Vooral vrouwen onder jonge euthanasiecasussen rond psychisch lijden 

Jonge mensen die de afgelopen vier jaar euthanasie wegens psychisch lijden lieten plegen, zijn vooral vrouwen. Dat blijkt uit een overzicht dat VWS-staatssecretaris Vincent Karremans naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Verder waren die periode een kleine dertig uitvoerend artsen betrokken bij euthanasiezaken bij jonge mensen wegens psychisch lijden.

Karremans, die medisch-ethische vraagstukken in zijn portefeuille heeft, reageert met zijn overzicht op vragen van  NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger en van D66-kamerlid Wieke Paulusma. Daaruit blijkt dat er van 2020 tot en met 2023 jaarlijks respectievelijk 88, 115, 115 en 138 keer bij de RTE melding is gedaan van euthanasie vanwege lijden als gevolg van een psychische stoornis; een stijgende lijn die al eerder bleek. 

Vrouwen

In 52 (circa 11%) van de in totaal 456 casussen rond psychisch lijden betrof het iemand jonger dan 30 jaar. En van die 52 specifieke meldingen ging het in 43 (circa 83%) van de gevallen om vrouwen. Verder betrof het in vijf van de 52 casussen tieners, onder wie drie 18-jarigen, een 17-jarige en een 16-jarige (deze jongste casus betreft een melding uit 2023). 

Hertzberger wilde onder andere weten of er een kleine groep psychiaters sneller bereid is euthanasie bij psychisch lijden te verlenen, en om hoeveel artsen het gaat die dit bij patiënten jonger dan 30 jaar uitvoeren. Volgens Karremans waren er bij die 52 meldingen 29 uitvoerend artsen, zowel psychiaters als andere artsen, betrokken. Daarnaast waren er 43 SCEN-artsen – ook zowel psychiaters als andere artsen – en 32 onafhankelijk psychiaters betrokken. 

Uitvoerend

Van die 29 uitvoerend artsen betreft het zes psychiaters die in totaal samen 29 keer de euthanasie uitvoerden (per psychiater variërend van één tot twaalf keer). De overige 23 uitvoerend artsen hebben ieder éénmaal euthanasie verleend. Van de 43 SCEN-artsen is één SCEN-arts (een psychiater) bij drie meldingen geraadpleegd, en acht SCEN-artsen zijn bij twee meldingen geraadpleegd. De overige 34 SCEN-artsen zijn bij één melding geraadpleegd. 

Psychiaters die ingaan op dergelijke verzoeken, rekken daarmee in ieder geval niet de euthanasiewet en -praktijk op, benadrukt Karremans, verwijzend naar Hoge Raad-arresten (het Chabot-arrest uit 1994 en het Brongersma-arrest uit 2002) die de ruimte voor euthanasie bij psychisch lijden verduidelijkten. ‘Patiënten met een psychische aandoening zijn niet geholpen met een taboe op euthanasie in de psychiatrie’, aldus Karremans. Hij steunt de NVvP-oproep om als psychiaters met elkaar hierover in gesprek te gaan. 

Rechtszekerheid

Volgens de staatssecretaris zijn er in de periode 2002-2023 138 euthanasiemeldingen (op een totaal van 100.633 meldingen) als onzorgvuldig beoordeeld, van welke dertien betrekking hadden op patiënten met een psychische stoornis. Bij een volgende evaluatie van de euthanasiewetgeving wil hij betrekken hoe de ervaren rechtszekerheid van artsen is.