Borstamputaties onnodig
1 reactieEen borstamputatie is slecht in de publieke opinie. Het bericht over de overlevingskansen na borstsparende operatie viel daarom in goede aarde (website van MC op 2 maart).
Dat overlevingskansen gelijk zijn bij amputatie en borstsparend opereren (behalve voor specifieke groepen) is niet nieuw. De richtlijnen voor de behandeling van borstkanker zijn hier al jaren op gebaseerd. Chirurgen worden zelfs geacht om borstsparend te opereren. Daar worden ze door de inspectie en verzekeraars op beoordeeld.
Maar is dat eerlijk? Borstsparend opereren, dat altijd wordt gecombineerd met bestralen, heeft namelijk ook nadelen. In JAMA (2009; 302 (18): 1985-92) verscheen een artikel van Rüne Gärtner e.a. waarin werd aangetoond dat na 2-3 jaar de helft van de borstkankerpatiënten na chirurgische behandeling pijnklachten heeft.
Gärtner e.a. stelden vast dat adjuvante bestraling het risico op pijnklachten verhoogt en hoe jonger de vrouwen hoe hoger het risico op postoperatieve pijn, vooral bij patiënten die een borstsparende operatie hadden ondergaan. Behalve de pijn is er ook risico op lymfoedeem, bewegingsbeperking van de arm en schouder, en beschadigde ribben na bestraling. En de gespaarde en bestraalde borst is vaak nog maar een schim van wat het ooit was.
De vraag is niet wat de arts wil of geacht wordt te doen. Uiteindelijk moet de patiënt het mogen zeggen. Het is haar lijf, haar leven. Zij moet eerlijke informatie krijgen, waarbij deze restschade van bestralingen wél benoemd wordt, zodat een eerlijke keuze mogelijk is. Niet doodgaan is belangrijk en kwaliteit van leven behouden na alle behandelingen zeker ook. En of dat dan beter gaat met één of twee borsten, met of zonder bestralingen en dus met of zonder lymfoedeem, beschadigde ribben en pijn, die keuze moet de patiënt zelf maken.
Désirée Hairwassers en Sanne van Soelen, borstkankerpatiënten, Huissen
- Meer brieven
P.G. Boelens
chirurg, EINDHOVEN
In de publicatie van Litière et al. in Lancet Oncology dd 24 februari 2012 over behandeling van borstkanker blijkt dat borstsparend opereren met bestraling op lange termijn eenzelfde overleving heeft als een borstamputatie. Wederom een goed voorbeeld... van evidence-based vooruitgang. Deze bijdrage aan de heersende kennis wordt overschaduwd doordat de media (o.a. nu.nl, NOS, NRC, medisch contact) het gelijke effect van deze behandelingen verpakken als een boodschap waarbij borstsparend met bestraling als norm wordt gezien ten nadele van de ‘verminkend en zogenoemd onnodige’ borstamputatie. Vanuit wetenschappelijk oogpunt en vanuit patiënten perspectief is dit misplaatst. Deze normatieve boodschap doet de wetenschappelijke conclusie, en de vele patiënten die kiezen voor een borstamputatie tekort. Waarom zou borstamputatie een slechte keuze zijn..... Juist als er voor patienten gelijkheid is in een behandeling qua oncologische uitkomst zou hiervoor gekozen moeten kunnen worden, zonder de lading van de publieke emotie zoals die nu is verspreid in de media.
De werkgroep Implementatie keuzehulp borstkanker van MUMC+ beoogt, in opdracht van het NFU Kwaliteitsconsortium, om deze behandelingen eerlijk (evidence based) en objectief aan de patient met borstkanker voor te leggen. Als borstsparend met bestraling kan, is borstamputatie net zo goed. Voor- en nadelen van beide behandelingen komen aan bod. Bij de voordelen van borstsparend komen namelijk de nadelen van bestraling. U moet hierbij denken aan moeheid en huid problemen in de acute fase, en late complicaties zoals vaatverandering, hartfalen, rib aantasting, longfibrose en zeldzamer bestralingsgeinduceerde tumoren (slokdarm, sarcoom, AML, etc). Nuancering ten aanzien van voor en nadelen van de operatie met of zonder bestraling van de borst en de wensen van de patient samen bepalen de uiteindelijke keuze voor behandeling.
Namens de werkgroep Shared decision Making MUMC+
Dr Petra G Boelens, chirurg
Prof Trudy van der Weijden, School CAPHRI MUMC+