Opnieuw bewezen: covid-19-vaccinaties veilig en effectief

Covid-19-vaccinatie is geen verklaring voor oversterfte tijdens de coronaperiode. Dat is de conclusie van een studie door onderzoeker infectieziekten Isabel Slurink e.a., onder wie kinderarts en epidemioloog Patricia Bruijning-Verhagen en arts-microbioloog Marc Bonten, allen verbonden aan UMC Utrecht.

Zij onderzochten het effect van de covid-19-vaccinaties op de kortetermijnmortaliteit van het coronavirus onder bijna 400 duizend Nederlandse sterfgevallen in de periode van juni 2020 tot april 2023. Het onderzoek verscheen op de preprintsite medRxiv.org en is dus nog niet peerreviewed. 

Wereldwijd is de covidpandemie verantwoordelijk voor bijna 15 miljoen gevallen van oversterfte; het verschil tussen het verwachte en het werkelijke aantal sterfgevallen. Het aantal gerapporteerde overlijdens als direct gevolg van covid-19-infecties blijft evenwel steken op ruim vijf miljoen. Dat juist de covid-19-vaccinatie een oorzaak is voor de extra sterfgevallen, is onwaarschijnlijk, stellen de onderzoekers. Hun studie bevestigt daarmee eerdere bevindingen.  

Piekmortaliteit 

‘De vaccinatie zorgde juist voor een lagere kans op overlijden door covid-19. Het effect van de vaccinatie bleek met name zichtbaar in de eerste drie weken na vaccineren en hield aan tot twaalf weken na vaccinatie. Als de vaccinatie de kans op overlijden zou verhogen, zou er naar verwachting een piekmortaliteit ontstaan vlak na vaccinatie, gevolgd door een afname’, schrijven Slurink e.a. De onderzoekers vonden het tegenovergestelde, namelijk dat het risico op overlijden vlak na vaccineren het kleinst was. Bovendien was de totale mortaliteit kleiner in de groep gevaccineerden, ten opzichte van de niet-gevaccineerden. 

Slurink e.a. gebruikten in tegenstelling tot eerdere studies een andere onderzoeksopzet die vormen van bias en confounding verkleint. Het retrospectieve onderzoek maakt gebruik van een self-controlled case series (SCCS)-methode, met als primaire uitkomst overlijden, ongeacht de oorzaak. In het SCCS-design is elke case (overleden persoon) zijn eigen controle. Door vergelijking binnen hetzelfde individu blijven persoonlijke kenmerken gelijk, waardoor verschillen in tijdsgebonden factoren als kwetsbaarheid, socio-economische en chronische comorbiditeiten geen rol spelen. De Utrechtse onderzoekers vergeleken de sterfte in de drie weken na vaccinatie (blootgestelde periode) met de sterfte vóór vaccinatie of wanneer de persoon niet gevaccineerd was (niet-blootgestelde periode). Het verschil in mortaliteit na de eerste twaalf weken vanaf het moment van vaccineren, werd niet onderzocht.  

Waardoor de oversterfte dan wél wordt veroorzaakt, is een combinatie van directe en indirecte factoren, zeggen Slurink e.a. ‘Oorzaken van de oversterfte zijn zowel direct door het virus, als indirect door factoren als overbelasting van de zorg, vertraagde behandelingen van andere ziekten en economische instabiliteit.’ 

dossier

Covid-19