Blogs & columns
Column

Wie de intimiteit is kwijtgeraakt

2 reacties

De rechtszaak tegen Harvey Weinstein was voorpaginanieuws. Seks verkoopt nog steeds en zeker als beroemdheden hun gedrag aantoonbaar niet onder controle hebben.

Van een seksverslaving spreek je als iemand een destructieve obsessie heeft met seks en doorgaat ondanks de schadelijke gevolgen. Er zijn allerlei verschijningsvormen denkbaar: masturberen, porno kijken, prostituees bezoeken of telkens vreemdgaan. Net als bij elke verslaving ervaren mensen geen controle meer en wordt seks een manier om bijvoorbeeld te ontsnappen aan negatieve gevoelens zoals stress, eenzaamheid of een laag zelfbeeld.

Als psychiater zie ik regelmatig seksverslaafden in mijn spreekkamer. Ze zijn vaak onveilig gehecht of getraumatiseerd tijdens hun jeugd. Tegenwoordig is er ook een groep die verslaafd is geraakt aan seks als ‘superstimulus’. Porno in alle vormen en maten is sinds de opkomst van breedbandinternet rond 2005 voor iedereen overal en altijd toegankelijk en sommigen zijn nou eenmaal extra gevoelig voor deze prikkels. De sekssite Pornhub groeit nog steeds als een dolle: in 2019 werd de site meer dan 42 miljard keer bezocht, wat betekent dat er gemiddeld 115 miljoen bezoeken per dag waren. Het equivalent van de bevolking van Canada, Australië, Polen en Nederland die allemaal op één dag op bezoek zijn!

In een recent artikel in de Volkskrant over internetporno zegt de 15-jarige Tom: ‘Ik kijk porno om me lekker te voelen, om me van alles in te beelden en om me af te trekken.’ Hij kijkt sinds zijn 11de een paar uur per week porno en heeft last van nachtmerries en ‘nare gevoelens’. In hetzelfde artikel wordt terecht de vraag gesteld of ‘dat non-stopvleesdefilé’ niet schadelijk is voor jongeren die nog onvoldoende sociaal en emotioneel ontwikkeld zijn.

Porno is potentieel net zo schadelijk als roken, drugs en gokken

Bij mijn patiënten wordt hun geheime leven op een gegeven moment realistischer dan het echte leven. Ze voelen zich leeg en somber door hun verslaving en verwaarlozen de intimiteit die normale contacten kunnen bieden. Geen erectie kunnen krijgen bij je partner omdat de prikkel van gewone seks niet sterk genoeg meer is of geen aandacht meer kunnen opbrengen voor je kinderen omdat je wacht op het moment dat ze naar bed gaan zodat je weer op je telefoon naar porno kunt kijken.

Wat me het meeste raakt, is het enorme taboe en de schaamte die om deze verslaving heen hangen. Patiënten leiden jarenlang een eenzaam dubbelleven en zoeken vaak pas hulp als ze zijn betrapt door hun partner die dan dreigt om de relatie te verbreken.

Seksverslaving is niet opgenomen in de DSM-5, maar heeft sinds 2018 wel een eigen zorgstandaard waarmee deze vorm van verslaving gelukkig wordt erkend.

De officiële cijfers lijken mild: zo’n 2,3 procent van de mannen en 0,2 procent van de vrouwen in Nederland heeft volgens onderzoek een dwangmatig verlangen naar seks.

Ik ben echter bang dat we dit probleem onderschatten in een samenleving waar de grenzeloze toegankelijkheid van porno niet of nauwelijks wordt geproblematiseerd. Wat mij betreft is porno potentieel net zo schadelijk als roken, drugs en gokken. Als je de intimiteit kwijtraakt, ben je namelijk écht kansloos. 


