‘Let op sarcopene obesitas’

10 tot 30 procent van alle ouderen met obesitas heeft ook sarcopenie. Zij zijn gebaat bij meer eiwitrijke voeding en meer lichaamsbeweging. Dat bepleit buitengewoon hoogleraar diëtetiek Marian de van der Schueren, die dergelijke sarcopene obesitas een probleem noemt waar meer oog voor moet zijn nu mensen ouder worden.

Bij sarcopene obesitas hebben patiënten zowel obesitas als dermate verlies van spiermassa (met name door ouderdom of door ziekte) dat de zelfredzaamheid wordt belemmerd. Volgens de hoogleraar is sarcopene obesitas ‘een onderzoeksgebied waar nog veel stappen te zetten zijn’. Zo loopt de bandbreedte van het percentage ouderen met sarcopene obesitas uiteen omdat in onderzoeken de methodes om spiermassa en -functie te meten nog variëren en er geen consensus over het afkappunt is.

Vicieuze cirkel

De van der Schueren waarschuwde onlangs tijdens het Nationaal Obesitas Congres ervoor dat sarcopene obesitas soms over het hoofd wordt gezien, ‘omdat de vetmassa dit van buitenaf verhult’. Terwijl sarcopene obesitas volgens haar wel leidt tot ‘een vicieuze cirkel’, als een patiënt nog minder gaat bewegen als deze te zwaar is. Hierdoor neemt niet alleen de kwaliteit van leven af, maar neemt ook het risico toe op hart- en vaatziekten, kanker, diabetes, vallen of ziekenhuisopnames. ‘Als zorgverleners moeten we hier wat mee.’

Bij oudere patiënten vanaf 60 à 70 jaar pleit zij ervoor om niet alleen op obesitas te screenen via BMI en/of buikomvang, maar ook op sarcopenie via een vragenlijst (SARC-F) over functionele klachten. Bij de diagnostiek is de spierfunctie belangrijker dan de spiermassa, aldus De van der Schueren, die adviseert te testen op bijvoorbeeld handknijpkracht of via een uit-de-stoel-opstatest.