Met huidige personeel meer covidzorg leveren, kan dat?
Huisartsen, speel leentjebuur en gebruik best practices
3 reactiesEen expertteam bracht in kaart wat nodig is om reguliere en covidziekenhuiszorg op peil te houden bij een nieuwe golf. Met het devies ‘instroom beperken en uitstroom bevorderen’ mag de eerste lijn de borst natmaken.
‘We mogen blij zijn als we het huidige aantal zorgprofessionals behouden en het ziekteverzuim omlaag brengen.’ Verwachtingenmanagement, dat is waar het expertteam ‘COVID-zorg in ziekenhuizen’ mee begint. Meer ic-bedden is niet realistisch.
Doel is om met het huidige personeel meer patiëntenzorg te leveren. Het ministerie van VWS heeft afgelopen december onafhankelijk voorzitter – en baas van een pensioenuitvoerder - Edwin Velzel gevraagd het expertteam samen te stellen. Het advies is klaar en op 10 juni aan de Tweede Kamer gestuurd. Centrale vraag: wat is nodig om de reguliere én de covidziekenhuiszorg komende winter zoveel mogelijk door te laten gaan bij een nieuwe opleving van corona?
Voorzitter Velzel koos voor een pluriforme samenstelling van zijn team. Velzel: ‘We hebben naar de hele keten gekeken om de knelpunten in de ziekenhuizen te verlichten. We hadden een aantal mensen uit de ziekenhuiswereld, van de huisartsen, maar ook vanuit de wijkverpleging, verpleeghuizen en mensen die er wat verder vanaf staan.’ Huisarts Carin Littooij – lid van het federatiebestuur van de KNMG – zat in het expertteam en in de klankbordgroep zat Mirjam van ’t Veld namens de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). Bij het verschijnen van het advies reageerde de LHV bezorgd met een verlanglijstje: voldoende test- en vaccinatiecapaciteit bij de GGD, wachtlijsten voor ziekenhuizen wegwerken, financiering regelen en vooral: prioriteiten stellen in welke zorg wel en niet kan doorgaan en niet verwachten dat de eerste lijn kan opvangen wat de tweede lijn niet aankan, maar afstemming zoeken tussen alle zorgsectoren. Voorzitter Edwin Velzel en expertteamlid en anesthesioloog Robert Sie geven een toelichting.
Wat vindt u van de zorgen van de huisartsen?
Velzel: ‘We begrijpen dat de huisartsenzorg onder druk staat. Onze plannen kunnen niet zonder goede financiering en ondersteuning voor de huisartsen. Om de plannen te kunnen implementeren moet in de regio het gesprek worden gevoerd. In Noord-Holland is bijvoorbeeld op initiatief van de huisartsen én de zorggroepen vroegsignalering van kwetsbare patiënten in de huisartsenpraktijk uitgeprobeerd. Dat moet gezamenlijk gebeuren, dit kan een huisarts niet alleen.’
Voor wie heeft u dit rapport geschreven?
Velzel: ‘We hebben dit aangeboden aan de minister omdat hij de opdracht gaf. Maar we hebben het ook bewust aangeboden aan Mark Kramer als voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), omdat we het minstens zo belangrijk vinden dat het veld ermee aan de slag gaat, professionals en bestuurders.’
Wat is de belangrijkste boodschap?
Sie: ‘We hebben gekeken naar internationale best practices. De afgelopen zeven golven zijn er veel goede dingen gedaan, lokaal en regionaal. We hebben die ervaringen bij elkaar gezet in modules. We roepen iedereen op te kijken wat elders goed werkte en waar verbeteringen kunnen worden geboekt, zodat de best practices landelijk worden ingezet.’
Juiste Zorg op de Juiste Plek
De onvoorspelbaarheid van het virus betekent dat we nu nog niet weten waar het in de keten gaat knellen. Het expertteam legt daarom de nadruk op de in-, door- en uitstroom van patiënten in het ziekenhuis en op de ic. Het voorstel is om aan te sluiten bij het gedachtegoed van ‘Juiste Zorg op de Juiste Plek’, door er bijvoorbeeld naar te streven dat meer patiënten thuis kunnen worden behandeld en gemonitord.
Kunt u drie voorbeelden noemen?
Sie: ‘Zuurstof thuis, dat klinkt bijna vanzelfsprekend, maar dat is het dus niet. Een aantal zorgaanbieders begint ermee, een aantal is er nog naar aan het kijken. In september moeten we stappen verder zijn, dat is al snel. Ander voorbeeld is telemonitoring, op afstand mensen buiten ziekenhuizen bewaken. Vooral met 24/7-monitoring hebben we in Nederland eigenlijk nog geen ervaring.’ Velzel: ‘Vroegdetectie door de huisarts om kwetsbare patiënten op te sporen en vaccinatie aan te bieden is ook effectief. Daarnaast is de samenwerking met verpleeghuizen en eerstelijnsverpleegbedden bij sommige ziekenhuizen geweldig geregeld waardoor de uitstroom uit het ziekenhuis snel kan, maar op andere plekken loopt dat niet altijd goed.’
Aan de andere kant is het pleidooi voor meer centrale sturing?
