Toon medisch leiderschap in de regio
Het belang van inspraak van specialisten ouderengeneeskunde in netwerksamenwerking bij de zorg voor kwetsbare ouderen
Plaats een reactie
De ouderenzorg staat onder druk. Het aantal kwetsbare ouderen neemt de komende jaren verder toe. Schattingen laten zien dat de tekorten onder zorgprofessionals ook groter worden. Aan diverse landelijke tafels wordt gesproken over de toekomstbestendigheid van de zorg. Zo is in het Integraal Zorgakkoord (IZA) vastgesteld dat de zorgsector, de politiek en de maatschappij samen flink aan de slag moeten om de zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden en de kwaliteit te behouden. Hierbij ligt de focus op regionale invulling.
Regionale uitdagingen voor toekomstbestendige ouderenzorg
De specialist ouderengeneeskunde heeft een unieke positie om vanuit expertise input te leveren voor de kwaliteit van zorg, in het bijzonder voor de steeds groter wordende groep kwetsbare ouderen. Die kennis is aan de diverse regionale tafels hard nodig. Zo ziet ook Verenso. Bestuurder Jacqueline de Groot stelt: ‘Medisch leiderschap vloeit voort uit de motivatie voor het verlenen van kwalitatief goede zorg aan kwetsbare ouderen. Als gesprekspartner breng je in wat belangrijk is voor patiënten, naasten en professionals en ben je in staat om hun belangen te behartigen. Vanuit de inhoud kan je meedenken, meepraten, meebeslissen en sturen.’
Samenwerking op regionaal niveau in de eerste lijn
Samenwerking tussen zorgprofessionals in de dagelijkse praktijk van zorg en behandeling aan kwetsbare patiënten is in beweging. Zo bestaan er mooie voorbeelden van netwerken in de eerste lijn. Hierin tonen specialisten ouderengeneeskunde medisch leiderschap. Voor duurzame samenwerking in de eerste lijn is het essentieel om goede afspraken te maken en te onderhouden waarbij aandacht is voor wie betrokken wordt, waarom dit werkt in de regio en het vastleggen van samenwerkingsafspraken. De vorm kan echter verschillen. Dit blijkt ook uit de voorbeelden van de organisaties Ouderenpraktijk Friesland en tanteLouise waar specialisten ouderengeneeskunde betrokken zijn.
Veronica van der Pol, Sonja Vossenberg-Postma en Esther Maan vormen als specialisten ouderengeneeskunde de Ouderenpraktijk Friesland. Deze maatschap richt zich volledig op eerstelijnszorg. Zij werken samen met huisartsen in noordwest-Friesland en een deel van Leeuwarden bij de zorg voor kwetsbare ouderen. Als Ouderenpraktijk Friesland hebben de collega’s echt als pionier moeten starten en veel leiderschap moeten tonen. Bij de start van deze samenwerking heeft ook voormalig collega Kirstin Eisinger-Jalink als specialist ouderengeneeskunde en huisarts een grote rol gespeeld bij het verbinden van de verschillende partijen, waaronder de zorgverzekeraar. Veronica stelt: ‘Wij willen graag dat de kwetsbare oudere passende zorg en behandeling krijgt, ongeacht waar iemand woont. Naast de samenwerking tussen de zorgverleners vraagt dit om aanpassingen van de huidige financiering. Gelukkig worden daarin nu eerste stappen gemaakt en hier zijn we ook bij betrokken.’
Heike de Wever is specialist ouderengeneeskunde bij ouderenzorgorganisatie tanteLouise. Deze organisatie bestaat uit veertien verpleeghuizen, een hospice en een geriatrisch revalidatiecentrum in het uiterste westen van Noord-Brabant. Ze neemt deel aan een samenwerking van het Bravis ziekenhuis gericht op revalidatie na een CVA. Voor de zorg voor patiënten met een CVA zijn afspraken gemaakt met diverse zorginstellingen om zorg op de juiste plaats te bieden. De neuroloog, CVA-verpleegkundige, ergotherapeut, fysiotherapeut, logopedist, revalidatiearts en specialist ouderengeneeskunde overleggen elke dag over de beste zorg voor de patiënt. ‘Patiëntenzorg kan met oog op de toekomst door het creëren van één regionaal samenwerkingsverband nog meer verbeteren, maar dan moeten we als specialist ouderengeneeskunde onze plaats opeisen en input geven op het medisch-inhoudelijke beleid.’
