Bureaucratie
Wie in Van Dale de betekenis van bureaucratie opzoekt, vindt er drie: 1. heerschappij van de ambtenaren, 2. het te rigoureus vasthouden aan ambtelijke maatstaven en voorschriften, dat kan ontaarden in machtsmisbruik en bedillerij jegens het publiek, 3. geheel van regelende instanties en regelingen.
Het zal de meeste mensen niet veel moeite kosten voorbeelden van elke betekenis te noemen. Onlangs hoorde ik een wat praktischer omschrijving van bureaucratie: regels waarvan bijna iedereen vindt dat ze onnodig zijn, waarvan de meeste van de betrokken organisaties zich realiseren dat ze onnodig zijn, waar we last van hebben, maar die desondanks toch blijven bestaan.
In de zorg kennen we deze bureaucratie maar al te goed. Wat dat kost aan ergernis, mensen en middelen is niet bekend. Een goed onderbouwd rapport waarin dit gekwantificeerd wordt, zou kunnen helpen om hier en daar wat schellen van de ogen te laten vallen. Gelukkig lijkt er ook zonder een dergelijk rapport, maar onder invloed van ‘Het roer moet om’ , het begin van een kentering te zijn bij zorgverzekeraars, overheid en zorgaanbieders. Flink snoeien in verklaringen en indicatoren bijvoorbeeld, is een eerste stap.
Dat de materie taai is, bewijst het artikel van Henk Maassen over het heffen van btw bij zorggroepen en gezondheidscentra. Kort samengevat slaat de belastingdienst hen aan voor btw onder het mom dat de overhead, die de zorg faciliteert, geen direct patiëntencontact behelst. Cumulatief gaat dat naar schatting om tientallen miljoenen. Deze redenering volgend zou je verwachten dat ook ziekenhuizen btw moeten betalen, maar die zijn in de Wet op de omzetbelasting (uit 1968) vrijgesteld.
Omdat zorggroepen en gezondheidscentra in hun huidige vorm destijds nog niet bestonden, zijn die niet vrijgesteld. Een beetje gezond verstand zou helpen om de onredelijkheid hiervan in te zien en de regelgeving hierop aan te passen. Maar ondanks dat hier in 2012 al Kamervragen over zijn gesteld, zijn de betrokken ministeries (VWS en Financiën) er nog steeds niet uit. Zo kan het zijn dat geld dat bedoeld is voor de zorg terechtkomt bij het ministerie van Financiën. Een klassiek staaltje bureaucratie. Kan het roer hier ook snel om?
Hans van Santen
