De arts en de bedrijfsarts
3 reacties
Toen ik eind 1987 mijn opleiding tot huisarts afrondde, waren de vooruitzichten om de kost te verdienen niet goed. De gemiddelde wachttijd tot het kunnen vestigen als huisarts was toen drie jaar, waarnemingen waren moeizaam te krijgen en werden slecht betaald. Ik herinner me dat ik 400 gulden kreeg voor 24 uur dienst draaien in een middelgrote stad.
Via een uitzendbureau kon ik toen drie maanden gaan werken bij een bedrijfsvereniging als controlerend arts. Ik besloot dat te doen, enerzijds omdat het brood op de plank betekende, anderzijds omdat ik dacht dat het een nuttige ervaring zou zijn. Dat was het ook, omdat ik een kijkje in de keuken van de bedrijfsarts kreeg. Voor mijn latere werk in de huisartsenpraktijk heel nuttig.
Die herinnering kwam boven bij het lezen van het artikel van Rinus Ouwens waarin hij de soms benarde positie beschrijft van bedrijfsartsen, vooral als het gaat om de re-integratiebegeleiding. Ouwens laat zien hoe de bedrijfsarts soms vast komt te zitten tussen de wensen en verwachtingen van werkgever én werknemer én de wet- en regelgeving.
Enkele jaren geleden kreeg ik te maken met die wet- en regelgeving toen een werknemer langdurig uitviel. Diverse instanties en bureaus boden mij hulp aan, opdat ik aan mijn verplichtingen als werkgever zou voldoen. Ik kan me dus goed voorstellen dat het niet eenvoudig is om als bedrijfsarts het overzicht te behouden en zowel werkgever als werknemer tevreden te stellen.
In zijn artikel stelt Ouwens dat kritische analyse van ziekte, behandeling, ervaren beperkingen en re-integratiebelemmerende factoren zeldzaam is. Vooral de ervaren beperkingen zijn leidend geworden in plaats van aangetoonde afwijkingen. En daardoor zijn problemen en klachten ziekten geworden. De vraag die bij mij opkomt is of curatief werkende artsen hier voldoende rekening mee houden: draagt de neiging om toch vooral een diagnose te stellen niet bij aan de ontwikkeling die Ouwens beschrijft? De toename van beschrijvende diagnoses doet vermoeden van wel.
Bijna tien jaar geleden heb ik op een congres van bedrijfsartsen al eens een lans gebroken voor een plek van de bedrijfsarts in de eerste lijn. Verbinding met een vaste populatie, directe samenwerking met de eerste lijn die die populatie goed kent, een goed netwerk in de tweede lijn; het zijn voordelen die dan onder handbereik zijn. Het proberen waard, lijkt me.
Hans van Santen, huisarts en hoofdredacteur
R.U. Melchers
bedrijfsarts, HOUTEN
De positie van de bedrijfsarts is niet benijdenswaardig. Zo heeft staatsseceratris van SZW, Paul de Krom, in het kader van de evaluatie van de arbowet begin dit jaar een onderzoek laten uitvoeren naar de positie van de bedrijfsarts. Zie ArboInfo181: ...De positie van de bedrijfsarts op www.ArboInfo.eu
De uitslag van dat onderzoek stemt niet vrolijk: op preventiegebied is niet veel van de bedrijfsarts te verwachten. Dat klemt des temeer omdat slechts ongeveer 25% van het werk van de bedrijfsarts, met enige moeite, bestempeld kan worden als 'preventief'. Nog vervelender is het dat bedrijfsartsen graag wat meer aan preventie willen doen.
En dat is goed te begrijpen. Het primaat van de bedrijfsarts is namelijk het oordelen in verzuimsituaties. Bijvoorbeeld in de kwestie of het verzuim door een ziekte verklaard wordt. Alleen dán immers is de werkgever gehouden het loon door te betalen.
Dit gegeven maakt een positie in de eerstelijn ingewikkeld. De eerstelijn is een behandelcircuit. De bedrijfsarts hoort tot de 'functionele eenheid' van de beoordelaars. Conform het adagium van scheiding van behandeling en beoordeling moet voor informatieuitwisseling tussen beide met de zieke een explicite afspraak gemaakt worden.
