Advies: ‘Groninger beurspromovendi recht op arbeidsovereenkomst, maar pas na 2020’

Een groep van 44 Groninger MD/PhD-promovendi had wel degelijk een arbeidsrelatie met het UMCG. Maar alleen degenen die ná 1 januari 2020 nog in dienst waren, hebben recht op een arbeidsovereenkomst met terugwerkende kracht. Dat is de korte samenvatting van het recente advies van de advocaat-generaal aan de Hoge Raad in een zaak die al zes jaar loopt.

Waar gaat het om? Eind 2015 trad het Besluit experiment promotieonderwijs in werking. Tussen oktober 2016 en oktober 2018 nam het UMCG deel aan dit experiment van het ministerie van OCW, met als doel het aantal promotietrajecten te bevorderen. De MD’s/PhD’s werden als ‘student’ aangenomen. Ze kregen geen aanstelling als reguliere ‘werknemers-promovendi’, maar wel salaris. Dit salaris was evenwel lager en ze hadden geen recht op dezelfde secundaire arbeidsvoorwaarden als andere promovendi die hetzelfde werk deden. De groep – toen nog 68 promovendi – vond dat niet eerlijk. Omdat ze hetzelfde werk verrichtten als andere promovendi, stelden ze dat ze werknemers waren. Ze stapten naar de rechter. 

Verschillende rechters oordeelden anders. De kantonrechter oordeelde in 2022 dat de promovendi géén recht hadden op dezelfde arbeidsvoorwaarden, omdat ze een opleidingsovereenkomst met het UMCG hadden en geen arbeidsovereenkomst. In mei 2023 oordeelde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat er wél sprake was van arbeidsovereenkomsten. 

Nabetaling 

Het UMCG ging daarop in cassatie bij de Hoge Raad in de zaak rond een groep van toen 44 MD/PhD-promovendi. Het advies van de advocaat-generaal is de laatste stand van zaken. Die adviseert de Hoge Raad nu de conclusie van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden deels te vernietigen. Dat gerechtshof vond dat de groep tussen 2016 en 2018 recht had op een arbeidsovereenkomst.  

Maar dat is niet mogelijk, stelt de advocaat-generaal nu, omdat het UMCG in die periode nog onder het ambtenarenrecht viel. Ze hadden een aanstelling mogen krijgen als ambtenaar, niet als gewone werknemers. Dat geldt niet voor de periode vanaf 1 januari 2020: toen kregen werknemers van de umc’s een arbeidsovereenkomst. Dus ja, vanaf dat moment hadden ze de MD/PhD’s wel degelijk een arbeidsrelatie met het UMCG. Voor die periode hebben ze dus ook recht op een nabetaling van loon en andere emolumenten. 

De Hoge Raad zelf zal op 24 januari uitspraak doen. ‘Dit is een zwaarwegend advies, nog geen uitspraak’, zegt arbeidsjurist Dino Jongsma van het Kennis- en dienstverleningscentrum van de Federatie Medisch Specialisten en Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD). Jongsma ziet terug in het advies dat de advocaat-generaal het een ‘heel lastig dossier’ vindt, dat ‘nu echt goed is bekeken’. Hij is zelf niet ontevreden met dit advies: ‘We hebben deels ongelijk gekregen, maar ook deels gelijk.’ 

Kwantificeren 

Juist omdat het een lastige zaak is, is het moeilijk in geld te kwantificeren wat dit gaat betekenen voor de beurspromovendi in kwestie, zegt de arbeidsjurist. Uitgaande van dit nieuwe advies, kan 90 tot 95 procent van de oorspronkelijke groep aanspraak maken op een nabetaling. ‘Was het UMCG niet in cassatie gegaan, dan hadden we het gehad over meer dan een miljoen euro voor de groep. Nu ligt dat anders.’ 

De zaak, die dus al jaren loopt, kan een flinke staart krijgen, schrijft de Groninger universiteitskrant UKrant: ‘Déze zaak heeft alleen betrekking op 44 MD/PhD’s, maar in totaal namen het UMCG en de RUG 1500 student-promovendi aan binnen het experiment. Ook deze beurspromovendi protesteren al jaren tegen de ongelijke behandeling. Het was een belangrijke reden waarom toenmalig onderwijsminister Robbert Dijkgraaf in mei 2022 besloot het experiment niet te verlengen.’