntenzorg. Er zijn natuurlijk ook verhalen van coassistenten die in den vreemde meer verantwoordelijkheden krijgen dan in Nederland, maar zij stellen daar zelf duidelijk een grens aan. Een bijna afgestudeerd arts kent heel goed de grenzen van zijn eigen competenties. Leren omgaan met extra vrijheid die soms geboden wordt in een ander land is een groot onderdeel van de voorbereiding op de tropenstage.

Daarnaast is het beledigend om coassistenten die naar een ontwikkelingsland gaan, weg te zetten als sensatiezoekers. Natuurlijk, het is voor iedereen een spannende ervaring en diep in mijn hart vind ik het ook wel stoer om te gaan. Alleen droom ik in bed over heldendaden en niet in het ziekenhuis. Ik ben me er sterk van bewust ben dat het om een stage gaat en daar horen beperkingen bij om zowel de patiënt als de coassistent te beschermen.

Volgens Koning denken veel coassistenten dat ze oprecht een groot verschil zullen gaan maken. Dit is echter absoluut niet het geval. De reden dat studenten naar Afrika gaan, is feitelijk een zeer egoïstische: we gaan voor onszelf. Voor ons cv, onze persoonlijke ontwikkeling, om uit de dagelijkse sleur te komen, of om wat voor reden dan ook. Maar we gaan niet om het verschil te maken. Dat kunnen we immers niet, en iedereen weet dat zelfs de beste dokter dit niet in een paar maanden kan.

Wat mij drijft om naar Afrika te gaan, is geen sensatiedrang of zelfverheerlijking. Ik ga omdat het een leerzame ervaring is, zowel op medisch als persoonlijk vlak, die zeer nuttig zal zijn voor mijn vorming tot arts. Iedereen in de spreekkamer wil zich begrepen voelen en daarvoor is een brede, cultuurrelativerende blik nodig. Een stage in een ontwikkelingsland kan hier sterk aan bijdragen.

Dirk

Lees ook:

• Afrika geen proeftuin voor co's
• Meer blogs van Dirk