De Kwestie
Bas ter Meulen
4 minuten leestijd
de kwestie

Wie bekommert zich om een onverzekerde vreemdeling?

10 reacties

De Kwestie

Ondanks protocollen en richtlijnen is de dagelijkse praktijk van het artsenvak vaak verre van eenduidig.  In de rubriek ‘De Kwestie’ legt Medisch Contact praktijkdilemma’s voor aan haar lezers en aan deskundigen. Uw reacties zijn zeer welkom! Reageren kan onderaan dit artikel.

Heeft u ook een casus die u wilt delen, stuur deze dan naar: redactie@medischcontact.nl onder vermelding van 'De Kwestie'. Publicatie kan ook anoniem, mits uw naam bij de redactie bekend is.

© Google Street View/iStockphoto/mc
© Google Street View/iStockphoto/mc

De vraag

Een Bulgaar met stadium 4 longkanker en een bloeding in een hersenmetastase is uitbehandeld en moet naar een verpleeghuis. Maar omdat hij geen zorgverzekering heeft neemt het verpleeghuis hem niet op. Wie neemt de zorg in de laatste levensfase van deze man op zich, ofwel wie wil opdraaien voor de kosten?

Pavel is een 51-jarige Bulgaar die sinds twee jaar met zijn familie in Nederland verblijft. Hij komt op de Spoedeisende Hulp van een perifeer ziekenhuis vanwege ernstig krachtverlies van zijn linkerarm en -been. Ook is er verminderde aandacht voor de linkerzijde, een zogenaamd ‘neglect’. Er wordt een CT-schedel gemaakt, die een bloeding in een hersenmetastase als oorzaak van de klachten laat zien. Op de scan is nog een tweede metastase zichtbaar. Na enig speurwerk blijkt dat een aantal weken eerder in een andere kliniek longkanker is vastgesteld. De diagnose is een stadium 4 longcarcinoom met een bloeding in een hersenmetastase.

Aansluitend wordt Pavel opgenomen op de afdeling Neurologie. Hij krijgt dexamethason om het tumoroedeem te laten afnemen. Nadat een epileptisch insult plaatsvindt, wordt gestart met het anti-epilepticum levetiracetam. Andere behandelopties zijn er niet: de klinische toestand van Pavel is te slecht voor (stereotactische) bestraling of chemotherapie. In overleg met de longarts wordt gekozen voor een comfortbeleid en zoeken we een verblijfplek in een verpleeghuis.

Er zit echter een addertje onder het gras: Pavel is niet verzekerd. Het overplaatsen naar een verpleeghuis is bijkans onmogelijk. Immers: wie wil er nu een onverzekerde Bulgaar, die ondanks zijn progressieve ziekte mogelijk nog een aantal weken te leven heeft? Alle deuren blijven gesloten. Aankloppen bij de rijksoverheid dan maar? Ook hier nul op het rekest: het Zorginstituut Nederland beheert weliswaar een potje voor illegalen, maar dat is niet bestemd voor EU-onderdanen. Ook de gemeente geeft niet thuis.

Ondertussen ligt Pavel met treurige ogen naar buiten te staren. Twee familieleden, een broer en een zoon, zittend zwijgend en onderuitgezakt urenlang te waken aan zijn bed. Af en toe mompelt Pavel een paar woorden in onverstaanbaar Bulgaars. Zijn linkerkant blijft roerloos. Iedere ochtend bij de doktersvisite dringt de vraag zich op: wat moeten we met deze man? Zelf wil Pavel het liefst naar huis, een gehucht 300 kilometer ten noordoosten van Sofia. Google Streetview laat een straat zien met vervallen, betonnen woonbunkers en oude Dacia’s. Geen mensen. Alle clichés over Oost-Europa worden door dat ene plaatje bevestigd.

Het dilemma: houden we Pavel in ons ziekenhuis en bieden we hem zorg volgens de Nederlandse standaard, waarbij de zorgkosten inmiddels oplopen tot 5-cijferige getallen, of plaatsen we hem over naar zijn thuis in Bulgarije. Bij overplaatsing is goede zorg niet gegarandeerd en betaalt het ziekenhuis eenmalige transportkosten. Ook hiervoor is helaas geen potje.

Bas ter Meulen, neuroloog


De deskundige

Iedereen die in Nederland verblijft, heeft recht op toegang tot medisch noodzakelijke zorg. Dat is een mensenrecht. Artsen zijn daarom verplicht om mensen in nood hulp te bieden. Maar recht op zorg betekent nog geen recht op volledige vergoeding van zorg. Dat wreekt zich in deze casus.

Om de financiële toegankelijkheid van de zorg te waarborgen, zijn allen die rechtmatig in Nederland verblijven verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Er zijn ook mensen die dat vergeten of weigeren (‘onverzekerden’) en er zijn mensen die geen zorgverzekering mógen afsluiten, omdat ze niet rechtmatig in Nederland zijn (‘illegalen’).

