Twijfels over antistollingsmedicijn ticagrelor

Er zijn zorgen over de effectiviteit van ticagrelor, zo blijkt uit een analyse door Peter Doshi in The BMJ. Ticagrelor is een P2Y12-remmer, en werkt als een profylaxe van atherotrombotische complicaties bij volwassenen, in combinatie met acetylsalicylzuur. Het middel is geïndiceerd bij acuut coronair syndroom, een doorgemaakt myocardinfarct in de voorgeschiedenis en een verhoogd risico op het ontwikkelen van atherotrombotische complicaties.

De oorspronkelijke studie, de zogeheten Plato-trial, die aan de basis lag voor de goedkeuring door de FDA, verscheen in 2009 in NEJM. Daaraan deden ruim 18 duizend patiënten mee, afkomstig uit 43 landen. Conclusie van die trial was dat ticagrelor superieur is aan clopidogrel – ook een P2Y12-remmer – waar het gaat om de reductie van het aantal sterfgevallen als gevolg van vasculaire oorzaken, hartaanvallen of beroertes. Amerikaanse patiënten lieten weliswaar hogere sterfgevallen zien bij gebruik van ticagrelor dan bij clopidogrel, maar volgens fabrikant AstraZeneca kwam dat door de hoge dosering aspirine in deze subgroep.

In de jaren nadien konden echter veel studies deze positieve resultaten niet repliceren. Opmerkelijk in dat verband, aldus The BMJ: ticagrelor deed het slechter in trials op locaties die werden gecontroleerd door externe contractonderzoeksorganisaties dan op locaties die onder toezicht stonden van AstraZeneca.

Mogelijk, zo is recent wel gesuggereerd, was de oorspronkelijke Plato-trial een statistische uitbijter. En konden vervolgonderzoeken de resultaten niet repliceren omdat patiënten nu een kleiner risico op ischemische gebeurtenissen lopen als gevolg van verbeteringen in de secundaire preventie en een toenemend gebruik van stents.

Maar volgens The BMJ was er ook met de Plato-trial al het een en ander mis. Uit de analyse van The BMJ blijkt onder meer dat er omissies bestonden in het aantal sterfgevallen dat in die studie werd vermeld. Ook ontdekten ze discrepanties in de oorzaken en de data van sterfgevallen onder patiënten.

AstraZeneca wilde niet reageren op de kritiek van de BMJ.