Gekaapt door het kapitaal

Gekaapt door het kapitaal, Mirjam de Rijk, Uitgeverij Pluim, 196 blz., 21,99 euro.

bestellen

Na de recente deconfiture van huisartsen­keten Co-Med en de problemen die de ziekenhuizen van zorggroep Alrijne ondervonden toen ze switchten van de ene naar de andere laboratoriumdienst, hoorde je meteen weer dat de zorg zich niet moet overleveren aan commerciële partijen.

Maar intussen rukken ze op in de ggz, in de ouderenzorg, onder apothekers, de tandartsen en huisartsen, maar verdienen ze ook goed geld aan de krapte op de arbeidsmarkt en aan de aanleg van een digitale infrastructuur. Mirjam de Rijk inventariseert, ontrafelt en bekritiseert wat er gebeurt in Gekaapt door het kapitaal. Ze laat daarin zien hoe miljarden aan zorggeld wegvloeien naar met name private-equitybedrijven en beleggers, en licht de ingewikkelde constructies achter de schermen door. Ook laat ze zien dat de zorgsector bij lange na niet de enige publieke voorziening is waar deze trend zich voordoet. Voornaamste oorzaken: publieke verwaarlozing en het bewust toelaten van commerciële aanbieders. Maar, schrijft ze, ‘daaronder zit een interessante kluwen van bezuinigingen, naïviteit, overcorrectie na misstappen binnen de publieke sector, meevaren in de slipstream van kleine ondernemers, personeelskrapte, corona, een gebrek aan visie op het publieke domein, willen cashen, mythes, toevallige omstandigheden en het niet op tijd oplossen van problemen’. En misschien vooral: het gebeurt omdat het niet verboden is, of omdat het verbod niet wordt gehandhaafd.

Hoe het anders moet en kan, dat legt De Rijk ook uit. Kort door de bocht: de publieke sector moet weer onaantrekkelijk worden voor investeerders en die moeten een winstverbod opgelegd krijgen, ook als die winst langs slinkse wegen tot stand komt. Ergo: totale financiële transparantie. Fundamenteler nog: voer nieuwe belastingen in, toom de geldcreatie door commerciële banken in en zorg voor de herinvoering van nutsbanken. En vooral: bezin je op publieke waarden. Sterk boek.