Beide groepen moeten, als zij een beroep doen op de zorg, deze als regel zelf bekostigen. Dat is dikwijls een probleem. In het geval van illegalen kunnen artsen en andere hulpverleners daarom een beroep doen op een bijdrageregeling van het Zorginstituut. Bij onverzekerden geldt deze mogelijkheid niet. De regering redeneert, kortweg, dat het hun eigen schuld is dat zij niet zijn verzekerd. De regering vindt het wel van belang dat zij alsnog een verzekering afsluiten. Daarom riskeren zij een boete en sluit het Zorginstituut zo nodig namens hen een verzekering af.

Als EU-burger die rechtmatig in Nederland verblijft, moet Pavel worden aangemerkt als onverzekerd en niet als illegaal. Hij had dus zelf een Nederlandse verzekering moeten afsluiten. Doet hij dit alsnog, dan vergoedt de zorgverzekeraar vanaf dat moment zijn zorgkosten. De verzekering werkt echter niet met terugwerkende kracht. Dit verklaart zijn hachelijke situatie.

Als Pavel hier illegaal was, was zijn situatie niet noodzakelijkerwijs beter. Langdurige zorg, die een onbeperkt verblijf in Nederland veronderstelt, vormt volgens de regering geen medisch noodzakelijke zorg. Dus geen vergoeding. Dan resteert terugkeer naar Bulgarije in de hoop dat hij daar wel is verzekerd.

Aart Hendriks, coördinator gezondheidsrecht KNMG


de kwestie asielzoekers
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Aart Hendriks

    Coördinator gezondheidsrecht KNMG, Utrecht

    Iedereen die in Nederland verblijft heeft recht op toegang tot medisch noodzakelijke zorg. Dat is een mensenrecht. Artsen zijn daarom verplicht om mensen in nood hulp te bieden. Maar recht op zorg betekent nog geen recht op volledige vergoeding van z...org. Dat wreekt zich in deze casus.
    Om de financiële toegankelijkheid van de zorg te waarborgen, zijn allen die rechtmatig in Nederland verblijven verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Er zijn ook mensen die dat vergeten of weigeren (‘onverzekerden) en zij die geen zorgverzekering mogen afsluiten, omdat ze niet rechtmatig in Nederland zijn (‘illegalen’).
    Illegalen en onverzekerden die een beroep doen op zorg, moeten de genoten zorg als regel zelf bekostigen. Omdat dit al snel moeilijk is, kunnen artsen en andere hulpverleners een beroep doen op een bijdrageregeling van het Zorginstituut. Dit kan echter alleen bij illegalen en nadat de zorgaanbieder kan aantonen dat de zorgkosten niet op de illegaal kunnen worden verhaald. Bij onverzekerden geldt deze mogelijkheid niet. De regering redeneert, kortweg, dat het hun eigen schuld is dat zij niet zijn verzekerd. De regering vindt het wel van belang dat zij alsnog een verzekering afsluiten. Daarom riskeren zij een boete en sluit het Zorginstituut zo nodig namens hen een verzekering af.
    Als EU-burger die rechtmatig in Nederland verblijft moet Pavel worden aangemerkt als onverzekerd en niet als illegaal. Hij had zelf een Nederlandse verzekering moeten afsluiten. Doet hij dit alsnog, dan vergoedt de zorgverzekeraar vanaf dat moment zijn zorgkosten. De verzekering werkt echter niet met terugwerkende kracht. Dit verklaart zijn hachelijke situatie.
    Als Pavel hier illegaal was, was zijn situatie niet noodzakelijkerwijs beter. Langdurige zorg, die een onbeperkt verblijf in Nederland veronderstelt, vormt volgens de regering geen medisch noodzakelijke zorg. Dus geen vergoeding. Dan resteert terugkeer naar Bulgarije in de hoop dat hij daar wel is verzekerd.

  • B.Rood

    huisarts np, Amsterdam

    Het dilemma: houden we Pavel in ons ziekenhuis en bieden we hem zorg volgens de Nederlandse standaard, waarbij de zorgkosten inmiddels oplopen tot 5-cijferige getallen, of plaatsen we hem over naar zijn thuis in Bulgarije. Bij overplaatsing is goede ...zorg niet gegarandeerd.
    Hoe weet u zo zeker dat goede zorg niet gegarandeert is en wat verstaat u dan onder goede zorg? Hij is toch uitbehandeld,? Deze man moet op de juiste manier verpleegd worden toegesneden op zijn wensen en behoeften. Heeft u daar dan verstand van? En wat bedoeld u precies met de Nederlandse standaard? Klinkt erg als "bei uns ist alles besser". En waarom luistert u eigenlijk niet naar wat de patient wil in plaats van in Medisch Contact een beetje te lopen jengelen?

