Slaapspoelen voorspellen herstel na zwaar hersenletsel

Het optreden van slaapspoelen kan voorspellen of een, ten gevolge van ernstig hersenletsel, comateuze patiënt weer bij bewustzijn komt. Dat blijkt uit onderzoek van Elizabeth Carroll e.a., gepubliceerd in Nature Medicine. Slaapspoelen zijn het resultaat van gesynchroniseerde neuronale oscillaties die ontstaan in de thalamus. Ze worden gezien wanneer bewuste hersenen zich in non-remslaap bevinden, en spelen waarschijnlijk een rol in de vorming van geheugen.

In hun prospectieve observationele cohortstudie, waaraan 226 patiënten met acuut hersenletsel deelnamen, vonden Carroll e.a. dat slaapspoelen vaker waren te zien in het eeg bij patiënten met cognitieve motorische dissociatie (CMD) dan bij patiënten zonder CMD, en dan meestal voorafgaand aan de vaststelling van deze dissociatie. CMD is hersenactivatie gedetecteerd met functionele MRI of eeg bij niet-responsieve patiënten die opdracht hebben gekregen om een beweging uit te voeren. De dissociatie komt voor bij 15-25 procent van de patiënten met acuut en chronisch hersenletsel en geldt als een voorspeller van functioneel herstel.

Iets meer dan 40 procent van de niet-responsieve patiënten met zowel slaapspoelen als CMD kwam in het onderzoek van Carroll e.a. weer bij bewustzijn voordat ze het ziekenhuis verlieten, waarbij meer dan driekwart binnen een jaar na de studieperiode de neurologische functie terugkreeg.

Voorbehoud en tevens advies van de onderzoekers: beschouw slaapspoelen niet als de enige voorspellers van herstel van het bewustzijn, maar neem ze mee in ‘een multimodale benadering’ van de prognose, waarin ook altijd plaats is voor functionele beeldvorming.

https://doi.org/10.1038/s41591-025-03578-x