Landelijke trajecten die betrokkenheid vragen van specialisten ouderengeneeskunde
Twee programma’s die invloed hebben op de rol van de specialist ouderengeneeskunde zijn het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) en het Integraal Zorgakkoord (IZA). Binnen WOZO vindt ook de ontwikkeling van een nieuw Kwaliteitskompas plaats. Binnen het IZA wordt een visie op de eerste lijn ontwikkeld waar de specialist ouderengeneeskunde een belangrijke speler is als regiebehandelaar of medebehandelaar. Voor het organiseren van de Juiste Zorg op de Juiste Plek is regionale en lokale samenwerking nodig. Daarnaast heeft ook het traject ’alternatief voor de overheveling van de Wlz naar de Zvw’ invloed op de toekomst van de positie van de specialist ouderengeneeskunde. Dit project richt zich primair op het opstellen van landelijke kaders voor de samenwerking tussen huisarts, specialist ouderengeneeskunde en arts VG (de zogenaamde medisch-generalistische zorg, MGZ). Ook worden daar duidelijk de randvoorwaarden opgenomen die nodig zijn om tot een goede samenwerking te komen. Deze landelijke kaders worden in iedere regio uitgewerkt naar de mogelijkheden binnen die regio. Aan die regionale tafels is het dan wel belangrijk dat ook professionals aansluiten. Het gaat immers om afspraken tussen professionals om het werk voor de meest kwetsbaren zo goed als mogelijk te kunnen vormgeven.
Versterking van samenwerking op regionaal niveau
‘Het bevorderen van samenwerking in het kader van de Juiste Zorg op de Juiste Plek is gestart met het goed in kaart brengen van de feitelijke situatie in een zogenaamd ‘regiobeeld’. Op basis van het regiobeeld wordt door de regionale zorgpartijen een regioplan opgesteld met daarin de belangrijkste opgaven. In dit plan wordt inzicht gegeven in enerzijds de capaciteit en prestaties van de gezondheidszorg in de regio en anderzijds de prognoses en ontwikkelingen in zorgbehoefte en andere relevante aspecten van inwoners. Dit kan bijvoorbeeld gaan over specifieke doelgroepen als kwetsbare ouderen, maar ook over onderwerpen als het borgen van voldoende specialistische (ggz-)zorg. Daarnaast bevatten de regioplannen afspraken over hoe partijen deze regio-opgaven gecommitteerd gaan aanpakken en wie daarbij betrokken zijn.
Een netwerkbenadering wordt steeds belangrijker
Het belang van de rol van de zorgprofessional in het netwerk
Zorgprofessionals, zorgverzekeraars, zorgaanbieders en gemeenten hebben gedeelde opgaven waar ze voor staan. Elk vanuit de eigen rol met aandacht voor het inwoner- en patiëntperspectief. Hoewel het initiatief tot het opstellen van regiobeelden en regioplannen bij zorgkantoren en gemeenten ligt, hebben zorgprofessionals vanuit hun rol essentiële input voor het verbeteren van de zorg. Artsen hebben hierin vanuit hun expertise een unieke inbreng. Door het tonen van medisch leiderschap kan een bijdrage worden geleverd aan het vernieuwen en innoveren ter continue verbetering van de medische zorg. Met de komst van het Integraal Zorgakkoord zal een netwerkbenadering steeds belangrijker worden. Samenwerking is hierbij essentieel. Hierdoor ontstaat een netwerk met gezamenlijke doelen. De opdracht kent namelijk een duidelijke gezamenlijke opgave op regionaal niveau. Hierbij zijn netwerkvaardigheden erg belangrijk en is leiderschap tonen essentieel om als arts te kunnen bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Op deze manier kunnen zij hun zienswijze delen en bijdragen aan initiatieven. Specialisten ouderengeneeskunde kunnen de zorg en behandeling van de meest kwetsbaren in de regio daardoor verbeteren.
Call to action: Uitdagingen vragen om regionaal maatwerk en betrokkenheid artsen
De uitdagingen in de ouderenzorg vragen om samenwerking op regionaal niveau. In de initiatieven gericht op samenwerking in de eerste lijn wordt de meerwaarde van de input van de specialist ouderengeneeskunde getoond. Deze artsen kunnen zich positioneren door hun leiderschap te tonen bij het ontwikkelen van een gezamenlijke visie voor het ouderenzorgnetwerk gericht op de uitdagingen in hun regio en input te leveren voor de inrichting en uitvoering van hun dagelijkse werk. Hierdoor is verandering mogelijk. ‘Voor de toekomst van de ouderenzorg is het van belang dat artsen hun oor te luister leggen en een plaats aan tafel durven op te eisen en een verbindende rol te spelen bij komende uitdagingen en opgaven’, sluit Heike de Wever af.
- Er zijn nog geen reacties
