Kwart van de comateuze patiënten is bewust
3 reactiesDat een deel van de patiënten die na hersenletsel in een vegetatieve of minimaal bewuste toestand zijn geraakt bepaalde commando's begrijpt, maar dat fysiek niet kan laten zien, is inmiddels bekend. Maar waarschijnlijk is dat aantal groter dan tot nu toe werd aangenomen, zo blijkt uit een studie door Yelena Bodien e.a. gepubliceerd in NEJM.
De onderzoekers stelden met behulp van fMRI-scans en/of eeg-opnamen vast dat ongeveer een kwart van deze patiënten op verzoek cognitieve taken kan uitvoeren. Deze mensen verkeren in een toestand die als ‘cognitieve motorische dissociatie’ bekendstaat.
De onderzoekers includeerden 353 volwassenen met bewustzijnsstoornissen. De mediane leeftijd van de deelnemers was bijna 38 jaar. De aan- of afwezigheid van een waarneembare reactie op commando's werd beoordeeld met de bekende Coma Recovery Scale-Revised (CRS-R). De mediane tijd tussen hersenletsel en beoordeling met de CRS-R bedroeg bijna acht maanden. Tijdens elke scan of eeg-meting werd patiënten gevraagd zich voor te stellen dat ze aan het tennissen waren of hun hand te openen en te sluiten. Die commando's werden gedurende 15-30 seconden continu herhaald, daarna was er een pauze; de oefening werd vervolgens herhaald gedurende zes tot acht sessies.
Bodien e.a. stelden cognitieve motorische dissociatie vast bij 60 van de 241 (= 25%) deelnemers die geen waarneembare reactie op commando’s vertoonden. Deze patiënten waren doorgaans jonger, hadden door een ongeval een hersentrauma opgelopen en leefden al langer met hun letsel dan degenen bij wie geen dissociatie werd vastgesteld.
De overige, wel fysiek ‘responsieve’ 112 deelnemers deden het iets beter op de commando’s waarbij hun hersenactiviteit werd gemeten met fMRI, eeg of beide. Maar niet heel veel beter. Geen wonder, vindt onderzoeksleider Nicholas Schiff: ‘Ik ben zelf in de MRI geweest en ik heb dit experiment gedaan, en het is moeilijk.’ Hij vermoedt daarom dat het aantal fysiek niet-reagerende mensen dat toch enigszins bij bewustzijn is mogelijk nog hoger is dan zijn onderzoek uitwijst. Deze patiënten zouden, aldus Schiff in een toelichting in Nature, op termijn geholpen kunnen zijn met brein-computerinterfaces (BCI), zodat ze langs die weg met hun omgeving kunnen communiceren.
A Wood-de Haas
Comité Orgaandonatie Alert
U schrijft: "Dat een deel van de patiënten die na hersenletsel in een vegetatieve of minimaal bewuste toestand zijn geraakt bepaalde commando's begrijpt, maar dat fysiek niet kan laten zien, is inmiddels bekend. Maar waarschijnlijk is dat aantal gro...ter dan tot nu toe werd aangenomen, zo blijkt uit een studie door Yelena Bodien e.a. gepubliceerd in NEJM." En verder schrijft u: "Hij vermoedt daarom dat het aantal fysiek niet-reagerende mensen dat toch enigszins bij bewustzijn is mogelijk nog hoger is dan zijn onderzoek uitwijst."
Ons Comité informeert burgers al jaren over de status van een orgaandonor. Geen enkele orgaandonor is overleden tijdens de donatie, zij sterven juist aan de verwijdering van hun organen. Mensen die dood zijn verklaard op basis van de bewering dat zij hersendood zijn, zijn niet dood. Het wettelijk doodverklaren van een rechtssubject ontneemt hem wel zijn rechten als mens maar niet zijn leven. Deze essentie zou ook door uw organisatie beter moeten worden toegelicht in publicaties.
Bij postmortale orgaandonatie gaat het altijd om mensen die comateus zijn en op het moment van testen NIET fysiek kunnen laten merken dat zij zich van hun omgeving bewust zijn. Mochten de zogenaamd hersendode mensen (DBD-donatie) niet door de hersendoodtest komen dan gaan zij verder naar optie twee en dat is de donatie na circulatiearrest (DCD-donatie) waarbij we dringend aantekenen dat deze hartstilstand geen natuurlijke hartstilstand is maar een door artsen veroorzaakte
hartstilstand. Bovendien is deze methode in veel landen niet toegestaan vanwege de onaanvaardbare risico's die deze procedure met zich mee brengt.
Wat ervaren deze mensen? In 1984 omschreef Mr. Dr. H.A.H. van Till-de Aulnis de Bourill het al helder in het NRC: "Als wij iemand dood verklaren doen we dat van oudsher pas als wij weten dat al zijn hersencellen dood zijn. Of andere cellen of organen nog leven interesseert ons minder. Wij willen weten of er nog communicatie met de patiënt mogelijk is, of hij ons nog kan horen dan wel onze aanwezigheid kan voelen. Zelfs als hij alleen nog maar inkomende prikkels kan gewaarworden, dan is er nog communicatie en is hij geen dode. Bovendien: zolang hij nog iets kan waarnemen is hij vermoedelijk nog gevoelig voor pijn, angst en dergelijke gewaarwordingen."
https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBNRC01:000027671:mpeg21:a0173
Anno 2024 komen er meer en meer mensen tot besef dat hersendood is dood niet klopt.
Wij zijn altijd bereid met u in gesprek te gaan.
[Reactie gewijzigd door redactie op 29-08-2024 16:55]
H.H.C. de Vaan
Sociaal geneeskundige
Ook in Nederland is - in 2014 al - onderzoek gedaan waaruit bleek dat de diagnose niet altijd klopte en bij een aantal patiënten wel degelijk sprake bleek te zijn van bewustzijn (Van Erp, Lavrijsen et al, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25528282/ ). ...
Het blijft belangrijk om goede diagnostiek te doen. Om als zorgprofessional de ogen open te houden, zowel in het ziekenhuis als in verpleeghuizen. Inmiddels is er - gelukkig! - een landelijk werkend mobiel team met experts op dit gebied, die (intercollegiaal, en op locatie) geconsulteerd kunnen worden, zie https://www.eennacoma.nl/ .
I.E. van Hövell tot Westervlier - Ullmann
Huisarts
Ontzettend boeiend onderwerp vind ik dit. Op de neurologie zag ik ooit een man die al snel zakte naar een EMV van 3, doordat hij aan het inklemmen was bij een hersenbloeding. Na overleg met neurochirurgische centra, was duidelijk dat er niets voor de... man te doen viel. De man was niet oud en het greep me aan. Nadat ik bij hem ging zitten, pakte ik z’n hand en zei ik tegen het inmiddels comateuze lijf, dat hij het niet zou redden. Er rolde toen een traan over zijn wang. Sindsdien kijk ik ook anders naar mensen als ze net zijn overleden en hou ik rekening met een mate van hersenactiviteit. Ik vroeg me af of de patiënt uit het verhaal pijn heeft gehad, en die vraag houdt me nog steeds bezig.