Meer van Esther van Fenema

verslaving
  • Esther van Fenema

    Esther van Fenema is psychiater met een eigen praktijk. Ze is gepromoveerd op de toepassing van richtlijnen in de ggz. Verder werkt ze bij de crisisdienst, is ze auteur, professioneel violiste en opiniemaker voor onder andere Trouw en de EO.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jacco Borgman

    Huisarts en seksuoloog NVVS i.o., Deventer

    U linkt intimiteitsverlies aan pornokijkgedrag. Ik ben het zeker met u eens dat dit beschadigend kan zijn voor mensen in relaties, overigens in alle vormen (thuis, gezin, werk). Bovenstaande reactie van Peter Leusink zet uw stelling echter in een and...er daglicht. Zou het kunnen zijn dat dit ook kan opgaan voor Fundakijkgedrag, Facebookkijkgedrag, Instagramkijkgedrag, Gamen en ga zo maar door? U benoemt dat niet als zodanig. Ik vraag nog wel eens naar de schermtijd: een faciliteit die ik ken van mijn iPhone. Dat is soms best confronterend kan ik zeggen (dat geldt ook voor mezelf natuurlijk). Dat er gevaren loeren bij addicties is helder. Door pornokijkgedrag te benoemen als risicofactor voor ellende daar raak je 100% van de mannen (Onderzoek Montreal 2009 meen ik) en meer dan 90% van de vrouwen mee. De vergelijking met drugs en roken en alcohol loopt mank vanwege het ontbreken van lichamelijke schade door pornokijkgedrag. En gokken geeft schulden.
    Porno kan ook verrijkend zijn en dat kan ik van de door u vergeleken addicties niet zeggen. Intimiteit is hierbij ook niet eens hetzelfde als seks, maar kent verscheidene vormen. Kortom: ik heb wat moeite met uw stellingname.

  • Peter Leusink

    huisarts, seksuoloog, Gouda

    Dank voor de aandacht die u aan dit probleem schenkt, u geeft een goede samenvatting. Op 1 zin na, de een na laatste: "Wat mij betreft is porno potentieel net zo schadelijk als roken, drugs en gokken." Deze conclusie strookt niet met de evidence die ...er op dit moment is over hyperseksualiteit en waarover ook in de GGZ Zorgstandaard Parafiele en Hyperseksuele Stoornissen wordt gesproken. Hyperseksualiteit heeft niet de typische kenmerken van verslaving zoals tolerantie-ontwikkeling en abstinentieverschijnselen (de Alarcón, R., et al.. (2019). Online Porn Addiction: What We Know and What We Don't - A Systematic Review. J. Clinical Med., 8(1), 91). Er zijn inderdaad aanwijzingen dat veelvuldig pornogebruik verminderde seksuele tevredenheid geeft, maar de grootte van deze relatie is afhankelijk van onder andere geslacht, relatievorm en frequentie, duur van pornogebruik en de leeftijd waarop met porno-kijken werd begonnen (Dwulit AD et al. (2019). The Potential Associations of Pornography Use with Sexual Dysfunctions: An Integrative Literature Review of Observational Studies. J. Clinical Med., 8(7), 914). Tevens geeft deze laatste literatuurreview ook aan dat porno een positieve invloed kan hebben op de relatie, afhankelijk van de aard van de inhoud van de porno. Tot slot: een netwerkanalyse liet zien dat de psychologische stress en negatieve emoties die worden getriggerd door seksuele fantasie of gedrag de kern zijn van de hyperseksuele stoornis en niet het pornogebruik op zich (Werner M et al. A Network Approach to Hypersexuality: Insights and Clinical Implications.J Sex Med. 2018 Mar;15(3):373-386.). Kortom: seksverslaving is geen 'echte' verslaving en het is niet de prikkel (porno) die problematisch is, maar de wijze hoe de persoon deze seksuele prikkels integreert, waardeert en hanteert. Daarom komt de hyperseksuele stoornis ook maar bij 2% van de mensen voor. Voor de andere 98% is porno potentieel niet schadelijk. Dat smaken kunnen verschillen is wat anders.


 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.