Velzel: ‘Dat is te kort door de bocht. Die centrale sturing is alleen nodig op het moment dat zorgcontinuïteit in alle regio’s in de knel komt. Eerste belangrijke centrale ingreep zou kunnen zijn om de variatie die in regio’s bestaat enigszins te vereffenen. Zware maatregelen als het afschalen van planbare zorg wil je ook landelijk geregisseerd hebben, zodat niet in één regio al wordt afgeschaald terwijl er elders nog capaciteit is.’ Sie: ‘Verkend moet worden of enerzijds de landelijk gehanteerde covid-19-spreidingsstrategie (‘fair share’) kan worden verbeterd en anderzijds de spreiding van niet-covid-19-zorg nog een optie vormt om zo uitstel van deze zorg te voorkomen.’
Bent u er gerust op?
Velzel: ‘Ik heb een paar zorgen. Mijn zorg is dat het voor de ziekenhuizen die nog aan het bijkomen zijn van eerdere golven een heel grote klus is om hoofd en handen vrij te maken om dit te gaan oppakken. We gaan deze week met LNAZ en het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) kijken hoe we daarbij kunnen ondersteunen. En als er een golf komt met de ziekmakendheid én besmettelijkheid van delta, dan gaat ook dit niet genoeg zijn om het afschalen van kritisch planbare zorg te voorkomen. Een exponentiële pandemie kun je nooit oplossen met lineair stijgende capaciteit van de zorg.’
Ga opschalen en leentjebuur spelen met dingen die goed werken
Wie moet hiermee aan de slag?
Velzel: ‘Alle partijen in de ROAZ-regio’s – ziekenhuizen, verpleeghuizen, de eerste lijn – moeten ermee aan de slag. Ons advies is dat de ROAZ-regio’s en het LNAZ dat organiseren. VWS moet zorgen dat de ROAZ’en de benodigde ondersteuning gefinancierd krijgen.’
Er zitten veel documenten bij het advies, welke kunt u artsen aanbevelen?
Velzel: ‘De internationale vergelijking en de verdiepende beschrijving van de modules. Daarin staan de best practices, wie je moet bellen om te horen hoe je het kunt aanpakken.’
Wilt u nog iets kwijt aan de artsen in Nederland?
Sie: ‘Bereid je voor. Dat was de boodschap die we destijds in 2020 kregen vanuit Noord-Italië. We kunnen terugkijken op zeven golven en heel veel is goed gedaan.’ Velzel: ‘Ga opschalen en leentjebuur spelen met dingen die goed werken.’
Reactie LHV-directeur
Paul van Rooij:
‘De naam van het expertteam zegt al een beetje dat het gaat over covidzorg in ziekenhuizen. Maar volgens het team gaan we de oplossingen maar beperkt in de ziekenhuizen vinden, want die kunnen wel wat opschalen, maar het zal vooral de eerste lijn moeten zijn die zorgt dat mensen niet in het ziekenhuis komen en snel weer naar huis kunnen. Maar de randvoorwaarden daarvoor staan niet in het advies. Het is ontzettend druk in de huisartsenzorg, ook wij hebben een hoog ziekteverzuim en personeelstekorten en we moeten zorgen dat huisartsen overeind blijven. We bespreken graag met de minister wat we dan niet meer gaan doen.’
G.K. Mitrasing
Huisarts-vogelvrij, Amsterdam
We doen hier maar weer even of de mededingingswet niet bestaat en verder heeft men ineens geen boodschap aan concurrentie, toch een van de pilaren van dit waanzinnige systeemmodel uit de computers van de Erasmus.
Ook de NZa klaagt in haar nieuwsbrie...f over gebrek aan congruent gedrag van zorgverzekeraars en vervolgens wordt dat van de zorgaanbieders/verleners wel verwacht, terwijl de nza niet over mededinging gaat. Joh!
J.A. Bruggers
huisarts, Groningen
Het klopt toch gewoon niet? Als beademen thuis, 24/7 monitoring etc echt zo simpel is dat je dat er als huisarts even in 10 minuutjes tussendoor bij kan doen, waarom zijn er dan uberhaupt tekorten in de ziekenhuizen?
A. G?bel
Huisarts, Amstelveen
Ik heb hier een aantal vragen over.
1) Sinds wanneer kunnen we thuis vervangende IC zorg leveren? Hier wordt gedaan alsof een alternatief voor de beperkte IC capaciteit is dat we het thuis gaan doen. Ik kan en ga als huisarts niet thuis zuurstof gev...en en de hele boel bewaken. Er zijn echt grenzen.
2) Wat is de waarde van vaccineren en waarom hoor ik daar nog zo weinig over? De bedoeling van vaccineren is toch dat we het virus dusdanig weinig kans geven dat er geen of nauwelijks sprake is van IC behoeftigheid en dat het in feite een acceptabele zware griep geworden is? Ik zou daar graag meer over horen.
3) Waarom niet in de Flevopolder een complex bouwen waar dedicated covidzorg geleverd kan worden? Als dit namelijk een jaarlijks terugkerend fenomeen wordt waarbij het expertteam van te voren al rampscenario's voorspelt, dan moet je toch andere maatregelen nemen dan de bestaande zorg weer laten ontploffen?
4) Iemand die IC behoeftig is hoort op een IC, en nergens anders.