Standaard vijf echo’s voor elke zwangere

Iedere zwangere vrouw zou vijf echo’s moeten krijgen om afwijkingen bij het ongeboren kind tijdig op te sporen en sterfte rondom de zwangerschap te voorkomen. Dat stelt prof. dr. Eva Pajkrt die vandaag haar oratie uitspreekt ter gelegenheid van haar benoeming tot hoogleraar Verloskunde aan het AMC.

Gezonde zwangeren krijgen nu twee echo’s vergoed: een zogeheten termijnecho rond tien weken om de uitgerekende datum vast te stellen, en een tweede echo rond twintig weken, waarbij wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor structurele afwijkingen. Hierna krijgen gezonde vrouwen in Nederland geen echo meer. ‘En daar vallen mogelijk de klappen’, stelt Pajkrt in haar rede. ‘Terwijl de frequentie van de controles van de moeder in de loop van de zwangerschap toeneemt, wordt het welzijn van de foetus vanaf halverwege de zwangerschap alleen nog indirect bewaakt.’ Om spontane vroeggeboorte, intra-uteriene groeivertraging en aangeboren afwijkingen – de drie complicaties die in Nederland 75 procent van de perinatale sterfte veroorzaken – in gunstige zin te beïnvloeden, moet echoscopisch onderzoek tijdens de zwangerschap vaker en beter worden ingezet, vindt Pajkrt. Ze constateert dat er nu een wildgroei aan indicaties heerst voor extra echo’s, zoals: bloedverlies, ligging van het kind en lokalisatie van de moederkoek. Al die ‘ad-hocecho’s’ zouden moeten worden vervangen door een vaste reeks van vijf echo’s: een termijnecho, een 13-wekenecho om grote structurele afwijkingen vroegtijdig op te sporen (ook recentelijk geadviseerd door de Gezondheidsraad), de bestaande 20-wekenecho en twee echo’s rond 28 en 34 weken zwangerschap om groeivertraging uit te sluiten.

De 20-wekenecho zou bovendien standaard gepaard moeten gaan met een meting van de baarmoedermond. Onderzoek wijst namelijk uit dat hoe korter de baarmoedermond is, hoe groter de kans is op vroeggeboorte. Is de baarmoedermond korter dan 35 mm, dan is de kans op vroeggeboorte twee keer zo groot als gemiddeld; bij een meting onder de 20 mm stijgt het risico zelfs naar 50 procent. Vrouwen zonder eerdere vroeggeboorte, maar met een korte baarmoedermond lijken daarbij gebaat bij behandeling met progesteron.

De kosten van de uitbreiding naar vijf echo’s zijn laag, aldus Pajkrt. Het gaat om nog geen 200 euro per zwangere vrouw. Ze acht het aannemelijk dat de echo’s bijna kostenneutraal kunnen worden toegevoegd aan het standaardverzekeringspakket doordat de ad-hocecho’s niet meer nodig zijn.

Oratie Prof.dr. Eva Pajkrt (9 juni). Titel: ‘Wat je niet weet, zie je niet.’