Als van lucht 

Als van lucht, Ada d’Adamo (vertaling: Jan van der Haar), De Arbeiderspers, 176 blz., 20 euro.

bestellen

In 'Als van lucht' vertelt Ada d’Adamo – die net voordat haar boek verscheen aan de gevolgen van borstkanker overleed – over haar leven met haar ernstig gehandicapte dochter. Haar boek is een ‘memoir’: waargebeurde belevenissen in literaire vorm gegoten. Dat genre kan op steeds meer belangstelling rekenen in wetenschappelijke en klinische gremia die zich bezighouden met het bestuderen van het verhaal van de patiënt.

D’Adamo’s verhaal is chronologisch opgebouwd. Van de geboorte van dochter Daria, tot haar dood, zo’n twintig jaar later. Het verhaal is ook een weergave van het antwoord van de moeder/de auteur op die chronologie. De toewijding en wanhopige liefde van de moeder jegens de dochter bij wie holopros­encefalie – een weesziekte – wordt gediagnosticeerd, botsen met de (Italiaanse) medische wereld. ‘Als jij in de operatiekamer was of op de intensive care, hadden wij geen recht meer op je, geen stem meer in het kapittel. Iemand anders monitorde je slaap, je ademhaling, je huilen.’ De ernstige hersenaandoening ‘met zijn repertoire aan gruwelen’ botst ook met een andere passie van de moeder. Ze is danseres: ‘Juist ik, die gewend was de stand van een pink onder controle te houden, zag mezelf in touw met een compleet oncontroleerbaar lijf, met epileptische schokken, een rug en een hoofd die niet recht te houden waren.’

Ada d ‘Adamo bedekt haar wanhoop over wat dochter en moeder van elkaar vragen niet met verzachtend taalgebruik. Het medisch bedrijf krijgt het ook fors te verduren. Haar boek doet denken aan hoe de Japanner Kenzaburo Oë schrijft over zijn zwaar gehandicapte zoon in Hitari groet de dingen. Verhalen over omgaan met ziek-zijn in gezinnen is een (sub)genre dat academische proefschriften en een plaats in het medisch curriculum verdient. Als van lucht is voorgeschreven literatuur.