Waarom angst?
5 reactiesAfgelopen week stond voor mij vooral in het teken van tuchtrecht. Mocht het u zijn ontgaan, we publiceerden vorige week onze enquête over tuchtrecht onder ruim 6800 artsen waaruit bleek dat er bij hen grote angst heerst voor een tuchtzaak en dat bijna de helft van de artsen vanwege die angst defensiever handelt, als in: meer onderzoeken, verwijzingen, consulten, behandelingen doet. Wij hadden toen we de enquête uitzetten uit pure interesse wat de gedachte aan een tuchtklacht doet met een arts, niet zulke zorgwekkende getallen verwacht. De uitkomsten hielden de gemoederen in de (sociale) media bezig.
De hamvraag die mij afgelopen week meermaals is gesteld is: waarom? Waarom zijn artsen zo bang voor een tuchtklacht? Het saaie antwoord: dat hebben we niet onderzocht. Het speculatieve antwoord: artsen voelen zich gestraft door de klacht an sich, voelen zich in hun professionele eer aangetast, geraakt in hun overtuiging het beste voor elke patiënt te doen. Ze voelen zich vogelvrij, kunnen aangeklaagd worden door iedereen over van alles op elk gewenst tijdstip.
‘Je hangt’ als er jaren later toch een tumor wordt gevonden
Is die angst terecht, is een andere veelgestelde vraag. Cijfermatig gezien misschien niet (94 gegronde zaken op 77.450 artsen in 2023), maar gevoelsmatig ga ik er als arts in mee. Ja, er kan zomaar een envelop op de mat liggen, je kunt je registratie verliezen, je lijdt gezichtsverlies, om maar wat zaken te noemen.
En defensief handelen is verleidelijk. Als er een boze dreigende patiënt voor je zit, dan is het makkelijker om even die extra scan aan te vragen dan om in je overvolle spreekuur nog eens een halfuur proberen uit te leggen dat het statistisch gezien echt niet nodig is. ‘Je hangt’ als er ergens in de komende jaren toch een tumor gevonden wordt.
Gelukkig pleit de KNMG ook voor een grondige herziening van het tuchtrecht. Ik heb al tuchtrechters aan de telefoon gehad die vertelden dat de huidige wetgeving dat bemoeilijkt. Ik denk niet dat het tuchtrecht moet verdwijnen, het dient een belangrijk doel, maar de manier waarop – à la Russisch roulette – kan anders. Door bijvoorbeeld de eerste stap in het proces altijd een gesprek te laten zijn tussen arts en patiënt in het bijzijn van een mediator/klachtenfunctionaris om te bespreken hoe het is gegaan en had moeten gaan volgens beide partijen. Als er daarna nog onvrede is, dan staat de weg naar het tuchtrecht open, maar dan ziet iedereen de klacht aankomen en is voorbereid op de verdediging. Wellicht een heel stuk minder beangstigend?
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Een aantal jaren geleden heb ik samen met een aantal andere artsen een tijd geprobeerd aan te dringen op verbetering van het tuchtrecht. Een petitie https://www.petities.com/meer_recht_dan_tucht werd in korte tijd ruim 4200 keer getekend. Uiteindeli...jk is het niks geworden. De politiek is moeilijk te interesseren en het zou een wetswijziging vereisen. Te taaie kost om te doorbreken. En zo blijft het tuchtrecht maar bestaan en schade aanrichten. Als artsen zouden weigeren zitting te nemen in een tuchtcollege dan zou er snel een eind aan komen, maar helaas gebeurt dat niet. Ik vrees dat het tuchtrecht ook deze kritiek wel weer overleeft.
J.B.E. Hulshof
GGZ-arts, Wolfheze
Het zou inderdaad een stuk schelen als de klager/patiënt (desnoods verplicht) een mediatietraject met de aangeklaagde hulpverlener zou aangaan. Fatsoensnormen zouden strikter gehanteerd moeten worden als de klager die overschrijdt, desnoods door de k...lacht bij overschrijding niet-ontvankelijk te verklaren. En de arts zou een zekere tegemoetkoming op kosten van de patiënt voor de gedane tijdsinvestering moeten krijgen als de klacht uiteindelijk niet leidt tot een tuchtrechtelijke maatregel. Dat is dus meer dan de verbeurdverklaring van het griffierecht. Dat hoeft natuurlijk geen 100% van de gemaakte kosten te zijn, want dan zou de drempel om te durven klagen weer te hoog worden. Vergelijk dit met de eis van vergoeding voor de proceskosten die in civiele zaken door een van de partijen kan worden gedaan. Dit alles ook al om de toestroom van kansarme of kansloze klachten in te dammen en daarmee kosten en onnodige tijdsinvestering van het maatschappelijke instrument van de tuchtrechtspraak te beperken.
P.W. Post
Psychiater, Amsterdam
Ik mis: met een lopende klacht is het moeilijk solliciteren = straf.
I. Nanninga
Arts, Groningen
Im mis nog de angst dat de verdediging bij een tuchtklacht een grote hoeveelheid tijd en geld gaat kosten. Tijd en onzekerheid/ spanning die bovenop de toch al drukke werk en administratieload komt.
R.J. Kuiper
Huisarts
Het grote probleem is de ondeskundigheid van de artsen in het tuchtcollege in het behandelen van een zaak. Goede intenties, maar slechte competenties die wel zware consequenties hebben voor jou als arts.