De bedrijfsarts is hier wat slordig. Hij probeert nog immer behandelen (of begeleiden) te combineren met zijn primaat van beoordelaar. Dit maakt hem tot een wolf in schaapskleren. Althans in de beleving van de zieke werknemer: iemand die via zijn begeleidingscontacten informatie binnenhaalt die hij gebruikt in zijn oordelende primaat.
dolf algra
zelfstandig bedrijfsarts, rotterdam
De bedrijfsarts de zorg uit en het bedrijf in ! – deel 2 – ter verdere toelichting
Het kan anders, het kan beter !
Het domein van de bedrijfsarts is het werk, het bedrijf, de organisatie (niet de spreekkamer). Haar natuurlijke counterpart is dus n...iet de zorg, huisarts of medisch specialist, maar het management van het bedrijf, de OR, de afdeling personeelszaken(hrm), de organisatieadviseur. Mijn startpositie als bedrijfsarts is even simpel als voor de hand liggend:
1. Werken op locatie: Zonder goede input( informatie, communicatie) geen output ( werkzaam advies). Werken op locatie bij elke klant ( juist ook in het MKB) is een niet alleen een vanzelfsprekendheid, maar bovenal een noodzakelijke randvoorwaarde.
2. Eigen regie voorop: het bedrijf, de werkgemeenschap is zélf portefeuillehouder en dus is het verhogen van het eigen oplossingsvermogen het doel van advisering.
3. Maatwerk: geen bedrijf, geen organisatie is hetzelfde. Bij elk bedrijf moet (steeds opnieuw) ontdekt worden wat de sleutel tot succes is. Zonder maatwerk werkt het niet. Dus er is een per definitie een groot verschil in aanpak tussen bijvoorbeeld MKB en groot bedrijf,en tussen branches als bouw,onderwijs, metaal of zorg.
4. Interventiegericht van A naar Beter: De vraag en behoefte van het bedrijf(de klant) is leidend en sturend. Raadgevend, coachend, adviserend wordt interventiegericht van A naar Beter gewerkt. Of om het met Cruijff te zeggen: als je wilt scoren, moet je schieten.
5. Systeem benadering: de bedrijfsarts adviseert niet alleen de individuele medewerker ( tijdens spreekuur) of afdeling ( tijdens smt) maar legt juist de verbanden tussen alle de drie niveaus, individueel, functie/afdeling/team én management/organisatie.
6. Slim: geen standaard antwoorden/formulieren,maar slimme concrete praktische oplossingen moet het resultaat zijn.
Meer weten ? lees het MC artikel Bedrijfsartsen kijken te weinig naar gedrag - MC nr 42 - 21 okt 2011
Dus: op naar de werkvloer !
dolf algra
zelfstandig bedrijfsarts, rotterdam
Bedrijfsarts de zorg uit en het bedrijf in !
Dokters willen maar (al te graag) blijven dokteren, dat is mijn eerste associatie bij het bovenstaande redactioneel van collega van Santen. Eigenlijk zijn we daarmee meteen bij de kern van het probleem aa...ngekomen. De bedrijfsarts moet juist de zorg uit (blijven)en het bedrijf (weer) in is mijn stelling.
Veel problemen in de bedrijfsgezondheidszorg zijn nu niet meer in de kern strikt medisch, want loopbaan problemen, relationele crises, arbeidsconflicten, maar worden medisch gelabeld, omdat onze sociale wetgeving zo werkt . Kwestie van watermanagement: de ziektewet is namelijk het laagste gelegen punt ( levert het meest op tegen de minste problemen). De bedrijfsarts moet dus vooral demedicaliseren en dat kan juist alleen vanuit het bedrijf en organisatie setting. Bij de bron dus.
De NVAB (beroepsvereniging der bedrijfsartsen) is al jaren warm voorstander van de positionering van de bedrijfsarts in de zorg, vanuit het adagium sociaal medische begeleiding is ook behandeling ( ooit een uitspraak van Hans Hoogervorst waaraan men zich heeft vastgeklampt) en dus zorg en dus ook verzekerde zorg. De NVAB heeft dit idee nooit verder uitgewerkt. Het is een onbegaanbare weg, want de systemen zijn niet compatibel ( om het maar even kort te houden). Het verhoogt wel onnodig de premies in de zorg.
De route van de NVAB is een doodlopend spoor. Maar het kan anders, beter. Lees bijvoorbeeld eens het Manifest De Nieuwe Bedrijfsarts
For the record: een controlerend arts bij een bedrijfsvereniging heette vroeger een verzekeringsgeneeskundige en geen bedrijfsarts. Het verschil bestaat tegenwoordig nog steeds. Is gewoon een ander vak
Dolf Algra
Zelfstandig bedrijfsarts