  • P.A.C. Teunissen

    bedrijfsarts, Bergen Nederland

    Klantgericht: wens patiënt volgen
    Financierung: kosten zorg in Nederland: overheid/zorgsysteen Bulgarije. Nederland betaalt ook de zorg kosten van Nederlandse onderdanen in Europa.

  • E.K. Fogelberg

    huisarts np. med adviseur uitgeprocedee, ZOETERWOUDE Nederland

    Zelf wil Pavel het liefst naar huis, Waarom zou hij dan niet naar huis gebracht kunnen worden? Wij schrijven beleidsnota's en praten ons suf over 'passende zorg', dat betekent in simpele woorden "dat wat de patiënt het liefste wil". Een goed verzorgd...e reis, inclusief die van zijn mantelzorger cq begeleider, met een tas vol opiaten,wat slaappillen èn dexamethason/anti epileptica....zal toch veel goedkoper zijn dan de huidige kosten van zorg? Er is vast een burgemeester of minister die zijn handtekening plaatst bij toekenning van betaling uit bv bijzondere bijstand of een ander noodfonds. Het argument van aanzuigende werking is niet van toepassing op een dergelijke noodsituatie van humanitaire aard, met de medische inslag dat wij allen een eed hebben afgelegd of belofte deden :Ik zal zorgen voor zieken en lijden verlichten.

  • W. van der Pol

    ziekenhuisapotheker en counselor, Delft

    Het probleemwoord van vandaag is: "aanzuigende werking". Wanneer er een betaalpotje zou zijn of komen, dan gaan nog minder mensen zich verzekeren etc. De vraag die voorligt is de Laatste Wens van de patient. Is die ingegeven door de betaalproblemen o...f door de oprechte en persoonlijke traditie. Ik zou uitgaan van de oprechtheid en de tragiek van de persoon, en niet wachten met het vervoer naar zijn geboorteplaats en overleggen met de zorg ter plekke. Een financiele tegemoetkoming is mogelijk, maar vaak de eer te na, en kan verkeerd worden uitgelegd. De Bulgaarse gemeenschap is mans genoeg. Kortom dit is een sociaal probleem en dient alsdanig benaderd te worden. Geen kwestie voor artsen.

  • maria van den muijsenbergh

    huisarts / straatdokter, NIjmegen

    Helaas heel herkenbare casus; in onze straatdokterspraktijk treffen wij vrijwel dagelijks onverzekerde Europeanen (en veel Nederlanders die ook , soms tijdelijk, onverzekerd zijn). Maar zoals voor huisartsen en artsen in ziekenhuizen een zorgplicht g...eldt wanneer een zieke zich aandient (ongeacht zijn financiele, juridische of verzekeringsstatu
    s) lijkt bepleitbaar dat deze zorgplicht ook geldt wanneer andere dan deze zorg nodig is: zoals ik gelukkig altijd een specialist bereid vindt een zieke Pool of Roemeen te behandelen wanneer de benodigde zorg de thuissituatie overstijgt, zou dat mutatis mutandis ook moeten gelden wanneer het ziekenhuis iemand meot doorverwijzen omdat zioekenhuiszorg niet de juiste zorg is. Dus het verpleeghuis zou hierop aanspreekbaar moeten zijn - in mjn regio lukt dat meestal wel. Wellicht een idee om smaen met uw plaatselijke straatdokters nog een sindringend met het verpleeguis te spreken; eventueel de inspectie inschakelen kan ook helpen. Succes

  • F.G.M. Ploegmakers

    arts, DORDRECHT Nederland

    Is er geen Brussels solidariteits fonds? Het gaat toch om een EU ingezetene? Heeft hij geen bulgaarse zorgverzekering?

  • J.L.H.W. Muller

    huisarts, UTRECHT Nederland

    Wie heeft er nu een probleem? U heeft een patiënt met een infauste prognose die thuis wil sterven.
    Je zou ook kunnen vragen met welk recht je de patiënt tegen zijn wens in het ziekenhuis mag houden?

  • Jos Rensing

    huisarts, den Haag

    Collega Duits vraagt zich af wat wij met deze lijdende mens doen.
    Wanneer ik collega ter Meulen goed begrijp wordt deze lijdende mens gratis uitstekend opgevangen in een Nederlands ziekenhuis, terwijl hij eigenlijk in de laatste fase van zijn leven t...erug wil naar zijn roots in Bulgarije.
    Overplaatsing naar een Nederlands verpleeghuis zal geen verbetering brengen in het beoogde comfort-beleid.
    Met collega Muller vraag ik mij af: Wie is hier nu eigenlijk probleemeigenaar?

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Het is wrang, alle reactie gaan over geld. We hebben hier te maken met een lijdende mens. Wat doen we daar mee?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.